Od zawsze istniały spekulacje odnośnie występowania u człowieka zjawiska hiperplazji (zwiększania ilości włókien mięśniowych). Wiemy (choć nie do końca znane są mechanizmy tego zjawiska), iż u człowieka występuje hipertrofia. Musimy zacząć od początku, aby zrozumieć resztę opracowania kilka prostych definicji.
Mięśnie szkieletowe są poprzecznie prążkowane. Składają się z komórek otoczonych błoną – sarkolemą. Pojedyncze włókno mięśniowe składa się z miofibryli, zanurzonych w wewnątrzkomórkowym płynie, sarkoplazmie. Płyn ten zawiera glikogen, związki wysokoenergetyczne, ATP, fosfokreatynę oraz enzymy glikolityczne. Na razie nikt nie udowodnił, by to zjawisko występowało w mięśniach szkieletowych, a w sercu prawdopodobnie występuje tylko u zwierząt.
Jak rosną mięśnie?
Wzrost mięśni może następować na trzy sposoby:
- przez wzrost liczby komórek mięśniowych (hiperplazja)
- przez wzrost średnicy włókien mięśniowych (hipertrofia)
- przez wzrost długości włókien
Wszystkie trzy mechanizmy biorą udział we wzroście mięśni. Jednak wzrost liczby komórek jest ograniczony do okresu prenatalnego i bezpośrednio po urodzeniu, przy czym zwierzęta i człowiek rodzą się z lub wkrótce osiągają pełny zestaw komórek mięśniowych (grupa naukowców sugeruje, iż hiperplazja nie jest u człowieka możliwa).
Zatem wzrost występuje albo przez przerost istniejących włókien mięśniowych przez dodanie dodatkowych miofibryli, w celu zwiększenia masy mięśniowej, lub przez dodanie nowych sarkomerów na końcach istniejących włókien mięśniowych, w celu zwiększenia ich długości.
Sjöström M. i wsp. twierdzą, iż hiperplazja występuje u człowieka. Wywnioskowali, to porównując kończyny u osób praworęcznych. Twierdzą, iż mięsień piszczelowy przedni reaguje hiperplazją na obciążenie.
Analiza wykazała, że powierzchnia przekroju lewego mięśnia była znacznie większa, a całkowita liczba włókien była znacznie wyższa, niż dla odpowiedniego prawego mięśnia. Nie było znaczącej różnicy w średniej wielkości włókien lub proporcji dwóch rodzajów włókien (szybko i wolnokurczliwych).
Wyniki sugerują, że asymetryczne obciążenie lewej i prawej nogi wywołuje hiperplazję włókien w lewej nodze, czyli zwiększenie ich liczby, a nie rozmiaru (średnia wielkość włókien była podobna). Sjöström M. i wsp. twierdzą, iż hiperplazji nie da się wykryć, pobierając próbki mięśni.
Antonio J. i wsp. twierdzą, iż hiperplazja występuje u zwierząt i prawdopodobnie u człowieka. Może być odpowiedzią na rozciąganie, regularny trening lub jako zjawisko kompensacyjne występujące obok hipertrofii. Twierdzą, iż w zjawisko hiperplazji są angażowane komórki satelitarne (satelitowe).
Giddings CJ i wsp. twierdzą, iż hiperplazja występuje w odpowiedzi na symulowany trening siłowy u kotów. Według Pearson AM, człowiek traci możliwość hiperplazji wkrótce po urodzeniu, możliwe jest zwiększanie szerokości (dodawanie miofibryli) lub długości włókien (dodawanie sarkomerów).
Podsumowanie
Niektóre grupy naukowców z Sao Paulo w Brazylii twierdzą, iż początkowe opuchnięcie mięśni nie ma nic wspólnego z hipertrofią. Sugerują, iż potrzeba 18 jednostek treningowych, aby nastąpiła prawdziwa hipertrofia mięśniowa. Sugerują, iż hipertrofia, którą się obserwuje po kilku pierwszych treningach, nie jest prawdziwa. Bardziej jest to obrzęk wywołany uszkodzeniem mechanicznym. Po 10 treningach pojawia się pewna hipertrofia.
Damas F. i wsp. sugerują, iż u człowieka nie następuje hiperplazja. Twierdzą, że początkowy wzrost syntezy białek mięśniowych po treningu siłowym jest prawdopodobnie ukierunkowany na naprawę i przebudowę mięśni z powodu uszkodzenia i nie koreluje z hipertrofią wywołaną przez kilkutygodniowy trening siłowy. Wzrost syntezy białek mięśniowych po treningu następuje dopiero wtedy, gdy zostanie wytłumione uszkodzenie mechaniczne tkanek, a jest jeszcze bardziej zauważalne, gdy mechaniczne uszkodzenie mięśni jest minimalne.
Naukowcy wysunęli niesamowicie kontrowersyjną tezę, twierdzą, iż uszkodzenia mięśni nie mają nic wspólnego z hipertrofią. Rzekomo protokoły treningu siłowego, które nie sprzyjają znacznym uszkodzeniom mięśni, wywołują podobną hipertrofię, jak te które uszkadzają mięśnie. Zupełna abstrakcja. W każdym razie nie udowodniono, iż u człowieka następuje hiperplazja mięśni, o wiele częściej jest mowa o hipertrofii.
Czy hiperplazja mięśni występuje u dorosłych? Na razie tego nie wiemy, istnieje wiele spekulacji. Wiele grup naukowców twierdzi, iż hiperplazja występuje u człowieka, z kolei inne negują występowanie tego zjawiska.
Referencje:
- Sjöström M „Evidence of fibre hyperplasia in human skeletal muscles from healthy young men? A left-right comparison of the fibre number in whole anterior tibialis muscles.”
- Antonio J1, Gonyea WJ. „Skeletal muscle fiber hyperplasia.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8107539
- Giddings CJ1, Gonyea WJ. „Morphological observations supporting muscle fiber hyperplasia following weight-lifting exercise in cats.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1605384
- Pearson AM1 „Muscle growth and exercise.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2222798
- Rafał Rola „Fizjologiczne podstawy badań elektrofizjologicznych obwodowego układu nerwowego” https://podyplomie.pl/neurologia/13546,fizjologiczne-podstawy-badan-elektrofizjologicznych-obwodowego-ukladu-nerwowego
- Damas F, Libardi CA, Ugrinowitsch C4. „The development of skeletal muscle hypertrophy through resistance training: the role of muscle damage and muscle protein synthesis.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29282529
Serio czasami dość mam czytania o "naukowcach". Jest tylu naukowców, tyle badań, tyle sprzecznych wyników. Ludzie mają fetysz "nauki", co czasami przybiera wręcz religijny wymiar. Jedni wierzą w to, inni w drugie-ale zawsze przytaczają "badania naukowe". A jak pisałem - czasami wyniki są sprzeczne. Z tego artykułu dosłownie NIC nie wynika - i nie winię za to autora. Zwyczajnie, wiedza naukowców na temat tego czy hiperplazja jest możliwa u człowieka wydaje się że to ...kwestia wiary.
I znowu nie wiem, czy margaryna lepsza jest od masła, czy odwrotnie? Co na to "naukowcy"? A babcia żarła smalec całe życie, o naukowcach nie czytała i 100 lat żyła... może jakby zapoznała się z "badaniami naukowymi" to by umarła wcześniej.