...
Napoleon - nadzieja Polaków
Przelom wieku XVIII i XIX przyniósl nadzieje na odzyskanie niepodleglosci zwiazane z sukcesami militarnymi Napoleona. Utworzone we Wloszech oddzialy Legionów Polskich walczyly w wielu bitwach epoki napoleonskiej (Trebia, Hohenlinden, Marengo,). W tym samym czasie Adam Czartoryski, ówczesny minister spraw zagranicznych Rosji, przygotowywal plan odrodzenia panstwa polskiego pod berlem cara Rosji Aleksandra I.
Ten podzial - na zwolenników wspólpracy ze Wschodem lub z Zachodem utrzymal sie przez dziesieciolecia i wielokrotnie wplywal na losy Polski. Napoleon w czesci spelnil pokladane w nim nadzieje. Po pokonaniu Austrii i Prus, utworzyl z czesci ziem dawnej Rzeczpospolitej Ksiestwo Warszawskie (1807). Pomógl tez utworzyc Polakom wlasna armie pod wodza bratanka ostatniego króla Polski ks. Józefa Poniatowskiego. Wojska polskie uczestniczyly we wszystkich kompaniach i wiekszych bitwach m.in. pod Borodino i pod Lipskiem, gdzie ks. Poniatowski zginal. Jednak kleska wyprawy na Rosje (1811-12), a nastepnie upadek cesarza zmienil losy Europy i Polski. Na miejsce Ksiestwa Warszawskiego powolano Królestwo Polskie, polaczone z Rosja unia personalna (car Rosji byl równoczesnie królem Polski), z wlasna konstytucja, sejmem, armia i skarbem. Z pozostalych ziem polskich utworzono Wielkie Ksiestwo Poznanskie pod wladza Prus i Wolne Miasto Kraków "pod opieka" trzech mocarstw zaborczych.
Sprawa polska w dobie napoleonskiej Kiedy w 1795 roku na skutek rozbiorów tracimy niepodleglosc , a co za tym idzie zlikwidowane zostalo wojsko polskie, likwidacji ulegl sejm i sejmiki ziemskie. Skonfiskowano dobra koronne oraz majatki uczestników Insurekcji Kosciuszkowskiej . Symbol panstwa polskiego - zamek królewski zamieniony zostal na koszary, a znajdujacy sie tam skarbiec królewski Prusacy wywiezli do Berlina. Austria i Prusy, walczace z rewolucyjna Francja, wprowadzily na ziemiach polskich dotkliwe podatki oraz przymusowy, pobór rekrutów, którzy trafiali do obcej armii. Pierwsze lata po upadku panstwa polskiego to okres poszukiwania dróg zmierzajacych do podjecia walki o utracona niepodleglosc. Na emigracji wylonily sie osrodki patriotyczne, których czlonkowie uwazali, ze niepodleglosc mozna odzyskac przy zbrojnej pomocy z zewnatrz . Swego sojusznika upatrywali w Napoleonie Bonaparte , mlodym , zdolnym generale francuskim . W wyniku dazen narodowowyzwolenczych powstaly Legiony Polskie , utworzone 9 stycznia 1797 roku we Wloszech przez gen. Jana Henryka Dabrowskiego , mialy one wspomóc Francje w wojnie z Austria . W maju 1797 r. Legiony liczyly juz 6 tys. zolnierzy . Wiekszosc zolnierzy stanowili jency wojenni , wsród nich wielu bylo chlopów galicyjskich , którzy zostali przymusowo wcieleni do armii austriackiej . Dabrowski dbal by jego kadra oficerska byla dobrze obeznana w rzemiosle wojskowym , wszyscy zolnierze musieli posiadac umiejetnosc czytania i pisania . Mimo niejasnej sytuacji, morale polskich zolnierzy bylo bardzo wysokie . Do walki o niepodleglosc legionistów wzywal przebywajacy wówczas w Paryzu Tadeusz Kosciuszko , a widok maszerujacych oddzialów sklonil Józefa Wybickiego do ulozenia piesni „Jeszcze polska nie umarla , póki my zyjemy”, która stala sie po pewnym czasie nieoficjalnym hymnem polskim . Jednak najblizsza przyszlosc nie przyniosla nic dobrego . Porozumienie w Leoben , w kwietniu 1797 roku powstrzymalo planowany przez Dabrowskiego marsz na Wieden . Zamiast tego Legiony Polskie zostaly skierowane do tlumienia buntów ludnosci wloskiej , która podobnie jak i Polacy walczyli o swoja niepodleglosc . W roku nastepnym Legiony posluzyly Francji do zajecia panstwa papieskiego i wypedzenia z Neapolu Burbonów . Wiele sukcesów odniosly wówczas oddzialy dowodzone przez gen. Kazimierza Kniaziewicza . Po pokonaniu armii pruskiej pod Auerstadt i Jena (14.X.1806) Napoleon bedacy juz wtedy cesarzem wkroczyl do Berlina . Tam zdecydowal sie wykorzystac Polaków w celu zdobycia dalszych terytoriów . Wezwal wiec do siebie gen. Dabrowskiego i Józefa Wybickiego - nakazal im wydac odezwe do rodaków , by ci chwycili za bron . Przystapiono do organizowania wojska polskiego , wladz administracyjnych , i sadownictwa . W koncu listopada 1806 r. wojska francuskie witane owacyjnie , zajely Warszawe . W styczniu 1807 r. Bonaparte powolal Komisje Rzadzaca . Komisji przewodzil byly marszalek sejmu czteroletniego - Stanislaw Malachowski , podlegalo mu 5 dyrektorów : sprawiedliwosci , spraw wewnetrznych , skarbu , policji i wojny . Dyrektorem tej ostatniej zostal bratanek Stanislawa Augusta Poniatowskiego - Józef Poniatowski . Napoleon przekazal Komisji skromne dochody , by ta mogla je wykorzystac na potrzeby administracyjne i armii polskiej , w zamian za co Polacy musieli dostarczac zywnosc armii francuskiej w czasie trwania dzialan wojennych . Kleska wojsk prusko-rosyjskich pod Frydlandem zmusila dawnych zaborców do zawarcia korzystnego dla Napoleona i Polski pokoju w Tylzy (7.VII.1807) . Na jego mocy utworzone zostalo Ksiestwo Warszawskie , skladajace sie glównie z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego . Gdansk stal sie wolnym miastem , w którym stacjonowala armia francuska . Napoleon nie chcac sie zbytnio narazac carowi Aleksandrowi I , który bardzo nie chcial by panstwo polskie sie odrodzilo , nadal panstewku nazwe Ksiestwo Warszawskie . Ksiestwo Warszawskie mialo powierzchnie 104 tys. kilometrów kwadratowych , 2,7 mln ludnosci . Wladze w kraju objal Fryderyk August - król saski , który mial kontynuowac tradycje saskie w Polsce . Te postanowienia rozczarowaly patriotów polskich , którzy spodziewali sie odbudowy Polski . Zanim jeszcze doszlo do porozumienia w Tylzy , spolszczono szkoly , rozwinieto zycie kulturalne , prase , publicystyke , wszedzie reorganizowano administracje i sadownictwo . 22 lipca 1807 roku , w Dreznie , Ksiestwo Warszawskie otrzymalo z rak Napoleona swoja wlasna konstytucje . W niewielu przypadkach nawiazywala ona do dawnych tradycji polskich , blizej jej bylo (konstytucji) do konstytucji francuskiej z 1800 roku , która byla sprzyjajaca dla bogatej szlachty . To jej poparcie od chwili wkroczenia na ziemie polskie Napoleon staral sie pozyskac . Ustrój panstwa polskiego mial sie wzorowac na Francji i innych panstwach wasalnych . Artykul 4 byl wyrazem antyfeudalnej tendencji i mówil o zniesieniu poddanstwa , gwarantowal równosc wszystkich wobec prawa . Prawa wyborcze uzyskala nie tylko szlachta , ale i ziemianstwo , inteligencja(nie wszyscy!) . Wladza ustawodawcza nalezala do dwuizbowego Sejmu , Izba Poselska skladala sie z 60 poslów wybieranych na sejmikach szlacheckich oraz 40deputowanych do tzw. Zgromadzen gminnych , wiekszosc przedstawicieli stanowila jednak szlachta . Wladza wykonawcza spoczywala w rekach ksiecia ,którym byl król saski . Przyslugiwala mu inicjatywa ustawodawcza .Poza ksieciem wladze wykonawcza posiadala Rada Stanu , skladala sie ona z ministrów , którzy byli nominowani przez ksiecia i od niego tylko zalezni . Rada Stanu przygotowywala projekty praw oraz funkcje sadownicze . Praktycznie wladze wykonawcza w kraju pelnila tzw. Rada Ministrów skladajaca sie z Rady Stanu i 12 radców tzw. refendarzy ,poniewaz Fryderyk August czesto przebywal poza granicami kraju . Sejm jako wladza ustawodawcza mial zbierac sie co dwa lata i obradowac tylko przez dwa tygodnie , Sejm skladal sie z Senatu i Izby Poselskiej . Konstytucja zapewniala polski charakter panstwa , dzialo sie to przez dwa wazne postanowienia : zapewniala , ze wszelkie konstytucyjne urzedy mogly byc sprawowane tylko przez obywateli Ksiestwa oraz ,ze akta urzedowe musza byc spisane w jezyku narodowym . Jednak Ksiestwo Warszawskie nie uzyskalo pelnej niepodleglosci , zwlaszcza w zakresie polityki zagranicznej , która znajdowala sie w kompetencjach króla saskiego , a ten byl bardzo zalezny od Napoleona . Armia Ksiestwa równiez podlegala francuskiemu cesarzowi . W 1808 roku w zycie wprowadzony zostal kodeks cywilny Napoleona . Zycie w Ksiestwie toczylo sie pod dyktando przygotowan wojennych i wojen . Bonaparte podtrzymujac wsród Polaków nadzieje na odbudowe Polski , zadal od nich swiadczen w ludziach , gotówce i zasobach naturalnych . Czesc oddzialów polskich zostala uzyta do obsadzenia twierdz pruskich , inna czesc skierowana zostala do Hiszpanii do tlumienia powstania . W sumie okolo 20 tys. zolnierzy Ksiestwa Warszawskiego zostalo wykorzystanych w interesie Napoleona . Sytuacja gospodarcza Ksiestwa ulegla znacznemu pogorszeniu , wzrastalo coraz bardziej zadluzenie majatków , a zarazem z tym naduzycia i gwalty wojskowe . Jedynie energiczni dostawcy dla armii zbijali fortuny . W 1809 roku liczacy 30 tys. ludzi korpus austriacki pod wodza arcyksiecia Ferdynanda d’ Este wkroczyl do ksiestwa , spodziewajac sie zajac je bez wiekszego wysilku .Napoleon nie spodziewal sie ataku , totez wycofal z terenu Ksiestwa wiekszosc wojsk francuskich i polskich . W rezultacie w Ksiestwie zostalo zaledwie 18 tys. zolnierzy .Do pierwszego starcia doszlo 19 kwietnia pod Raszynem . Oddzialy polskie dowodzone przez Józefa Poniatowskiego nie zdolaly utrzymac swojej pozycji na przedpolach Warszawy , ale na skutek znaczacej przewagi austriackich wojsk wycofali sie na prawy brzeg Wisly . Austriacy zdecydowali sie okupowac stolice . Poniatowski dzieki brawurowej kontrofensywie w glab Galicji zdolal odciagnac wojska Fryderyka od Warszawy . Po zwyciestwie Napoleona pod Wagram Poniatowski podjal kolejna ofensywe i zajal Kraków . Na mocy pokoju w wiedenskiej rezydencji - Schonbrunnie - oddano Ksiestwu ziemie zdobyte w tej kampanii , o powierzchni 142 tys. km2,i 4,3 mln ludnosci . Stan liczby wojska wzrósl do 60 tys. zolnierzy . Dzieki zwyciestwu umocnily sie nastroje patriotyczne . Mieszczanie zyskali prawo do nabywania dóbr ziemskich i piastowania urzedów . W Radzie Stanu zasiadl Stanislaw Staszic , przedstawiciel mieszczan . W 1809 roku po raz pierwszy zebral sie sejm Ksiestwa . W nowym ustroju zaczela sie tworzyc rodzima klasa urzednicza . Do jej szkolenia utworzono w Warszawie Szkole Prawa . Sojusz tylzycki nie gwarantowal trwalosci i bezpieczenstwa . Juz w 1810 roku Rosja wylamala sie z blokady kontynentalnej i zaczela handlowac z Anglia . Car zazadal by Polska nie zostala odbudowana , Napoleon nie zgodzil sie na te zadania . Rosja zaczela wyraznie sie przygotowywac sie do wojny . Napoleon przygotowal 600 tys. armie , co szósty zolnierz pochodzil z Ksiestwa Warszawskiego . Tuz przed wyprawa na Rosje Napoleon zwolal sejm nadzwyczajny , na którym uroczyscie ogloszono przywrócenie Królestwa Polskiego , jak sie okazalo niestety nie na dlugo . W 1812 roku blisko 70 % zolnierzy pochodzacych z Ksiestwa Warszawskiego zginelo . W 1813 roku armia rosyjska wkroczyla na ziemie Ksiestwa . Ksiaze Poniatowski zdecydowal sie doprowadzic resztke swoich wojsk do Napoleona . W bitwie pod Lipskiem polski korpus zostal calkowicie rozbity , a ksiaze Poniatowski zginal w nurtach rzeki Elstery . Szescioletni okres trwania namiastki panstwa polskiego skonczyl sie . Oczekiwania wobec Napoleona byly wielkie , chyba zbyt wielkie . Nalezy jednak docenic to co Napoleon zrobil dla narodu polskiego . Napoleon pozwolil Polsce odzyc , moze byl to krótki czas , ale zaden inny wladca bedac równie silnym jak Napoleon nie dal nam takiej swobody , tak licznego wojska , wlasnego sejmu , wladcy ,skarbu czy tez konstytucji równoczesnie . Wprowadzony przez niego w Ksiestwie Warszawskim Kodeks Napoleona jest podstawa systemów prawnych w wielu panstwach demokratycznych po dzis dzien . Sama postac Napoleona cieszyla sie i cieszy sie do dzis popularnoscia i podziwem , jest on symbolem sukcesu rewolucji francuskiej , usposobieniem równosci szans dla obywateli . Mimo , iz interesy Napoleona nie zawsze byly zgodne z interesami Polski , jego polityke wobec Ksiestwa, stosunek do sprawy polskiej nalezy ocenic pozytywnie .
LEGIONY POLSKIE we Wloszech, Legiony Dabrowskiego, oddzialy pol. walczace u boku Francji i sprzymierzonych z nia panstw wl. (Rep. Lombardzkiej i Rep. Cisalpinskiej), utworzone 1797 w pn. Wloszech przez gen. J.H. Dabrowskiego, zatwierdzone przez Napoleona Bonapartego; ochotnicy pol. rekrutowali sie gl. z jenców armii austr., a oficerowie z emigracji pol. we Francji; dzielily sie na 2 legie. Legiony polskie walczyly m.in. z wojskami austr.-neapolitanskimi (m.in. pod Civita Castellana, Magnano, Mantua, nad Trebbia); po zawarciu pokoju Francji z Austria w Lunéville (1801) czesc legionistów porzucila sluzbe, a Legiony polskie zostaly przeksztalcone w 3 pólbrygady fr.; 1802 i 1803 ok. 6 tys. legionistów zostalo wyslanych na Santo Domingo (ob. Haiti) do walki z powstancami murzynskimi; powrócilo tylko kilkuset i w wiekszosci przeszli na sluzbe wl., a po 1807 do Legii Nadwislanskiej lub armii Ksiestwa Warszawskiego. Tradycja Legionów umocnila w kraju idee walki z zaborcami. Dzieje Legionów polskich byly tematem licznych utworów lit. w XIX i XX w.; piesn Legionów polskich Mazurek Dabrowskiego stala sie hymnem nar. Polski.
Ksiestwo Warszawskie zostalo utworzone w 1807 roku przez Napoleona I na mocy pokoju tylzyckiego. W sklad Ksiestwa Warszawskiego weszly ziemie II i III zaboru pruskiego (bez Gdanska i obwodu bialostockiego) oraz okreg nadnotecki i Ziemia Chelminska - obszar okolo 104 tysiecy km2. Ustrój okreslala Konstytucja Ksiestwa Warszawskiego nadana przez Napoleona I w Dreznie 22 lipca 1807 roku.
Ksiestwo bylo monarchia konstytucyjna zwiazana unia personalna z Saksonia, dziedziczna w ramach dynastii. Na tron powolano króla saskiego Fryderyka Augusta. Ksiestwo zostalo podzielone na departamenty: poznanski, kaliski, bydgoski, warszawski, plocki, lomzycki. Od 1809 roku takze na radomski, krakowski, lubelski i siedlecki. Ksiestwo mialo charakter polski, jezykiem urzedowym byl polski, jednostka platnicza zostal talar równowartosci szesciu zlotych polskich. Urzedy sprawowac mogli tylko obywatele Ksiestwa. Znaczny wplyw na decyzje rzadu mial rezydent francuski, który stale przebywal w Warszawie i mial prawo interpelacji.
Po klesce wielkiej armii napoleonskiej w 1812 roku, przed nadejsciem wojsk rosyjskich, rzad Ksiestwa Warszawskiego ewakuowal sie z Warszawy do Krakowa i dalej do Drezna wraz z Kasa Wymiany i jej rezerwami kruszcowymi. W Krakowie zniszczono przez spalenie bilety Ksiestwa na sume okolo 500 000 talarów. W 1813 roku Ksiestwo zostalo zajete przez wojska carskie, a wszystkie bilety kasowe zostaly wyparte przez walute rosyjska. w 1815 roku decyzja Kongresu Wiedenskiego Ksiestwo Warszawskie przestalo istniec. Z 5/6 jego terytorium utworzono Królestwo Polskie.
Czesci wydrukowanych biletów jedno- i dwutalarowych rzad Ksiestwa nie zdazyl wyemitowac. Pozostaly nienaruszone 22 skrzynie, które przekazano w 1815 roku rzadowi Królestwa Polskiego. Formalnym wycofaniem z obiegu biletów kasowych Ksiestwa Warszawskiego zajela sie Komisja Centralna Likwidacyjna Królestwa Polskiego. Zadaniem Komisji bylo uregulowanie dlugów rzadu bylego Ksiestwa. Bilety kasowe ostemplowane na odwrocie byly przeznaczone do wykupienia. Zamierzone wykupienie nie doszlo jednak do skutku. Stad znajdujemy w wielu kolekcjach egzemplarze biletów kasowych Ksiestwa Warszawskiego ostemplowane i nieostemplowane.
Bitwa pod Somosierra - osmiominutowa szarza polskiej kawalerii z rozkazu Napoleona na hiszpanski wąwóz Samosierra , uznawany za pozycje nie do zdobycia. W ciagu tych minut Polacy stracili 1/3 swojego stanu osobowego, ale zdobyli wawóz otwierajac Bonapartemu droge do Madrytu. Bylo to jedno z najbardziej spektakularnych zwyciestw Polaków podczas kampanii napoleońskich
Jedni z bohaterów Wojen Napoleońskich
Józef Wybicki urodzil sie 29. wrzesnia 1747 r. w Bedominie kolo Koscierzyny. Byl dzialaczem politycznym, publicysta, dramatopisarzem i poeta. W latach 1755-63 uczyl sie u jezuitów w Starych Szkkotach pod Gdanskiem. Od 1765 do 1767 r. odbywal praktyke palestrancka przy trybunale w Poznaniu. W latach 1767-68 jako posel na sejm delegacyjny wslawil sie wystapieniem przeciw gwaltom N. W. Repnina, 27. lutego wnoszac manifest protestacyjny po porwaniu senatorów. Od 1768 do 1772 r. uczestniczyl w konfederacji barskiej. W roku 1770 i 71 studiowal prawo w Lejdzie.
Po powrocie na Pomorze zblizyl sie do obozu królewskiego, publikujac Mysli polityczne o wolnosci cywilnej wymierzone przeciw nierzadowi i falszywemu pojeciu wolnosci w szlacheckiej Rzeczpospolitej. Zatrudniony byl od schylku 1776 r. jako sekretarz zespolu opracowujacego projekt tzw. Kodeksu Zamoyskiego (odrzuconego nastepnie przez sejm w 1780 r.). Jako wybitny prawnik uczestniczyl w królewskich obiadach czwartkowych. Dla bratanka króla, Stanislawa Poniatowskiego ulozyl projekt oczynszowania chlopów w jego dobrach. Od 1777 r. byl czlonkiem Towarzystwa do Ksiag Elementarnych. Na polecenie Komisji Edukacji Narodowej wizytowal szkolnictwo na Litwie, gdzie wykryl powazne naduzycia i reformowal Akademie Wilenska.
Osiadlszy w 1781 r. w swiezo zakupionych Manieczkach, z dala od zycia publicznego, wystawial, we wlasnym i sasiednich dworkach, napisane przez siebie opery. Zblizyl sie do przdsejmowej opozycji "pulawskiej" narazajac sie dworowi. Byl cenionym mówca i twórca literackim. Rozpowszechnial anonimowo drobne wiersze okolicznosciowe. Próbowal pisac libretta do oper, tragedie i komedie. Duzy sukces odniósl komedia obyczajowa o charakterze moralizatorsko-dydaktycznym pt. Kulig - 1783 r. Najambitniejszym jego utworem dramatycznym byla tragedia Zygmunt August - 1791 r.
Byl poslem na sejm 1784 r. i Sejm Czteroletni, w czasie którego entuzjastycznie przyjal ustawe o miastach, czemu dal wyraz w komedii politycznej Szlachcic mieszczaninem. Gdy Manieczki znalazly sie pod zaborem pruskim w 1793 r. przeniósl sie do Krobowa pod Warszawa. Uczestniczyl w Insurekcji Kosciuszkowskiej 1794 r. towarzyszac Janowi Henrykowi Dabrowskiemu w wyprawie wielkopolskiej, przywracajac administracje na wyzwalanych terenach. Po upadku powstania udal sie do Paryza, gdzie byl dzialaczem i publicysta Agencji (przedstawicielstwo powstania kosciuszkowego zalozone w 1794 r. w Paryzu).
Z Warszawy wezwal Jana Henryka Dabrowskiego i wraz z nim organizowal legiony polskie. W 1797. napisal Piesn legionów polskich we Wloszech, znana jako Mazurek Dąbrowskiego. Od 1802 r. spisywal pamietniki - Zycie moje ( nie ukonczone). W latach 1802-06 mieszkal we Wroclawiu i czasowo w Dreznie. Od 1805 r. byl czlonkiem Towarzystwa Przyjaciól Nauk.
Do zycia publicznego powrócil wezwany w 1806 r. przez Napoleona jako jego pelnomocnik na zajmowanych ziemiach polskich. Jako czlonek tymczasowej Komisji Rzadzacej, odegral znaczaca role przy powstaniu Ksiestwa Warszawskiego. Po 1813 r. zmienil orientacje na prorosyjska. Byl prezesem Sadu Najwyzszego w latach 1817-20. W pracach publicystycznych wysuwal projekty reform na wzór parlamentaryzmu angielskiego.
Józef Wybicki zmarl 10. marca 1822 r. w Manieczkach kolo Sremu. W 1962 r. otwarto Muzeum Wybickiego w Bedominie (od 1978 r. dziala w Manieczkach) zmiemione w 1978 r. na Muzeum Hymnu Narodowego.
Ksiaze Józef Poniatowski urodzil sie 7.V.1763 roku. Wychowywal sie pod opieka matki, Teresy Heruli z Klimskich, na przemian w Wiedniu i w Pradze.
Po smierci ojca, Andrzeja Poniatowskiego (1773r.) nad przynaleznoscia narodowa ksiecia czuwal stryj, który pragnal by bratanek króla polskiego byl wychowywany jak Polak. Jeszcze przed ukonczeniem 17 roku zycia mlody ksiaze rozpoczal sluzbe w armii austriackiej.
7 lutego 1780 roku zostal mianowany podporucznikiem, a cztery lata pózniej byl juz majorem. Do Polski przybyl w 1781 roku, w ksiedze pamiatkowej Uniwersytetu Jagiellonskiego widnieje jego podpis z 17 lutego 1781 roku. Poniewaz ksiaze zdradzal wielkie talenty wojskowe, kariera jego w armii postepowala blyskawicznie. Otrzymal wazne odznaczenia wojskowe z rak stryja: Order sw. Stanislawa, a nastepnie wstege Orderu Orla Bialego.
W tym czasie Józef Poniatowski doskonale rozumial trudne polozenie Polski z potrzeba ratowania jej przed ostatecznym upadkiem. Na poczatku sierpnia 1789 r. ksiaze udal sie do Warszawy. 6.V.1792r. ksiaze ruszyl na wojne w obronie konstytucji 3 Maja. Odniósl zwyciestwo pod Zielencami. 8.VIII.1789 ksiaze opuszcza Warszawe. Wiosna 1794 r dochodzi do Ksiecia Józefa wiesc o Insurekcji Kosciuszkowskiej. Z koncem maja dotarl do obozu wojskowego w Jedrzejowie, gdzie spotkal sie z Naczelnikiem T. Kosciuszka. W sierpniu bierze udzial w obronie oblezonej przez Prusaków Warszawie.
Po upadku powstania Kosciuszkowskiego zamieszkal w palacu "Pod Blacha". 19 XII 1806r na zamku warszawskim ksiaze Józef wita cesarza Napoleona. Otrzymal stanowisko naczelnego wodza armii Ksiestwa Warszawskiego, którego utworzenie obwieszczono w Dreznie z koncem 1807 roku 19 grudnia. Zwyciestwo Napoleona w wojnie z Austria oraz ofensywa armii polskiej pod dowództwem Ksiecia Józefa zdecydowaly o przylaczeniu do Ksiestwa warszawskiego w 1809 r ziem zaboru austriackiego z Krakowem, Sandomierzem, Lublinem. Miasto Kraków ofiarowalo ksieciu na pamiatke oswobodzenia Galicji choragiew ze slowami: "Holdu, uszanowania i wdziecznosci. W 1812 r bral Ksiaze Józef udzial w kampani Napoleona na Moskwe. W 1813 wyrusza z Krakowa do Saksonii. Wojsko Ksiacia opuscilo w pieciu kolumnach marszowych. "W bitwie narodów" pod Lipskiem ksiaze zostal 5-krotnie ranny. Otrzymal od Napoleona godnosc Marszalka Francji.
Oslaniajac odwrót armii francuskiej, ranny i zmeczony ksiaze nie ustapil z pola walki. Zginal w nurtach Elstery w 19 X 1813r. Wczesniej mial wyrzec slowa: "Bóg mi powierzyl honor Polaków, jemu samemu go oddam". Zwloki ksiecia zlozono w krypcie Katedry Wawelskiej. Poniatowski byl wybitnym zolnierzem, czlowiekiem honoru i wielkim patriota. Odwaga, wiernosc idealom niepodleglosci, wreszcie bohaterska smierc sprawily, ze Poniatowski stal sie bohaterem narodowym.