Kreatyna jako antyoksydant

Mało kto zdaje sobie sprawę z faktu, iż kreatyna nie jest tylko preparatem wspomagającym budowę siły, wytrzymałości i masy mięśniowej. Nadaje się również do wykorzystania jako ergogenik we wszystkich dyscyplinach, w których ważna jest szybka regeneracja ATP, podstawowej cząsteczki energetycznej w ustroju człowieka (bieg, pływanie, skoki, walka zapaśnicza, boks, boks tajski, CrossFit, trening obwodowy, stacyjny itd.) Zupełnie nieznanym dla większości ludzi obszarem jest oddziaływanie kreatyny na stres oksydacyjny.

Z wysiłkiem fizycznym nieodłącznie związana jest zwiększona wymiana gazowa, a więc także nasilone wykorzystanie tlenu i aktywność rodników tlenowych. Uważa się, że ponad 50% wszystkich zgonów przypisuje się chorobom związanym ze stanem zapalnym, a stres oksydacyjny jest powiązany z wywoływaniem stanu zapalnego w ustroju człowieka. Do najbardziej znanych antyoksydantów egzogennych należą: witaminy A, C, E, koenzym Q10, flawonoidy, kreatynina, neopteryna, melatonina, antocyjaniny, bilirubina, hormony płciowe (estron, estradiol). Kreatyna również może zostać dopisana do tej listy, ponieważ wykazuje właściwości prozdrowotne.

Jak działa kreatyna?

Badania wykazały, że podawanie kreatyny w ramach cyklu treningowego, w którym wykorzystuje się ćwiczenia siłowe, przynosi wyniki większe niż tylko sama aktywność fizyczna. Kreatyna zwiększała siłę mięśniową, wytrzymałość i beztłuszczową masę ciała. Uważa się, że suplementacja kreatyną pomaga utrzymać wysokie zapasy fosfokreatyny, co umożliwia regenerację ATP w czasie ćwiczeń. Można w ten sposób podnosić większe ciężary lub dłużej pracować pod danym obciążeniem.

Kreatyna, a stres oksydacyjny

Reaktywne formy tlenu (ROS) to inaczej wolne rodniki, które jak sama nazwa wskazuje, mogą być agresywne dla ustroju, czyli reaktywne. Mogą zmieniać ważne struktury takie jak lipidy, białka i DNA, oraz uszkadzać komórki. Są również związane z występowaniem chorób takich jak nowotwory, choroby układu krążenia, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera itp. Zwiększona produkcja ROS z powodu pewnych chorób lub w trakcie ciężkich ćwiczeń może przekroczyć zdolność układu antyoksydacyjnego, co może prowadzić do nasilenia stresu oksydacyjnego i dysfunkcji mechanizmów obronnych.

Działanie antyoksydacyjne kreatyny może wynikać z różnych mechanizmów funkcjonalnych, pośrednich, związanych ze stabilizacją błony komórkowej i poprawą zdolności energetycznej komórek oraz jej bezpośrednimi właściwościami antyoksydacyjnymi. Stres oksydacyjny nie tylko negatywnie oddziałuje na zdrowie w długim horyzoncie czasowym, szkodzi również doraźnie, ponieważ zmniejsza siłę i efektywność sportowca. Mechanicznie reaktywne formy tlenu (ROS) mogą przyspieszyć występowanie zmęczenia mięśni szkieletowych poprzez zmniejszenie wrażliwości na wapń i mogą zmniejszyć maksymalną siłę powiązaną z wykorzystaniem wapnia.

W badaniach naukowych kreatyna była w stanie usuwać:

• Rodnik ponadtlenkowy (O2·–)
• Nadtlenoazotyn (ONOO–), który jest silnym związkiem utleniającym i nitrującym

Kreatyna to nie tylko „muskuły”, ale też zdrowie

Według dostępnych informacji kreatyna wykazuje właściwości antyoksydacyjne i może być skuteczna poprzez rozmaite mechanizmy bezpośrednie i pośrednie. Pozytywnie wpływa na stres oksydacyjny i redukuje oddziaływanie ROS. Może utrzymywać integralność mitochondriów („pieców energetycznych” komórek), zwiększać zasoby fosfokreatyny, działać jako komórkowy bufor energii i chronić mtDNA i RNA, przed uszkodzeniem spowodowanym oddziaływaniem reaktywnych form tlenu. Dodatkowo właściwości przeciwutleniające kreatyny mogą być związane z jej składnikami (arginina, glicyna i metionina). Wydaje się, że spożywanie kreatyny w połączeniu z długotrwałym treningiem może potencjalnie zmniejszyć stres oksydacyjny i poprawić funkcjonowanie systemu antyoksydacyjnego. Jak widać, kreatyna to nie tylko „muskuły”, ale też zdrowie.

Referencje:

• Arazi H. Creatine Supplementation, Physical Exercise and Oxidative Stress Markers: A Review of the Mechanisms and Effectiveness https://www.mdpi.com/2072-6643/13/3/869/htm
• Lawler J.M. Direct Antioxidant Properties of Creatine https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006291X01961649