Szymonio
Nadwaga, jak wiemy, to wina zbyt dużej ilości kalorycznego jedzenia i za małej ilości ruchu. Jednak niektóre osoby mają większe szanse zostać grubasami niż inni. Od czego to zależy?
Gdybyś spotkał Adde Karimiego, studenta pielęgniarstwa, we wrześniu ubiegłego roku, nie miałby pewnie zbyt wiele czasu na pogaduchy. Byłby zbyt zajęty opychaniem się hamburgerami, colą i shake’ami. Jak sam mówi, trzeba się porządnie nagłowić i namęczyć, żeby dostarczyć swojemu ciału 6600 kalorii dziennie wyłącznie w postaci jedzenia typu fast food.
Karimi zgłosił się na ochotnika do eksperymentu, opartego na dokumencie „Super Size Me" z 2004 roku. Reżyser filmu, Morgan Spurlock, przez 30 dni żywił się wyłącznie w McDonaldsie. Karimi stosował podobny model żywienia, obżerając się wysokoenergetycznym jedzeniem i ograniczając ćwiczenia do minimum.
Na tym jednak kończą się podobieństwa między nimi.
Spurlock, zanim zakończył swoją żywieniową hulankę, stał się depresyjną górą sadła z opadającym libido i wzrastającym poziomem cholesterolu. Przytył ponad 11 kilogramów - co stanowiło trzynastoprocentowy wzrost masy ciała - i był na dobrej drodze do poważnego uszkodzenia wątroby.
Karimi nie miał żadnych problemów medycznych. Po miesiącu diety fastfoodowej jego cholesterol był niższy niż początkowo, a z przybranych 4,6 kilogramów połowę stanowiły mięśnie.
Za doświadczeniem, o którym tu mowa, stoi Fredrik Nystrom ze szwedzkiego uniwersytetu w Linkoping. W ubiegłym roku poddał on reżimowi „supersize" 18 ochotników. Najciekawszym odkryciem Nystroma jest olbrzymia różnorodność reakcji na zastosowaną dietę.
Niektórzy z badanych - jak na przykład Karimi - z łatwością sobie z nią poradzili. Inni ucierpieli w podobny sposób jak Spurlock, a jednemu z uczestników zajęło zaledwie dwa tygodnie, by osiągnąć 15-procentowy, czyli maksymalny dopuszczony przez komisję etyczną, wzrost masy ciała.
Wciąż powtarza się nam, że nasz problem z nadwagą sprowadza się do zbyt dużej ilości jedzenia i za małej ilości ruchu. Nystrom doszedł jednak do wniosku, że wcale nie jest to taka prosta zależność. - Niektórzy ludzie są po prostu bardziej podatni na otyłość niż inni - wyjaśnia. (…)
Wszystko zaczęło się podczas zwykłego wykładu dla studentów medycyny o zagrożeniach związanych z otyłością. Nystrom zapytał, czy ktoś nie byłyby zainteresowany udziałem w eksperymencie, w którym za darmo mógłby jeść, ile tylko zdoła. Reakcje były bardzo entuzjastyczne, a większość ochotników stanowili mężczyźni. - Chłopcy byli bardzo zaangażowani - opowiada Nystrom, - jednak bardzo trudno było namówić do udziału dziewczęta.
Początkowo chciał, by w badaniu wzięło udział po 10 osób każdej z płci, ostatecznie jednak stanęło na 12 mężczyznach i 6 kobietach.
Pierwsza grupa siedmiu zdrowych i szczupłych ochotników podjęła swoje jednomiesięczne wyzwanie w lutym 2006 roku. Na początku Nystrom oszacował codzienną ilość kalorii spożywanych przez każdego z nich, a następnie kazał im ją podwoić już w postaci fast foodów, z jednoczesnym zaleceniem unikania wszelkiej aktywności fizycznej. Zezwolił jedynie na godzinę ćwiczeń górnych partii ciała tygodniowo.(…) Poza tym, badani mieli prowadzić jak najbardziej leniwy tryb życia.
Doświadczenie Nystroma różniło się od filmu między innymi tym, że nie nakazał on swoim ochotnikom stołowania się wyłącznie w McDonaldzie. Mogli oni jeść także pizzę, pieczonego kurczaka, czekoladę i inne pokarmy o wysokiej zawartości kalorii i tłuszczów.
Podczas eksperymentu ochotnicy Nystroma przechodzili cotygodniowe badania zdrowotne. Poddawani byli też rozlicznym testom przed i po podjęciu diety, aby wykazać, jaki miała ona wpływ na ich fizjologię, metabolizm i zdrowie psychiczne.
Ekipa Nystroma wykorzystała specjalną technikę rentgenowską do mierzenia składu ciała oraz gęstości mięśni, tłuszczu i kości. W poszukiwaniu wczesnych wskaźników zespołu metabolicznego i cukrzycy poddawali ochotników testom obciążenia glukozą oraz użyli nowego badania spektroskopowego do oceny zawartości tłuszczu w wątrobie. Mierzyli podstawowy poziom przemiany materii przed i podczas doświadczenia. W badaniu krwi mierzyli poziom hormonów, takich jak np. tyroksyna, która bierze udział w określaniu poziomu przemian metabolicznych. Chcąc zbadać, jakie dokładnie zmiany metaboliczne zachodzą w komórkach tłuszczowych podczas stosowania diety wysokotłuszczowej, naukowcy badali nawet mRNA - cząsteczkę będącą łącznikiem między genami a białkami, które są przez nie kodowane.
Objadanie się ma także skutki psychologiczne, dlatego studenci byli dodatkowo badani przy użyciu czterech kwestionariuszy oceniających ich samopoczucie przed i po eksperymencie.
Pierwsze wnioski z eksperymentu Nystroma dotyczyły wątroby. Na skutek stresu wydziela ona do krwiobiegu znaczne ilości enzymów. (…) Podwyższone wartości enzymów wątrobowych są złym objawem i były głównym powodem, dla którego lekarz Spurlocka namawiał go do odstąpienia od swojego przedsięwzięcia. Jednak u żadnego swojego ochotnika z pierwszej grupy Nystrom nie odnotował tego problemu, co początkowo skłoniło go do podejrzeń, że u Spurlocka mogła występować pewna skłonność do dysfunkcji wątroby.
Jednak teraz, gdy szwedzkie doświadczenie dobiegło już końca, Nystrom zweryfikował swoją teorię. - Poziom enzymów wątrobowych wzrósł znacznie u niektórych studentów - wyjaśnia. Jeśli uda się określić czynniki, które mają wpływ na taką różnorodność wyników, eksperyment może przynieść kluczowe wskazówki do zrozumienia schorzeń wątroby, związanych z otyłością.
Jeśli zaś chodzi o cholesterol, w ostatnich czasach stało się jasne, że bardzo trudno jest w znaczący sposób wpłynąć na jego poziom we krwi poprzez zmianę diety. Odkrycia Nystroma ostatecznie potwierdziły to przekonanie.
U wielu badanych wykazano bardzo nieznaczną zmianę w poziomie cholesterolu i innych molekuł tłuszczowych krążących we krwi, a u niektórych doszło nawet do obniżenia poziomu „złego" i wzrostu wartości „dobrego" cholesterolu. Nie jest jasne, dlaczego jedzenie fast foodu miałoby korzystnie wpływać na poziom lipidów we krwi, ale może tu chodzić o jakiś konkretny składnik diety. Mając zaś skład wszystkich pokarmów spożywanych przez uczestników badania, Nystrom ma możliwość sprawdzenia, czy istnieje jakaś korelacja między pewnymi pokarmami a poziomem tłuszczów we krwi.
Wielką tajemnicą pozostaje natomiast wzrost masy ciała. Dlaczego ludzie, którzy spożywali taką samą ilość jedzenia, przybierali na wadze w różny sposób? Nystrom przypuszcza, że może tu chodzić o odmienność metabolizmu - niektórzy z nas zwyczajnie lepiej radzą sobie z kaloriami niż inni. Jeśli masz szczęście, twoje ciało może zaadaptować się poprzez spalanie dodatkowej energii w postaci ciepła. Nystrom podejrzewa, że większość jego ochotników należy właśnie do tej grupy osób, ponieważ każdy z nich, stosując normalną dietę, był szczupły.
Jeśli Nystrom ma rację, to właśnie czyni jego badanie niezwykłym i potencjalnie drogocennym. Większość badań nad otyłością jest bowiem prowadzonych na ludziach, którzy już są otyli; innymi słowy - na tych, którzy są mniej odporni na nadmiar kalorii.
Umiejętność zamiany nadmiaru pożywienia w tłuszcz jest adaptacyjną zdobyczą ewolucji człowieka z czasów, gdy nasi przodkowie musieli radzić sobie z naprzemiennymi okresami głodu i ucztowania. Jednak zmienna dostępność pożywienia nie była jedynym czynnikiem, który miał wpływ na ewolucję ludzkiego metabolizmu.
- W zimnych rejonach ludzie musieli adaptować się do niskiej temperatury i dlatego spalali dodatkowe kalorie w postaci ciepła - wyjaśnia Nystrom. Ludzie z tego rodzaju metabolizmem wydają się lepiej sobie radzić w dzisiejszym, mającym tendencję do otyłości świecie, a Nystrom liczy, że badając ich, znajdzie nowy sposób na walkę z epidemią otyłości. - Dysponujemy tak dużą ilością danych, że powinno nam się udać dowiedzieć, co czyni pewne osoby bardziej podatnymi na otyłość.
© 2007 Premium Health News Service, Reed Business Information Ltd. All rights reserved. Distributed by Tribune Media Services International.
Gdybyś spotkał Adde Karimiego, studenta pielęgniarstwa, we wrześniu ubiegłego roku, nie miałby pewnie zbyt wiele czasu na pogaduchy. Byłby zbyt zajęty opychaniem się hamburgerami, colą i shake’ami. Jak sam mówi, trzeba się porządnie nagłowić i namęczyć, żeby dostarczyć swojemu ciału 6600 kalorii dziennie wyłącznie w postaci jedzenia typu fast food.
Karimi zgłosił się na ochotnika do eksperymentu, opartego na dokumencie „Super Size Me" z 2004 roku. Reżyser filmu, Morgan Spurlock, przez 30 dni żywił się wyłącznie w McDonaldsie. Karimi stosował podobny model żywienia, obżerając się wysokoenergetycznym jedzeniem i ograniczając ćwiczenia do minimum.
Na tym jednak kończą się podobieństwa między nimi.
Spurlock, zanim zakończył swoją żywieniową hulankę, stał się depresyjną górą sadła z opadającym libido i wzrastającym poziomem cholesterolu. Przytył ponad 11 kilogramów - co stanowiło trzynastoprocentowy wzrost masy ciała - i był na dobrej drodze do poważnego uszkodzenia wątroby.
Karimi nie miał żadnych problemów medycznych. Po miesiącu diety fastfoodowej jego cholesterol był niższy niż początkowo, a z przybranych 4,6 kilogramów połowę stanowiły mięśnie.
Za doświadczeniem, o którym tu mowa, stoi Fredrik Nystrom ze szwedzkiego uniwersytetu w Linkoping. W ubiegłym roku poddał on reżimowi „supersize" 18 ochotników. Najciekawszym odkryciem Nystroma jest olbrzymia różnorodność reakcji na zastosowaną dietę.
Niektórzy z badanych - jak na przykład Karimi - z łatwością sobie z nią poradzili. Inni ucierpieli w podobny sposób jak Spurlock, a jednemu z uczestników zajęło zaledwie dwa tygodnie, by osiągnąć 15-procentowy, czyli maksymalny dopuszczony przez komisję etyczną, wzrost masy ciała.
Wciąż powtarza się nam, że nasz problem z nadwagą sprowadza się do zbyt dużej ilości jedzenia i za małej ilości ruchu. Nystrom doszedł jednak do wniosku, że wcale nie jest to taka prosta zależność. - Niektórzy ludzie są po prostu bardziej podatni na otyłość niż inni - wyjaśnia. (…)
Wszystko zaczęło się podczas zwykłego wykładu dla studentów medycyny o zagrożeniach związanych z otyłością. Nystrom zapytał, czy ktoś nie byłyby zainteresowany udziałem w eksperymencie, w którym za darmo mógłby jeść, ile tylko zdoła. Reakcje były bardzo entuzjastyczne, a większość ochotników stanowili mężczyźni. - Chłopcy byli bardzo zaangażowani - opowiada Nystrom, - jednak bardzo trudno było namówić do udziału dziewczęta.
Początkowo chciał, by w badaniu wzięło udział po 10 osób każdej z płci, ostatecznie jednak stanęło na 12 mężczyznach i 6 kobietach.
Pierwsza grupa siedmiu zdrowych i szczupłych ochotników podjęła swoje jednomiesięczne wyzwanie w lutym 2006 roku. Na początku Nystrom oszacował codzienną ilość kalorii spożywanych przez każdego z nich, a następnie kazał im ją podwoić już w postaci fast foodów, z jednoczesnym zaleceniem unikania wszelkiej aktywności fizycznej. Zezwolił jedynie na godzinę ćwiczeń górnych partii ciała tygodniowo.(…) Poza tym, badani mieli prowadzić jak najbardziej leniwy tryb życia.
Doświadczenie Nystroma różniło się od filmu między innymi tym, że nie nakazał on swoim ochotnikom stołowania się wyłącznie w McDonaldzie. Mogli oni jeść także pizzę, pieczonego kurczaka, czekoladę i inne pokarmy o wysokiej zawartości kalorii i tłuszczów.
Podczas eksperymentu ochotnicy Nystroma przechodzili cotygodniowe badania zdrowotne. Poddawani byli też rozlicznym testom przed i po podjęciu diety, aby wykazać, jaki miała ona wpływ na ich fizjologię, metabolizm i zdrowie psychiczne.
Ekipa Nystroma wykorzystała specjalną technikę rentgenowską do mierzenia składu ciała oraz gęstości mięśni, tłuszczu i kości. W poszukiwaniu wczesnych wskaźników zespołu metabolicznego i cukrzycy poddawali ochotników testom obciążenia glukozą oraz użyli nowego badania spektroskopowego do oceny zawartości tłuszczu w wątrobie. Mierzyli podstawowy poziom przemiany materii przed i podczas doświadczenia. W badaniu krwi mierzyli poziom hormonów, takich jak np. tyroksyna, która bierze udział w określaniu poziomu przemian metabolicznych. Chcąc zbadać, jakie dokładnie zmiany metaboliczne zachodzą w komórkach tłuszczowych podczas stosowania diety wysokotłuszczowej, naukowcy badali nawet mRNA - cząsteczkę będącą łącznikiem między genami a białkami, które są przez nie kodowane.
Objadanie się ma także skutki psychologiczne, dlatego studenci byli dodatkowo badani przy użyciu czterech kwestionariuszy oceniających ich samopoczucie przed i po eksperymencie.
Pierwsze wnioski z eksperymentu Nystroma dotyczyły wątroby. Na skutek stresu wydziela ona do krwiobiegu znaczne ilości enzymów. (…) Podwyższone wartości enzymów wątrobowych są złym objawem i były głównym powodem, dla którego lekarz Spurlocka namawiał go do odstąpienia od swojego przedsięwzięcia. Jednak u żadnego swojego ochotnika z pierwszej grupy Nystrom nie odnotował tego problemu, co początkowo skłoniło go do podejrzeń, że u Spurlocka mogła występować pewna skłonność do dysfunkcji wątroby.
Jednak teraz, gdy szwedzkie doświadczenie dobiegło już końca, Nystrom zweryfikował swoją teorię. - Poziom enzymów wątrobowych wzrósł znacznie u niektórych studentów - wyjaśnia. Jeśli uda się określić czynniki, które mają wpływ na taką różnorodność wyników, eksperyment może przynieść kluczowe wskazówki do zrozumienia schorzeń wątroby, związanych z otyłością.
Jeśli zaś chodzi o cholesterol, w ostatnich czasach stało się jasne, że bardzo trudno jest w znaczący sposób wpłynąć na jego poziom we krwi poprzez zmianę diety. Odkrycia Nystroma ostatecznie potwierdziły to przekonanie.
U wielu badanych wykazano bardzo nieznaczną zmianę w poziomie cholesterolu i innych molekuł tłuszczowych krążących we krwi, a u niektórych doszło nawet do obniżenia poziomu „złego" i wzrostu wartości „dobrego" cholesterolu. Nie jest jasne, dlaczego jedzenie fast foodu miałoby korzystnie wpływać na poziom lipidów we krwi, ale może tu chodzić o jakiś konkretny składnik diety. Mając zaś skład wszystkich pokarmów spożywanych przez uczestników badania, Nystrom ma możliwość sprawdzenia, czy istnieje jakaś korelacja między pewnymi pokarmami a poziomem tłuszczów we krwi.
Wielką tajemnicą pozostaje natomiast wzrost masy ciała. Dlaczego ludzie, którzy spożywali taką samą ilość jedzenia, przybierali na wadze w różny sposób? Nystrom przypuszcza, że może tu chodzić o odmienność metabolizmu - niektórzy z nas zwyczajnie lepiej radzą sobie z kaloriami niż inni. Jeśli masz szczęście, twoje ciało może zaadaptować się poprzez spalanie dodatkowej energii w postaci ciepła. Nystrom podejrzewa, że większość jego ochotników należy właśnie do tej grupy osób, ponieważ każdy z nich, stosując normalną dietę, był szczupły.
Jeśli Nystrom ma rację, to właśnie czyni jego badanie niezwykłym i potencjalnie drogocennym. Większość badań nad otyłością jest bowiem prowadzonych na ludziach, którzy już są otyli; innymi słowy - na tych, którzy są mniej odporni na nadmiar kalorii.
Umiejętność zamiany nadmiaru pożywienia w tłuszcz jest adaptacyjną zdobyczą ewolucji człowieka z czasów, gdy nasi przodkowie musieli radzić sobie z naprzemiennymi okresami głodu i ucztowania. Jednak zmienna dostępność pożywienia nie była jedynym czynnikiem, który miał wpływ na ewolucję ludzkiego metabolizmu.
- W zimnych rejonach ludzie musieli adaptować się do niskiej temperatury i dlatego spalali dodatkowe kalorie w postaci ciepła - wyjaśnia Nystrom. Ludzie z tego rodzaju metabolizmem wydają się lepiej sobie radzić w dzisiejszym, mającym tendencję do otyłości świecie, a Nystrom liczy, że badając ich, znajdzie nowy sposób na walkę z epidemią otyłości. - Dysponujemy tak dużą ilością danych, że powinno nam się udać dowiedzieć, co czyni pewne osoby bardziej podatnymi na otyłość.
© 2007 Premium Health News Service, Reed Business Information Ltd. All rights reserved. Distributed by Tribune Media Services International.
Krzysztof Piekarz
gajny
AXEL97
Kaziol
kolos88
Gringoo
qazar
erufiku
Sachem
