indus
Białko w diecie a zdrowie
Wszystkie komórki organizmu potrzebują aminokwasów i azotu, których źródłem jest spożywane w pokarmach białko. Zapotrzebowaniu ustroju na białko jest bardzo zróżnicowane: zależy od masy ciała, stopnia dojrzałości ustroju, poziomu aktywności i innych czynników. Do problemu, czy dieta jest wystarczającym źródłem białka przykładano nadmierną wagę, co doprowadziło do wyraźnego przecenienia roli ilości dostarczanego białka. Przeciętny Amerykanin spożywa w przybliżeniu dwa razy więcej białka, niż przewiduje to "Zalecana norma żywieniowa" (RDA). Stare "cztery grupy produktów spożywczych" zalecają nadmierne spożycie tego składnika. Dzienny jadłospis sporządzony na podstawie "minimalnego" spożycia, określonego przez stare "cztery grupy", zawiera prawie dwukrotnie wyższą, niż zalecana dla dorosłych kobiet, dawkę dzienną białka i o 50% większą, niż dawka zalecana dla Amerykanów przez RDA. Stare "cztery grupy" nie pozwalają na zmniejszenie spożycia białka do ilości umiarkowanych.
a. Białko a funkcjonowanie nerek
Wysokie spożycie białka może być szkodliwe dla zdrowia. Mięso zawiera bardzo duże ilości białka, nie zawiera zaś węglowodanów ani błonnika. Jeżeli spożycie białka przewyższa zapotrzebowanie ustroju, nadmiar azotu jest wydalany z moczem. Zwiększone spożycie białka zmusza nerki do cięższej pracy. Badania w tej dziedzinie wykazują, że ograniczenie spożycia białka może stanowić ochronę funkcjonowania nerek u ludzi z zaburzonym ich działaniem (El Nahas, 1986). U zdrowych osobników praca nerek jest również mocno uzależniona od poziomu spożycia białka. Umiarkowane spożycie może i u nich spełniać rolę zapobiegawczą.
Antropolodzy zajmujący się problemami żywienia twierdzą, że nerki człowieka nie są w stanie sprostać stałemu, wysokiemu poziomowi spożycia białka. Wcześniej ludzie jadali mięso rzadko, jeżeli w ogóle, więc większe dawki białka spożywali tylko sporadycznie. Przy naszym obecnym codziennym spożyciu dużych ilości białka, nasze nerki zmuszane są do pracy ponad siłę, by móc wydalić z organizmu nadmiar azotu (Brenner, 1982).
b. Białko a wapń
Wysokie spożycie białka w diecie powoduje utratę wapnia przez organizm. Ten skutek zaznacza się wiele bardziej wtedy, gdy białko jest pochodzenia zwierzęcego. Już w 1920 roku naukowcy zaobserwowali, że włączenie do diety mięsa powoduje wzmożone wydalanie wapnia w moczu (Sherman, 1920).
Badania częstości złamania kości udowej - wskaźnik osteoporozy - dowodzą, że w krajach o wysokim spożyciu białka złamanie kości udowej występuje częściej. Zaobserwowano również relację odwrotną (Hegsted, 1986). Nawet w tych krajach, gdzie spożycie wapnia jest niskie, o ile również niskie jest spożycie białka, osteoporoza występuje rzadko. Udowodnione jest, że nadmiar białka jest równie destrukcyjny jak i niedobór wapnia. Białko zwierzęce silniej wpływa na utratę wapnia niż białko roślinne. I tak np., jeśli zastąpi się białko pochodzące z mięsa lub mleka białkiem pochodzącym z soji, mniej wapnia ustrój traci w moczu (Zemel, 1988).
c. Białko a kamica układu moczowego
Wzmożone wydalanie wapnia w moczu zwiększa ryzyko tworzenia się kamieni w układzie moczowym. Naukowcy brytyjscy ocenili, że dodanie około 5 uncji (ok. 150 gramów) mięsa ryb do diety podnosi ryzyko powstania kamieni w układzie moczowym aż o 250% (Robertson, 1979). Inni badacze zaobserwowali, że białko zwierzęce w diecie podwyższa ryzyko tworzenia się kamieni w układzie moczowym znacznie bardziej, niż białko roślinne. Wegetarianie, którzy zazwyczaj spożywają mniej białka, niż konsumenci mięsa, mają niskie wskaźniki kamicy nerkowej (American Dietetic Association, 1988).
d. Białko a choroby serca
Rodzaj spożywanego białka może wpływać na ryzyko miażdżycy. Wśród pacjentów z podwyższonym poziomem cholesterolu, zastąpienie białka zwierzęcego białkiem roślinnym, np. soją, pomaga w obniżeniu poziomu cholesterolu. Ten skutek obserwuje się niezależnie od ilości i rodzaju tłuszczów diecie (Meinertz, 1989; Pesciatini, 1985; Jenkins, 1989).
e. Nowe cztery grupy produktów spożywczych a białko
Zapotrzebowanie na białko można łatwo zaspokoić. Dieta, ustalona na podstawie "Nowych czterech grup pokarmów", zapewnia dostatek tego składnika zachęcając jednocześnie do jego umiarkowanego spożywania. Ten poradnik planowania posiłków jako podstawę bierze pokarmy roślinne, a więc pomaga konsumentowi zmniejszyć ryzyko powstawania wielu problemów związanych ze spożyciem białka zwierzęcego, w tym: utraty wapnia, kamicy nerkowej, zaburzeń czynności nerek i podwyższonego ryzyka chorób serca.
http://www.zb.eco.pl/bzb/25/problemy.htm
Wszystkie komórki organizmu potrzebują aminokwasów i azotu, których źródłem jest spożywane w pokarmach białko. Zapotrzebowaniu ustroju na białko jest bardzo zróżnicowane: zależy od masy ciała, stopnia dojrzałości ustroju, poziomu aktywności i innych czynników. Do problemu, czy dieta jest wystarczającym źródłem białka przykładano nadmierną wagę, co doprowadziło do wyraźnego przecenienia roli ilości dostarczanego białka. Przeciętny Amerykanin spożywa w przybliżeniu dwa razy więcej białka, niż przewiduje to "Zalecana norma żywieniowa" (RDA). Stare "cztery grupy produktów spożywczych" zalecają nadmierne spożycie tego składnika. Dzienny jadłospis sporządzony na podstawie "minimalnego" spożycia, określonego przez stare "cztery grupy", zawiera prawie dwukrotnie wyższą, niż zalecana dla dorosłych kobiet, dawkę dzienną białka i o 50% większą, niż dawka zalecana dla Amerykanów przez RDA. Stare "cztery grupy" nie pozwalają na zmniejszenie spożycia białka do ilości umiarkowanych.
a. Białko a funkcjonowanie nerek
Wysokie spożycie białka może być szkodliwe dla zdrowia. Mięso zawiera bardzo duże ilości białka, nie zawiera zaś węglowodanów ani błonnika. Jeżeli spożycie białka przewyższa zapotrzebowanie ustroju, nadmiar azotu jest wydalany z moczem. Zwiększone spożycie białka zmusza nerki do cięższej pracy. Badania w tej dziedzinie wykazują, że ograniczenie spożycia białka może stanowić ochronę funkcjonowania nerek u ludzi z zaburzonym ich działaniem (El Nahas, 1986). U zdrowych osobników praca nerek jest również mocno uzależniona od poziomu spożycia białka. Umiarkowane spożycie może i u nich spełniać rolę zapobiegawczą.
Antropolodzy zajmujący się problemami żywienia twierdzą, że nerki człowieka nie są w stanie sprostać stałemu, wysokiemu poziomowi spożycia białka. Wcześniej ludzie jadali mięso rzadko, jeżeli w ogóle, więc większe dawki białka spożywali tylko sporadycznie. Przy naszym obecnym codziennym spożyciu dużych ilości białka, nasze nerki zmuszane są do pracy ponad siłę, by móc wydalić z organizmu nadmiar azotu (Brenner, 1982).
b. Białko a wapń
Wysokie spożycie białka w diecie powoduje utratę wapnia przez organizm. Ten skutek zaznacza się wiele bardziej wtedy, gdy białko jest pochodzenia zwierzęcego. Już w 1920 roku naukowcy zaobserwowali, że włączenie do diety mięsa powoduje wzmożone wydalanie wapnia w moczu (Sherman, 1920).
Badania częstości złamania kości udowej - wskaźnik osteoporozy - dowodzą, że w krajach o wysokim spożyciu białka złamanie kości udowej występuje częściej. Zaobserwowano również relację odwrotną (Hegsted, 1986). Nawet w tych krajach, gdzie spożycie wapnia jest niskie, o ile również niskie jest spożycie białka, osteoporoza występuje rzadko. Udowodnione jest, że nadmiar białka jest równie destrukcyjny jak i niedobór wapnia. Białko zwierzęce silniej wpływa na utratę wapnia niż białko roślinne. I tak np., jeśli zastąpi się białko pochodzące z mięsa lub mleka białkiem pochodzącym z soji, mniej wapnia ustrój traci w moczu (Zemel, 1988).
c. Białko a kamica układu moczowego
Wzmożone wydalanie wapnia w moczu zwiększa ryzyko tworzenia się kamieni w układzie moczowym. Naukowcy brytyjscy ocenili, że dodanie około 5 uncji (ok. 150 gramów) mięsa ryb do diety podnosi ryzyko powstania kamieni w układzie moczowym aż o 250% (Robertson, 1979). Inni badacze zaobserwowali, że białko zwierzęce w diecie podwyższa ryzyko tworzenia się kamieni w układzie moczowym znacznie bardziej, niż białko roślinne. Wegetarianie, którzy zazwyczaj spożywają mniej białka, niż konsumenci mięsa, mają niskie wskaźniki kamicy nerkowej (American Dietetic Association, 1988).
d. Białko a choroby serca
Rodzaj spożywanego białka może wpływać na ryzyko miażdżycy. Wśród pacjentów z podwyższonym poziomem cholesterolu, zastąpienie białka zwierzęcego białkiem roślinnym, np. soją, pomaga w obniżeniu poziomu cholesterolu. Ten skutek obserwuje się niezależnie od ilości i rodzaju tłuszczów diecie (Meinertz, 1989; Pesciatini, 1985; Jenkins, 1989).
e. Nowe cztery grupy produktów spożywczych a białko
Zapotrzebowanie na białko można łatwo zaspokoić. Dieta, ustalona na podstawie "Nowych czterech grup pokarmów", zapewnia dostatek tego składnika zachęcając jednocześnie do jego umiarkowanego spożywania. Ten poradnik planowania posiłków jako podstawę bierze pokarmy roślinne, a więc pomaga konsumentowi zmniejszyć ryzyko powstawania wielu problemów związanych ze spożyciem białka zwierzęcego, w tym: utraty wapnia, kamicy nerkowej, zaburzeń czynności nerek i podwyższonego ryzyka chorób serca.
http://www.zb.eco.pl/bzb/25/problemy.htm
Banan
Krzysztof Piekarz
zakrześ
Wiad
Gulises
