Anonim
Wstęp
Budowa masy mięśniowej to coś co mobilizuje do rozpoczęcia ćwiczeń jakieś 70% osób zaczynających przygody z kulturystyką. Ale żeby zbudować masę mięśniową należy wiedzieć jak się do tego zabrać – co jest bezsprzecznym warunkiem sukcesu i jak go osiągnąć. A niestety wciąż panuje pełno mylnych teorii i przeświadczeń a jedno z najgorszych a zarazem najczęściej praktykowanych jest trenowanie i staranie się uzyskać masę mięśniową bez konkretnego i porządnego jadłospisu. Opierając się na własnym doświadczeniu jak i na doświadczeniu zdobytym na największym polskim forum sportowym SFD.pl postaram się przybliżyć temat budowy masy mięśniowej w sposób prosty i zrozumiały tak aby każdy rozpoczynający (ale i nie tylko) mógł odnieść z tego artykułu korzyść.
Trening
Split vs. FBW
Jaki trening wybrać jeśli zaczynasz? W tej kwestii jestem zdecydowanym zwolennikiem FBW czyli treningu całego ciała na jednej sesji treningowej. Jeżeli masz za sobą wstęp do ćwiczeń możesz wybrać split. Wiele osób zastanawia się co jest lepsze w okresie budowania masy mięśniowej – split czy fbw? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiele zależy od nastawienia – ja ostatnio próbowałem obu metod z pozytywnym nastawieniem do każdej i muszę stwierdzić, że obie są równie dobre dlatego od tamtego czasu robię 2 miesiące split a następnie 2 miesiące FBW. Należy się jedynie przekonać do FBW, spróbować a naprawdę nie pożałujesz! Jest to świetny trening angażujący wszystkie grupy mięśniowe na jednym treningu przez co może dawać lepsze rezultaty niż split ale może głębszą polemikę zostawimy na inny temat. Podsumowując – obie metody treningowe są równie dobre – z tym, że jeżeli zaczynasz wybierz FBW aby „rozruszać” organizm i przyzwyczaić go do wysiłku.
Jakie ćwiczenia dobrać?
Jakie ćwiczenia dobierać? Jak najwięcej ćwiczeń wielostawowych czyli takich, które angażują dużo grup mięśniowych jak np. martwy ciąg, przysiady ze sztangą, podciąganie na drążku, pompki na poręczach, wyciskanie sztangi na ławce. Im więcej wykonujemy tego typu ćwiczeń tym lepiej dla organizmu – takie ćwiczenia są względnie „naturalne” ponieważ wiele lat temu życie człowieka polegało na wykonywaniu wszystkiego siłą mięśni jak np. ścinanie drzew, podnoszenie głazów etc. to wszystko opierało się na sile wielu mięśni. To jest dla człowieka naturalne i takim został stworzony. I tak do dziś ćwiczenia wielostawowe to ogromny bodziec dla naszych mięśni do wzrostu. Poza tym wszelakie prace domowe czy też w pracy czy w innych sytuacji wymagają użycia wielu grup mięśniowych nie jednej. Konkluzja tego tematu jest taka – im więcej w twoim planie treningowym ćwiczeń wielostawowych tym lepszy i szybszy efekt osiągniesz a poza tym będziesz mógł się nazwać silnym człowiekiem nie tylko na siłowni ale i w życiu codziennym.
Czego kategorycznie unikać, szczególnie na początku przygody z ćwiczeniami?
Zbyt wielu ćwiczeń izolowanych. Ćwiczenia izolowane to odwrotność ćwiczeń wielostawowych. Głównie ćwiczenia izolowane wykonujemy na maszynach. Do dziś zastanawiam się dlaczego tak wiele początkujących mając do wyboru zrobienie ćwiczeń wielostawowych lub izolowanych wybierze te drugie. Maszyny mniej męczą? Owszem, mniej – ale czy o to chodzi na siłowni? Raczej nie. Więc jeżeli masz do wyboru ściąganie drążka do klatki a podciąganie wybierz podciąganie – osoba, która notorycznie ciężko trenuje podciągając się będzie silniejsza od osoby notorycznie ściągającej drążek do klatki. Żeby też była jasność – wykonywanie ćwiczeń izolowanych nie jest przestępstwem i warto dodawać czasami jakieś ćwiczenia izolowane ale opieranie na nich treningu jest zdecydowanym błędem.
Ile serii, powtórzeń, dni w tygodniu etc.
FBW
Przy FBW 3 dni w tygodniu najlepiej planem A-B-A lub A-B-C. Co to oznacza? Trenujesz 3 dni w tygodniu – przykładowo poniedziałek, środa, piątek – i w 1. Dzień treningowy wykonujesz trening A, w 2. Dzień treningowy wykonujesz plan B, w 3. Dzień treningowy wykonujesz plan A(C) i w nowym tygodniu znowu w 1. Dzień treningowy wykonujesz plan B(A), w 2. Dzień treningowy plan A(B) i tak dalej. Co jest ważne – zawsze zaczynamy od ćwiczeń, które angażują najwięcej grup mięśni kończąc na tych, które angażują najmniej grup mięśniowych. Tutaj przedstawię schemat:
1. Nogi
2. Plecy
3. Klatka
4. Barki
5. Triceps
6. Biceps
7. Szrugsy
8. Łydki
9. Przedramię
10. Brzuch
To jest taki schemat, który pomoże początkującym – oczywiście każdy może zmodyfikować wedle swoich potrzeb (szczególnie 4 ostatnie punkty). Kiedy takie modyfikacje mogą mieć miejsce? Kiedy np. trenujemy planem A-B-C i przy każdym dniu mamy priorytetowe jedno ćwiczenie wielostawowe np. A – martwy ciąg, B – wyciskanie sztangi na ławce poziomej, C – przysiad ze sztangą wtedy możemy te ćwiczenia przesunąć na sam początek treningu.
Split
Przy treningu typu split spokojnie wystarczą 3-4 dni. Zawsze przy takim treningu staraj się łączyć duże partie mięśni z małymi. Podam tu przykład 3 i 4 dniowego planu treningowego:
1. Dzień treningowy – klatka + przedni akton barków + biceps + brzuch
2. Dzień treningowy – plecy + tylni akton barków + triceps + szrugsy
3. Dzień treningowy – nogi + środkowy akton barków + przedramię + brzuch
Lub
1. Dzień treningowy – klatka + triceps + brzuch
2. Dzień treningowy – nogi + brzuch
3. Dzień treningowy – Barki + biceps + brzuch
4. Dzień treningowy – plecy + szrugsy + przedramię
To tylko krótka propozycja jak może wyglądać taki plan 3 lub 4 dniowy. Wykonywanie dłuższych planów (5-7 dni) zupełnie mija się z celem i jest bezsensowne.
Serie i powtórzenia…oraz ciężar
Na duże grupy mięśni 3-4 serie a na małe 2-3 serie. Ile robić powtórzeń? W większości wypadków sprawdza się tzw. „piramidka” polegająca na robieniu 12-10-8-(6) powtórzeń. Czyli zaczynamy 1 serie robiąc 12 powtórzeń a kończymy robią 8(6) powtórzeń (zależnie o serii tj. czy jest ich 3 bądź 4). Wyjątkiem są barki – na barki robimy więcej powtórzeń oraz 4 serie. Na barki robimy nawet do 25 powtórzeń! Przykładowo piramidka dla barków będzie wyglądała tak: 25-20-15-10. Przedramię, łydki i szrugsy to również partie, które potrzebują więcej powtórzeń i w tym wypadku możemy robić nawet do oporu.
Co do ciężaru - staraj się robić piramidką od najmniejszego ciężaru (np. 50% ciężaru maksymalnego) po 85-100% ciężaru maksymalnego w ostatniej serii. Przykładowo w praktyce może to wyglądać tak (tu w ćwiczeniu - wyciskanie na ławce poziomej): 50kg x12/70kg x10/85kg x8/100kg x6
Bezpieczeństwo na treningu
O tym jak ważne jest bezpieczeństwo na treningu oraz jak o nie zadbać możesz przeczytać w innym moim artykule znajdującym się tutaj na sfd. Dowiesz się tam jak ważna jest technika ćwiczeń oraz rozgrzewka (koniecznie zajrzyj). https://www.sfd.pl/[ART]Bezpieczeństwo_przed,_w_trakcie,__po_treningu-t942547.html
Dieta
Wstęp
To dieta głównie odpowiada za wzrost mięśni bo na cóż ćwiczenia jeśli nie dajemy im budulca? Najpierw zajmiemy się ogólnym zarysem diety a następnie posiłkami przed i po treningowymi, które są niezwykle ważne. Wielu początkującym ciężko w to uwierzyć jak wielką rolę odgrywa dieta ale im wcześniej sobie to uświadomimy tym lepiej. Nawet jeśli chodzisz do szkoły i nie jesteś w stanie utrzymać dobrej diety postaraj się chociaż zastosować do wskazówek i jeść w miarę zgodnie z bilansem. Pamiętaj! Mięśnie aby rosły – muszą mieć budulec. A układanie diety wcale nie jest takie trudne; poniżej krok po kroku przedstawię jak to robić.
Jak zabrać się do ułożenia diety?!
Jak powinna wyglądać dieta w okresie budowy masy mięśniowej? Najpierw musimy określić swój typ budowy tj. ektomorfik (chuda budowa ciała, wolne nabieranie masy mięśniowej i tłuszczowej), mezomorfik(stosunkowo szybkie nabieranie masy mięśniowej, wolniejsze nabieranie masy tłuszczowej), endomorfik(Stosunkowo szybkie nabieranie masy mięśniowej i tłuszczowej).
Na podstawie naszego typu budowy odpowiednio dodamy kcal do naszej diety.
Zacznijmy od obliczenia zapotrzebowania. W tym celu zapraszam tutaj: https://www.sfd.pl/art/Kalkulatory/Kalkulator_kalorii_BMR-a3734.html
Masz już swoje zapotrzebowanie? Super! Teraz zależnie od typu budowy dodaj do uzyskanych kcal. 100-200kcal(jeśli jesteś endomorfikiem); 200-400kcal(jeśli jesteś mezomorfikiem); 400kcal (Jeśli jesteś ektomorfikiem).
Przykładowo wyszło Ci 3500 kcal i ważysz 80kg. Teraz należy ustalić odpowiednie wartości białka/węgli/tłuszczy (dalej b/w/t). I tak dla węglowodanów – będziemy potrzebować ich 4-6g na kg masy ciała. Białka będziemy potrzebować 2,2-2,5g na kg masy ciała. Natomiast tłuszczy będziemy potrzebować 1-1,5g na kg masy ciała. Zanim zajmiemy się mnożeniem pamiętajmy, że 1g węglowodanów/białka ma wartość 4,1 kcal a 1g tłuszczy ma wartość 9kcal. I teraz mnożymy: (waga*białko)+(waga*węglowodany)+(waga*tłuszcze).
Przyjmijmy to zapotrzebowanie 3500kcal oraz wagę 80kg i wartości dla białka: 2,5g; dla węgli: 5g; dla tłuszczy 1,5g.
Wyszło nam: B – 200g/ W – 400g/T – 120g. Teraz mnożymy przez kcal aby zobaczyć czy zgadza nam się to z zapotrzebowaniem. B – 820kcal/ W – 1640kcal/ T – 1080 kcal; razem: 3540 czyli idealnie! I wcale to nie jest trudne. Teraz kiedy masz konkretnie podzielone B/W/T możesz śmiało układać dietę.
Jak się za to zabrać? Z pomocą przychodzi:
10 wskazówek żywieniowych prosto z SFD.
„1. Należy spożywać 5-7 posiłków co 2,5 - 3 h
2. Należy w każdym posiłku spożywać „pełne białko" (zawierające wszystkie aminokwasy)
3. Należy w każdym posiłku spożywać węglowodany o w miarę jak najniższym I/G pochodzące z warzyw(najlepiej włóknistych) i owoców
4. Należy dbać aby posiłek przed treningowy był bogaty w łatwo przyswajalne białko
5. Należy dbać aby węglowodany we wszystkich posiłkach poza posiłkami przed i po treningowym pochodziły z warzyw i owoców o niskim IG. Posiłki około treningowe powinny zawierać węglowodany o wyższym I/G
6.Należy dbać aby posiłek po treningowy zawierał węglowodany proste i łatwo przyswajalne białko w proporcji 2:1
7. Należy pilnować aby 25-35%spożywanych kalorii w diecie pochodziło z tłuszczy z podziałem na : 1/3 z tłuszczy nasyconych (zwierzęcych), 1/3 z tłuszczy jednonienasyconych (np. oliwa z oliwek, avocado), a 1/3 z tłuszczy wielonienasyconych (olej lniany, rybi , orzechy i nasiona itp.)
8. Należy unikać napoi innych niż: woda mineralna niegazowana, zielona herbata itp.
9. Należy dbać o to by każdy posiłek za wyjątkiem posiłków około treningowych składał się z naturalnego, nie przetworzonego pożywienia, należy unikać słodzików, konserwantów, polepszaczy itp.
10.Należy spożywać większe ilości węglowodanów tylko w okolicach treningowych (przed i po treningu) , posiłki te powinny być ubogie w tłuszcz. „
Do powyższych zasad dodam jedną – nadrzędną – pamiętaj aby jedzenie, które jesz było jak najmniej przetworzone!
Wyjaśnię też kilka kwestii oraz dam kilka wskazówek.
-IG oznacza indeks glikemiczny, który określa wpływ produktu na stężenie glukozy 2-3 godziny po spożyciu. Skąd mam wiedzieć co ma jakie węglowodany – najprościej mówiąc wysoki IG mają węglowodany proste a niższy węglowodany złożone.
-Co do owoców – są smaczne, zdrowe ale w odpowiedniej mierze. Staraj się nie przekraczać dziennie spożycia 50-70g fruktozy (cukru owocowego) ponieważ zbyt duże spożycie fruktozy (jak i również wszelakich cukrów) prowadzi do insulinooporności, która z kolei przeszkadza w budowie masy mięśniowej.
-Rano staraj się jeść węglowodany o dosyć długim czasie wchłaniania i niskim IG jakimi bez wątpienia są płatki owsiane czy otręby.
-Na noc staraj się unikać jedzenia dużych ilości węglowodanów – jeżeli musisz niech to będzie niewielka ilość.
-Twaróg jest dobry i tanim źródłem białka jednak uważaj aby Ci szybko nie zbrzydł. Wiadomo, że jeżeli też masz wybór zjeść w szkole twaróg albo nic zdecydowanie wybierz twaróg jako tanie źródło białka.
Dobre źródła b/w/t w diecie:
Białka: Mięsa dobrej jakości (kurczak, indyk, schab, wołowina, cielęcina...), jaja, nabiał.
Węglowodany: Ryże; kasze; ziemniaki; warzywa; płatki owsiane i otręby; ciemnie pieczywo; owoce.
Tłuszcze: Oliwa, Olej lniany, orzechy.
Kiedy znasz już podstawowe tajniki układania diet śmiało się za to zabierz – to nie jest takie trudne!
Posiłki około treningowe
Niezwykle ważną rolę w budowie mięśni odgrywają posiłki około treningowe. Przed treningowy posiłek jest niezwykle ważny z tego względu, że dzięki niemu mamy energię na trening. Wiele osób twierdzi, że nie ma siły czy też chęci na treningu – ale w 90% przypadków jest to spowodowane zbyt słabym posiłkiem przed treningowym. Z czego taki posiłek powinien się składać? Z dobrego źródła węgli jakim są Ryż/Makarony/Kasze oraz z dobrego w miarę szybko-wchłanianego źródła białka i tutaj przodują mięsa. W jakich porcjach? Około 100-150g ryżu/makaronów oraz 150-200g jakiegoś mięsa.
Z kolei po treningu otwiera nam się okno anaboliczne – co zrobić aby jak najlepiej je wykorzystać?
Najlepszym wyjściem będzie spożycie zaraz po treningu samego białka (Tutaj przoduje WPC oraz hydrolizaty np. EAA firmy Activlab – żeby było też jasne, nie namawiam nikogo do kupna odżywek/suplementów szczególnie jeśli dopiero zaczynasz przygodę z siłownią! Wtedy od razu przejdź do dalszego punktu bo i tak na początku nie potrzebujesz rozdrabniać się na takie szczegóły). Następnie po około 20-30 minutach zjedz porządny posiłek po-treningowy, który powinien wyglądać podobnie jak przed-treningowy. Dzięki takiemu połączeniu najlepiej wykorzystamy okno anaboliczne.
Co z kwestią tłuszczy w posiłkach około-treningowych?
Kiedyś panowało przeświadczenie, że nie kategorycznie nie można ani grama. Dziś jednak mogę powiedzieć ze śmiałością, że spożycie do ok. 15g nie niesie za sobą żadnych negatywnych skutków a dodatkowo najnowsze badania donoszą jakoby tłuszcze nie miały żadnego negatywnego wpływu na okno-anaboliczne (ale większą polemikę w tym temacie zostawimy na inny temat).
„Nie mogę tyle zjeść” czyli stopniowe wchodzenie na dany bilans
To oczywiste, że od razu nie przestawisz się na nowy tryb żywienia. Jak „wchodzić” na nową dietę? Stopniowo zwiększaj kcal tak aby po 2-3 tygodniach wejść już na swój odpowiedni bilans. Pamiętaj, że przyzwyczajenie do nowego tryby żywienia nie nastąpi od razu dlatego bądź cierpliwy!
Suplementacja
W tym artykule przypomnę tylko pewne podstawy a po głębie wiedzy zapraszam do innego mojego artykułu, który w całości jest poświęcony suplementacji podczas budowania masy mięśniowej – po prostu nie chce dosłownie kopiować tego tutaj. Kiedy sięgnąć po odzywki/suplementy? Jeśli chodzi o odżywki takie jak odżywka białkowa czy też „gainer” to możesz po nie sięgnąć wcześniej niż po minimum 6 miesięcznym stażu. Jest jednak jeden warunek! Bezapelacyjnie musisz posiadać dobrą dietę aby ewentualnie ją uzupełnić w/w odżywkami. Co do kreatyn, stacków, no-boosterów etc. to na początku zdecydowanie je odrzuć. Dlaczego? Ponieważ nie wykorzystasz ich potencjału na początku. Większy pożytek odniesiesz kiedy już nauczysz się dobrze ćwiczyć i prowadzić dietę.
Tutaj link do artykułu (znajdziesz tam charakterystykę poszczególnych odżywek/suplementów oraz rozpiskę dokładnego dawkowania – koniecznie przeczytaj).
https://www.sfd.pl/Odżywki_i_Suplementy_podczas_budowania_masy_mięśniowej_[art]-t816431.html
Najczęstsze błędy podczas budowania masy mięśniowej
Zbytnie nabieranie masy (niekoniecznie mięśniowej)
To oczywiste, że podczas budowy mięśni również nabierzemy trochę tłuszczu – to logiczne następstwo dodatniego bilansu kcal. Jednak niektóre osoby robią ogromny błąd nabierając masy za wszelką cenę jedząc ogromne ilości (przeważnie węgli i tłuszczy) – takie działanie nie prowadzi do niczego dobrego a jedynie do złego. Co jest następstwem takiego postępowania? Duży procentowy udział tkanki tłuszczowej w organizmie; zwiększona insulinooporność a następstwem tego jest wolniejszy rozrost tkanki mięśniowej oraz stosunkowo dłuższy czas redukcji aniżeli byśmy prowadzili odpowiednią dietę.
Jedzenie śmieciowego żarcie nie jest OK!
Kaloria nie równa się kalorii. Makroskładnik nie równa się makroskładnikowi. Bo tak węglowodany z ryżu nie są równe węglowodanom pochodzącym z piwa czy słodkich ciast. Tak samo białko z jaj nie jest równe białku z parówek. Zawsze wybieraj niskoprzetworzone jedzenie – takie jest zdrowsze i uzyskasz dzięki niemu lepszy „efekt” aniżeli byś jadł jedzenie typu kebab, parówki, kiełbasy czy sklepowe szynki (tak, tak! Sklepowe szynki są jednymi z najgorszych).
Im więcej tym lepiej – nieprawda!
Niektóre osoby idąc w myśl zasady „im więcej tym lepiej” trenują po 2/3 razy w tygodniu po kilka serii biceps czy klatkę. Niestety to przynosi efekt odwrotny do zamierzonego. Mięśnie potrzebują odpoczynku aby mogły urosnąć. Jeżeli chcesz robić 2/3 razy w tygodniu biceps czy klatkę to wybierz FBW lub poszukaj konkretnego, sprawdzonego planu, który przewiduje partie 2x w tygodniu.
Dużo ruchu – zdrowo ale nie zawsze z pożytkiem?
Jeżeli masz mniej niż 16 lat to pomiń ten punkt. Ruch jest potrzebny jak najbardziej, jeżeli jednak skupiasz się na budowie masy mięśniowej to nie zapomnij uwzględnić dodatkowego wysiłku w diecie. Dodatkowo są pewne badania wskazujące na to, że aeroby po treningu podczas budowy masy mięśniowej nie zawsze wychodzą na dobre. Zdecydowanie lepiej robić aeroby w dni nie treningowe i warto przynajmniej raz w tygodniu zażyć innego ruchu niż ten na siłowni ale pamiętaj – uwzględnij to w diecie.
Zbyt mała ilość wody
Woda jest niezbędna dla naszego organizmu dlatego wypicie minimum 2L dziennie jest niezbędne. Powinno się pić około 30-50g wody na kg masy ciała.
Ciągłe picie napoi zawierających kofeinę
Najgorszym z najgorszych jest picie wszelkich energy-drinków – nie oszukujmy się – to są jedne z najgorszych rodzajów napoi gazowanych. Kawa jest zdrowa i smaczna –ale przy zbyt dużym spożyciu wpływa negatywnie na organizm. Mianowicie zbyt duża ilość kofeiny prowadzi do zwiększenia stężenia hormonu stresu – kortyzolu. A kortyzol to hormon hamujący testosteron. Dlatego kawa OK – ale w odpowiedniej mierze.
Podsumowanie
W tym artykule uwzględniłem trening, dietę oraz suplementacje podczas budowania masy mięśniowej. Jeżeli zastosujesz się do tych porad – uwierz mi – sukces będzie murowany. To są swoiste podstawy budowania masy mięśniowej. Trening i dieta są nierozłączne – tak jak człowiek potrzebuje i serca i mózgu do pracy tak aby mięśnie mogły rosnąć potrzeba dobrego treningu i odpowiedniej diety pokrywającej dzienne zapotrzebowanie z nawiązką.
Pisząc ten artykuł opierałem się na swoim doświadczeniu jak i wielu osób, z którymi miałem kontakt jako doradca na forum. Jest takie powiedzenie: „Człowiek uczy się na błędach”. Jest prawdziwe… ale czy nie lepiej pewnych błędów uniknąć? Gdybym ja miał na początku swojej przygody z siłownią możliwość zdobycia takiej wiedzy być może uniknął bym wielu nieporozumień w swoim treningu czy diecie. O wiele wcześniej zrozumiałbym jak ważna jest dieta. Dlatego warto wziąć sobie do serca ten artykuł – nie jest on pisany na złość Tobie a dla Twojego dobra.
Jeżeli w całości przeczytałeś ten artykuł to wiedz, że jesteś w pełni przygotowany do budowania masy mięśniowej! Przyswój sobie tą wiedzę a z nią na pewno sięgniesz po upragnione mięśnie! Z mojej strony to wszystko – życzę Ci zbudowania „dobrej masy”! Powodzenia!
Bibliografia:
https://www.sfd.pl/10_najczęstszych_błędów_przy_budowaniu_masy_mięśniowej-t733630.html
https://www.sfd.pl/10_wskazówek_żywieniowych-t315293.html
Zmieniony przez - IneTheEnd w dniu 2013-09-07 22:59:33
Budowa masy mięśniowej to coś co mobilizuje do rozpoczęcia ćwiczeń jakieś 70% osób zaczynających przygody z kulturystyką. Ale żeby zbudować masę mięśniową należy wiedzieć jak się do tego zabrać – co jest bezsprzecznym warunkiem sukcesu i jak go osiągnąć. A niestety wciąż panuje pełno mylnych teorii i przeświadczeń a jedno z najgorszych a zarazem najczęściej praktykowanych jest trenowanie i staranie się uzyskać masę mięśniową bez konkretnego i porządnego jadłospisu. Opierając się na własnym doświadczeniu jak i na doświadczeniu zdobytym na największym polskim forum sportowym SFD.pl postaram się przybliżyć temat budowy masy mięśniowej w sposób prosty i zrozumiały tak aby każdy rozpoczynający (ale i nie tylko) mógł odnieść z tego artykułu korzyść.
Trening
Split vs. FBW
Jaki trening wybrać jeśli zaczynasz? W tej kwestii jestem zdecydowanym zwolennikiem FBW czyli treningu całego ciała na jednej sesji treningowej. Jeżeli masz za sobą wstęp do ćwiczeń możesz wybrać split. Wiele osób zastanawia się co jest lepsze w okresie budowania masy mięśniowej – split czy fbw? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiele zależy od nastawienia – ja ostatnio próbowałem obu metod z pozytywnym nastawieniem do każdej i muszę stwierdzić, że obie są równie dobre dlatego od tamtego czasu robię 2 miesiące split a następnie 2 miesiące FBW. Należy się jedynie przekonać do FBW, spróbować a naprawdę nie pożałujesz! Jest to świetny trening angażujący wszystkie grupy mięśniowe na jednym treningu przez co może dawać lepsze rezultaty niż split ale może głębszą polemikę zostawimy na inny temat. Podsumowując – obie metody treningowe są równie dobre – z tym, że jeżeli zaczynasz wybierz FBW aby „rozruszać” organizm i przyzwyczaić go do wysiłku.
Jakie ćwiczenia dobrać?
Jakie ćwiczenia dobierać? Jak najwięcej ćwiczeń wielostawowych czyli takich, które angażują dużo grup mięśniowych jak np. martwy ciąg, przysiady ze sztangą, podciąganie na drążku, pompki na poręczach, wyciskanie sztangi na ławce. Im więcej wykonujemy tego typu ćwiczeń tym lepiej dla organizmu – takie ćwiczenia są względnie „naturalne” ponieważ wiele lat temu życie człowieka polegało na wykonywaniu wszystkiego siłą mięśni jak np. ścinanie drzew, podnoszenie głazów etc. to wszystko opierało się na sile wielu mięśni. To jest dla człowieka naturalne i takim został stworzony. I tak do dziś ćwiczenia wielostawowe to ogromny bodziec dla naszych mięśni do wzrostu. Poza tym wszelakie prace domowe czy też w pracy czy w innych sytuacji wymagają użycia wielu grup mięśniowych nie jednej. Konkluzja tego tematu jest taka – im więcej w twoim planie treningowym ćwiczeń wielostawowych tym lepszy i szybszy efekt osiągniesz a poza tym będziesz mógł się nazwać silnym człowiekiem nie tylko na siłowni ale i w życiu codziennym.
Czego kategorycznie unikać, szczególnie na początku przygody z ćwiczeniami?
Zbyt wielu ćwiczeń izolowanych. Ćwiczenia izolowane to odwrotność ćwiczeń wielostawowych. Głównie ćwiczenia izolowane wykonujemy na maszynach. Do dziś zastanawiam się dlaczego tak wiele początkujących mając do wyboru zrobienie ćwiczeń wielostawowych lub izolowanych wybierze te drugie. Maszyny mniej męczą? Owszem, mniej – ale czy o to chodzi na siłowni? Raczej nie. Więc jeżeli masz do wyboru ściąganie drążka do klatki a podciąganie wybierz podciąganie – osoba, która notorycznie ciężko trenuje podciągając się będzie silniejsza od osoby notorycznie ściągającej drążek do klatki. Żeby też była jasność – wykonywanie ćwiczeń izolowanych nie jest przestępstwem i warto dodawać czasami jakieś ćwiczenia izolowane ale opieranie na nich treningu jest zdecydowanym błędem.
Ile serii, powtórzeń, dni w tygodniu etc.
FBW
Przy FBW 3 dni w tygodniu najlepiej planem A-B-A lub A-B-C. Co to oznacza? Trenujesz 3 dni w tygodniu – przykładowo poniedziałek, środa, piątek – i w 1. Dzień treningowy wykonujesz trening A, w 2. Dzień treningowy wykonujesz plan B, w 3. Dzień treningowy wykonujesz plan A(C) i w nowym tygodniu znowu w 1. Dzień treningowy wykonujesz plan B(A), w 2. Dzień treningowy plan A(B) i tak dalej. Co jest ważne – zawsze zaczynamy od ćwiczeń, które angażują najwięcej grup mięśni kończąc na tych, które angażują najmniej grup mięśniowych. Tutaj przedstawię schemat:
1. Nogi
2. Plecy
3. Klatka
4. Barki
5. Triceps
6. Biceps
7. Szrugsy
8. Łydki
9. Przedramię
10. Brzuch
To jest taki schemat, który pomoże początkującym – oczywiście każdy może zmodyfikować wedle swoich potrzeb (szczególnie 4 ostatnie punkty). Kiedy takie modyfikacje mogą mieć miejsce? Kiedy np. trenujemy planem A-B-C i przy każdym dniu mamy priorytetowe jedno ćwiczenie wielostawowe np. A – martwy ciąg, B – wyciskanie sztangi na ławce poziomej, C – przysiad ze sztangą wtedy możemy te ćwiczenia przesunąć na sam początek treningu.
Split
Przy treningu typu split spokojnie wystarczą 3-4 dni. Zawsze przy takim treningu staraj się łączyć duże partie mięśni z małymi. Podam tu przykład 3 i 4 dniowego planu treningowego:
1. Dzień treningowy – klatka + przedni akton barków + biceps + brzuch
2. Dzień treningowy – plecy + tylni akton barków + triceps + szrugsy
3. Dzień treningowy – nogi + środkowy akton barków + przedramię + brzuch
Lub
1. Dzień treningowy – klatka + triceps + brzuch
2. Dzień treningowy – nogi + brzuch
3. Dzień treningowy – Barki + biceps + brzuch
4. Dzień treningowy – plecy + szrugsy + przedramię
To tylko krótka propozycja jak może wyglądać taki plan 3 lub 4 dniowy. Wykonywanie dłuższych planów (5-7 dni) zupełnie mija się z celem i jest bezsensowne.
Serie i powtórzenia…oraz ciężar
Na duże grupy mięśni 3-4 serie a na małe 2-3 serie. Ile robić powtórzeń? W większości wypadków sprawdza się tzw. „piramidka” polegająca na robieniu 12-10-8-(6) powtórzeń. Czyli zaczynamy 1 serie robiąc 12 powtórzeń a kończymy robią 8(6) powtórzeń (zależnie o serii tj. czy jest ich 3 bądź 4). Wyjątkiem są barki – na barki robimy więcej powtórzeń oraz 4 serie. Na barki robimy nawet do 25 powtórzeń! Przykładowo piramidka dla barków będzie wyglądała tak: 25-20-15-10. Przedramię, łydki i szrugsy to również partie, które potrzebują więcej powtórzeń i w tym wypadku możemy robić nawet do oporu.
Co do ciężaru - staraj się robić piramidką od najmniejszego ciężaru (np. 50% ciężaru maksymalnego) po 85-100% ciężaru maksymalnego w ostatniej serii. Przykładowo w praktyce może to wyglądać tak (tu w ćwiczeniu - wyciskanie na ławce poziomej): 50kg x12/70kg x10/85kg x8/100kg x6
Bezpieczeństwo na treningu
O tym jak ważne jest bezpieczeństwo na treningu oraz jak o nie zadbać możesz przeczytać w innym moim artykule znajdującym się tutaj na sfd. Dowiesz się tam jak ważna jest technika ćwiczeń oraz rozgrzewka (koniecznie zajrzyj). https://www.sfd.pl/[ART]Bezpieczeństwo_przed,_w_trakcie,__po_treningu-t942547.html
Dieta
Wstęp
To dieta głównie odpowiada za wzrost mięśni bo na cóż ćwiczenia jeśli nie dajemy im budulca? Najpierw zajmiemy się ogólnym zarysem diety a następnie posiłkami przed i po treningowymi, które są niezwykle ważne. Wielu początkującym ciężko w to uwierzyć jak wielką rolę odgrywa dieta ale im wcześniej sobie to uświadomimy tym lepiej. Nawet jeśli chodzisz do szkoły i nie jesteś w stanie utrzymać dobrej diety postaraj się chociaż zastosować do wskazówek i jeść w miarę zgodnie z bilansem. Pamiętaj! Mięśnie aby rosły – muszą mieć budulec. A układanie diety wcale nie jest takie trudne; poniżej krok po kroku przedstawię jak to robić.
Jak zabrać się do ułożenia diety?!
Jak powinna wyglądać dieta w okresie budowy masy mięśniowej? Najpierw musimy określić swój typ budowy tj. ektomorfik (chuda budowa ciała, wolne nabieranie masy mięśniowej i tłuszczowej), mezomorfik(stosunkowo szybkie nabieranie masy mięśniowej, wolniejsze nabieranie masy tłuszczowej), endomorfik(Stosunkowo szybkie nabieranie masy mięśniowej i tłuszczowej).
Na podstawie naszego typu budowy odpowiednio dodamy kcal do naszej diety.
Zacznijmy od obliczenia zapotrzebowania. W tym celu zapraszam tutaj: https://www.sfd.pl/art/Kalkulatory/Kalkulator_kalorii_BMR-a3734.html
Masz już swoje zapotrzebowanie? Super! Teraz zależnie od typu budowy dodaj do uzyskanych kcal. 100-200kcal(jeśli jesteś endomorfikiem); 200-400kcal(jeśli jesteś mezomorfikiem); 400kcal (Jeśli jesteś ektomorfikiem).
Przykładowo wyszło Ci 3500 kcal i ważysz 80kg. Teraz należy ustalić odpowiednie wartości białka/węgli/tłuszczy (dalej b/w/t). I tak dla węglowodanów – będziemy potrzebować ich 4-6g na kg masy ciała. Białka będziemy potrzebować 2,2-2,5g na kg masy ciała. Natomiast tłuszczy będziemy potrzebować 1-1,5g na kg masy ciała. Zanim zajmiemy się mnożeniem pamiętajmy, że 1g węglowodanów/białka ma wartość 4,1 kcal a 1g tłuszczy ma wartość 9kcal. I teraz mnożymy: (waga*białko)+(waga*węglowodany)+(waga*tłuszcze).
Przyjmijmy to zapotrzebowanie 3500kcal oraz wagę 80kg i wartości dla białka: 2,5g; dla węgli: 5g; dla tłuszczy 1,5g.
Wyszło nam: B – 200g/ W – 400g/T – 120g. Teraz mnożymy przez kcal aby zobaczyć czy zgadza nam się to z zapotrzebowaniem. B – 820kcal/ W – 1640kcal/ T – 1080 kcal; razem: 3540 czyli idealnie! I wcale to nie jest trudne. Teraz kiedy masz konkretnie podzielone B/W/T możesz śmiało układać dietę.
Jak się za to zabrać? Z pomocą przychodzi:
10 wskazówek żywieniowych prosto z SFD.
„1. Należy spożywać 5-7 posiłków co 2,5 - 3 h
2. Należy w każdym posiłku spożywać „pełne białko" (zawierające wszystkie aminokwasy)
3. Należy w każdym posiłku spożywać węglowodany o w miarę jak najniższym I/G pochodzące z warzyw(najlepiej włóknistych) i owoców
4. Należy dbać aby posiłek przed treningowy był bogaty w łatwo przyswajalne białko
5. Należy dbać aby węglowodany we wszystkich posiłkach poza posiłkami przed i po treningowym pochodziły z warzyw i owoców o niskim IG. Posiłki około treningowe powinny zawierać węglowodany o wyższym I/G
6.Należy dbać aby posiłek po treningowy zawierał węglowodany proste i łatwo przyswajalne białko w proporcji 2:1
7. Należy pilnować aby 25-35%spożywanych kalorii w diecie pochodziło z tłuszczy z podziałem na : 1/3 z tłuszczy nasyconych (zwierzęcych), 1/3 z tłuszczy jednonienasyconych (np. oliwa z oliwek, avocado), a 1/3 z tłuszczy wielonienasyconych (olej lniany, rybi , orzechy i nasiona itp.)
8. Należy unikać napoi innych niż: woda mineralna niegazowana, zielona herbata itp.
9. Należy dbać o to by każdy posiłek za wyjątkiem posiłków około treningowych składał się z naturalnego, nie przetworzonego pożywienia, należy unikać słodzików, konserwantów, polepszaczy itp.
10.Należy spożywać większe ilości węglowodanów tylko w okolicach treningowych (przed i po treningu) , posiłki te powinny być ubogie w tłuszcz. „
Do powyższych zasad dodam jedną – nadrzędną – pamiętaj aby jedzenie, które jesz było jak najmniej przetworzone!
Wyjaśnię też kilka kwestii oraz dam kilka wskazówek.
-IG oznacza indeks glikemiczny, który określa wpływ produktu na stężenie glukozy 2-3 godziny po spożyciu. Skąd mam wiedzieć co ma jakie węglowodany – najprościej mówiąc wysoki IG mają węglowodany proste a niższy węglowodany złożone.
-Co do owoców – są smaczne, zdrowe ale w odpowiedniej mierze. Staraj się nie przekraczać dziennie spożycia 50-70g fruktozy (cukru owocowego) ponieważ zbyt duże spożycie fruktozy (jak i również wszelakich cukrów) prowadzi do insulinooporności, która z kolei przeszkadza w budowie masy mięśniowej.
-Rano staraj się jeść węglowodany o dosyć długim czasie wchłaniania i niskim IG jakimi bez wątpienia są płatki owsiane czy otręby.
-Na noc staraj się unikać jedzenia dużych ilości węglowodanów – jeżeli musisz niech to będzie niewielka ilość.
-Twaróg jest dobry i tanim źródłem białka jednak uważaj aby Ci szybko nie zbrzydł. Wiadomo, że jeżeli też masz wybór zjeść w szkole twaróg albo nic zdecydowanie wybierz twaróg jako tanie źródło białka.
Dobre źródła b/w/t w diecie:
Białka: Mięsa dobrej jakości (kurczak, indyk, schab, wołowina, cielęcina...), jaja, nabiał.
Węglowodany: Ryże; kasze; ziemniaki; warzywa; płatki owsiane i otręby; ciemnie pieczywo; owoce.
Tłuszcze: Oliwa, Olej lniany, orzechy.
Kiedy znasz już podstawowe tajniki układania diet śmiało się za to zabierz – to nie jest takie trudne!
Posiłki około treningowe
Niezwykle ważną rolę w budowie mięśni odgrywają posiłki około treningowe. Przed treningowy posiłek jest niezwykle ważny z tego względu, że dzięki niemu mamy energię na trening. Wiele osób twierdzi, że nie ma siły czy też chęci na treningu – ale w 90% przypadków jest to spowodowane zbyt słabym posiłkiem przed treningowym. Z czego taki posiłek powinien się składać? Z dobrego źródła węgli jakim są Ryż/Makarony/Kasze oraz z dobrego w miarę szybko-wchłanianego źródła białka i tutaj przodują mięsa. W jakich porcjach? Około 100-150g ryżu/makaronów oraz 150-200g jakiegoś mięsa.
Z kolei po treningu otwiera nam się okno anaboliczne – co zrobić aby jak najlepiej je wykorzystać?
Najlepszym wyjściem będzie spożycie zaraz po treningu samego białka (Tutaj przoduje WPC oraz hydrolizaty np. EAA firmy Activlab – żeby było też jasne, nie namawiam nikogo do kupna odżywek/suplementów szczególnie jeśli dopiero zaczynasz przygodę z siłownią! Wtedy od razu przejdź do dalszego punktu bo i tak na początku nie potrzebujesz rozdrabniać się na takie szczegóły). Następnie po około 20-30 minutach zjedz porządny posiłek po-treningowy, który powinien wyglądać podobnie jak przed-treningowy. Dzięki takiemu połączeniu najlepiej wykorzystamy okno anaboliczne.
Co z kwestią tłuszczy w posiłkach około-treningowych?
Kiedyś panowało przeświadczenie, że nie kategorycznie nie można ani grama. Dziś jednak mogę powiedzieć ze śmiałością, że spożycie do ok. 15g nie niesie za sobą żadnych negatywnych skutków a dodatkowo najnowsze badania donoszą jakoby tłuszcze nie miały żadnego negatywnego wpływu na okno-anaboliczne (ale większą polemikę w tym temacie zostawimy na inny temat).
„Nie mogę tyle zjeść” czyli stopniowe wchodzenie na dany bilans
To oczywiste, że od razu nie przestawisz się na nowy tryb żywienia. Jak „wchodzić” na nową dietę? Stopniowo zwiększaj kcal tak aby po 2-3 tygodniach wejść już na swój odpowiedni bilans. Pamiętaj, że przyzwyczajenie do nowego tryby żywienia nie nastąpi od razu dlatego bądź cierpliwy!
Suplementacja
W tym artykule przypomnę tylko pewne podstawy a po głębie wiedzy zapraszam do innego mojego artykułu, który w całości jest poświęcony suplementacji podczas budowania masy mięśniowej – po prostu nie chce dosłownie kopiować tego tutaj. Kiedy sięgnąć po odzywki/suplementy? Jeśli chodzi o odżywki takie jak odżywka białkowa czy też „gainer” to możesz po nie sięgnąć wcześniej niż po minimum 6 miesięcznym stażu. Jest jednak jeden warunek! Bezapelacyjnie musisz posiadać dobrą dietę aby ewentualnie ją uzupełnić w/w odżywkami. Co do kreatyn, stacków, no-boosterów etc. to na początku zdecydowanie je odrzuć. Dlaczego? Ponieważ nie wykorzystasz ich potencjału na początku. Większy pożytek odniesiesz kiedy już nauczysz się dobrze ćwiczyć i prowadzić dietę.
Tutaj link do artykułu (znajdziesz tam charakterystykę poszczególnych odżywek/suplementów oraz rozpiskę dokładnego dawkowania – koniecznie przeczytaj).
https://www.sfd.pl/Odżywki_i_Suplementy_podczas_budowania_masy_mięśniowej_[art]-t816431.html
Najczęstsze błędy podczas budowania masy mięśniowej
Zbytnie nabieranie masy (niekoniecznie mięśniowej)
To oczywiste, że podczas budowy mięśni również nabierzemy trochę tłuszczu – to logiczne następstwo dodatniego bilansu kcal. Jednak niektóre osoby robią ogromny błąd nabierając masy za wszelką cenę jedząc ogromne ilości (przeważnie węgli i tłuszczy) – takie działanie nie prowadzi do niczego dobrego a jedynie do złego. Co jest następstwem takiego postępowania? Duży procentowy udział tkanki tłuszczowej w organizmie; zwiększona insulinooporność a następstwem tego jest wolniejszy rozrost tkanki mięśniowej oraz stosunkowo dłuższy czas redukcji aniżeli byśmy prowadzili odpowiednią dietę.
Jedzenie śmieciowego żarcie nie jest OK!
Kaloria nie równa się kalorii. Makroskładnik nie równa się makroskładnikowi. Bo tak węglowodany z ryżu nie są równe węglowodanom pochodzącym z piwa czy słodkich ciast. Tak samo białko z jaj nie jest równe białku z parówek. Zawsze wybieraj niskoprzetworzone jedzenie – takie jest zdrowsze i uzyskasz dzięki niemu lepszy „efekt” aniżeli byś jadł jedzenie typu kebab, parówki, kiełbasy czy sklepowe szynki (tak, tak! Sklepowe szynki są jednymi z najgorszych).
Im więcej tym lepiej – nieprawda!
Niektóre osoby idąc w myśl zasady „im więcej tym lepiej” trenują po 2/3 razy w tygodniu po kilka serii biceps czy klatkę. Niestety to przynosi efekt odwrotny do zamierzonego. Mięśnie potrzebują odpoczynku aby mogły urosnąć. Jeżeli chcesz robić 2/3 razy w tygodniu biceps czy klatkę to wybierz FBW lub poszukaj konkretnego, sprawdzonego planu, który przewiduje partie 2x w tygodniu.
Dużo ruchu – zdrowo ale nie zawsze z pożytkiem?
Jeżeli masz mniej niż 16 lat to pomiń ten punkt. Ruch jest potrzebny jak najbardziej, jeżeli jednak skupiasz się na budowie masy mięśniowej to nie zapomnij uwzględnić dodatkowego wysiłku w diecie. Dodatkowo są pewne badania wskazujące na to, że aeroby po treningu podczas budowy masy mięśniowej nie zawsze wychodzą na dobre. Zdecydowanie lepiej robić aeroby w dni nie treningowe i warto przynajmniej raz w tygodniu zażyć innego ruchu niż ten na siłowni ale pamiętaj – uwzględnij to w diecie.
Zbyt mała ilość wody
Woda jest niezbędna dla naszego organizmu dlatego wypicie minimum 2L dziennie jest niezbędne. Powinno się pić około 30-50g wody na kg masy ciała.
Ciągłe picie napoi zawierających kofeinę
Najgorszym z najgorszych jest picie wszelkich energy-drinków – nie oszukujmy się – to są jedne z najgorszych rodzajów napoi gazowanych. Kawa jest zdrowa i smaczna –ale przy zbyt dużym spożyciu wpływa negatywnie na organizm. Mianowicie zbyt duża ilość kofeiny prowadzi do zwiększenia stężenia hormonu stresu – kortyzolu. A kortyzol to hormon hamujący testosteron. Dlatego kawa OK – ale w odpowiedniej mierze.
Podsumowanie
W tym artykule uwzględniłem trening, dietę oraz suplementacje podczas budowania masy mięśniowej. Jeżeli zastosujesz się do tych porad – uwierz mi – sukces będzie murowany. To są swoiste podstawy budowania masy mięśniowej. Trening i dieta są nierozłączne – tak jak człowiek potrzebuje i serca i mózgu do pracy tak aby mięśnie mogły rosnąć potrzeba dobrego treningu i odpowiedniej diety pokrywającej dzienne zapotrzebowanie z nawiązką.
Pisząc ten artykuł opierałem się na swoim doświadczeniu jak i wielu osób, z którymi miałem kontakt jako doradca na forum. Jest takie powiedzenie: „Człowiek uczy się na błędach”. Jest prawdziwe… ale czy nie lepiej pewnych błędów uniknąć? Gdybym ja miał na początku swojej przygody z siłownią możliwość zdobycia takiej wiedzy być może uniknął bym wielu nieporozumień w swoim treningu czy diecie. O wiele wcześniej zrozumiałbym jak ważna jest dieta. Dlatego warto wziąć sobie do serca ten artykuł – nie jest on pisany na złość Tobie a dla Twojego dobra.
Jeżeli w całości przeczytałeś ten artykuł to wiedz, że jesteś w pełni przygotowany do budowania masy mięśniowej! Przyswój sobie tą wiedzę a z nią na pewno sięgniesz po upragnione mięśnie! Z mojej strony to wszystko – życzę Ci zbudowania „dobrej masy”! Powodzenia!
Bibliografia:
https://www.sfd.pl/10_najczęstszych_błędów_przy_budowaniu_masy_mięśniowej-t733630.html
https://www.sfd.pl/10_wskazówek_żywieniowych-t315293.html
Zmieniony przez - IneTheEnd w dniu 2013-09-07 22:59:33
10
Krzysztof Piekarz
OzzyMG
maniak7000
.
rutkow
kacper95
lukasz0172
DreamEvil
) ale ogólnie gitara i sog ;P
