Wszyscy sportowcy są narażeni na przeciążenia, kontuzje i zmiany zwyrodnieniowe stawów. Do szczególnie ryzykownych wyborów należą piłka nożna, bieganie i dyscypliny obejmujące skoki (np. wschodnie sztuki walki). Znane są przypadki młodych sportowców, którzy wykazywali objawy degeneracyjne w stawach, typowe dla ludzi starszych o 30-40 lat! Czy ashwagandha wykazuje wpływ na stawy? Do czego jest w ogóle stosowana?
Jak działa ashwagandha?
Withania somnifera (ashwagandha), to niezwykle popularne zioło wysoko cenione w medycynie ajurwedyjskiej i persko-arabskiej. Przede wszystkim reguluje długość i jakość snu, ma wpływ na stężenie testosteronu, zmniejsza odczuwanie lęku i stresu. To wszystko już wiemy, ale czy witania ospała może korzystnie wpływać na funkcjonowanie stawów i odczuwanie bólu?
To sugerują wyniki badań. Według naukowców ekstrakty z Withania somnifera były od wieków wykorzystywane do walki z chorobą zwyrodnieniową stawów (osteoarthritis) oraz z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Zawarte w ashwagandha witanolidy wykazują działanie ochronne dla stawów, wpływając na zmniejszenie aktywności kolagenazy, enzymu rozkładającego kolagen.
Co ma wspólnego kolagen z chrząstką stawową?
Chrząstka stawowa jest zbudowana z komórek tkanki chrzęstnej (chondrocytów) zawieszonych w macierzy pozakomórkowej, w skład której wchodzą głównie woda, proteoglikany, składniki mineralne oraz sieć włókien kolagenu typu II (w mniejszym stopniu inne typy kolagenu). Prawidłowa chrząstka (razem z płynem stawowym) pozwala na wykonywanie ruchów w stawie oraz umożliwia równomierne rozłożenie obciążenia w stawie (amortyzacja wstrząsów i sił kompresyjnych). Przykładowo w trakcie biegania przeciążenia występujące w stawie kolanowym mogą stanowić nawet 14-krotność masy ciała.
Jeszcze gorzej jest ze skokami z lądowaniem na jednej nodze, które są typowym elementem wielu gier zespołowych, sportów walki itd. Jeśli substancje aktywne zawarte w ashwagandha mają wpływ na oszczędzanie kolagenu, to oczywisty staje się zysk z jej stosowania. W sumie można tylko żałować, że nikt wcześniej się nie interesował tym zagadnieniem, w bazie pubmed znalazłem tylko artykuł z 1991 r., drugi z 2000 r., trzeci z 2004 r. Więcej publikacji pojawiło się dopiero w latach 2011-2016.
Badania naukowe ashwagandhy
W badaniu z 1991 r. oceniano skuteczność preparatu zawierającego korzenie Withania somnifera, łodygi Boswellia serrata (kadzidłowca), kłącza Curcuma longa (kurkumina) i kompleks cynku u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów.
42 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów zostało losowo przydzielonych do leczenia wspomnianą mieszanką lub placebo przez 3 miesiące. Po 15 dniach przerwy grupy zamieniono miejscami na kolejne 3 miesiące. Skuteczność kliniczną oceniano co dwa tygodnie na podstawie nasilenia bólu, sztywności stawów w godzinach porannych, wskaźnika stawowego Ritchiego i innych markerów.
Wyniki
Leczenie preparatem ziołowo-mineralnym spowodowało znaczny spadek nasilenia bólu i stopnia ograniczeń u pacjentów. Działania niepożądane obserwowane w przypadku tego preparatu nie wymagały przerwania leczenia.
Czy ashwagandha zmniejsza ból i sztywność stawów?
Nie jest to jedynie badanie, w 2016 r. wykazano, iż podawanie dwa razy dziennie ekstraktów 125 mg lub 250 mg ma wpływ na odczuwanie bólu w stawie kolanowym u 60 pacjentów. Podzielono ich na trzy grupy, dwie otrzymywały substancję farmakologiczną (wyciągi 125 mg lub 250 mg ashwagandhy; dwa razy dziennie), trzecia placebo. Okazało się, że grupa otrzymująca 2 × 250 mg ekstraktu ashwagandhy odnotowała poprawę funkcjonowania stawów kolanowych już po miesiącu suplementacji.
Niemniej ocena odczuwanego bólu, sztywności stawów i ograniczeń ruchowych uległy znaczącej poprawie w każdej grupie otrzymującej wyciągi z ashwagandhy, niezależnie od dawki środka. Preparaty były dobrze tolerowane. Wydaje się, iż większa dawka wyciągu (2 x 250 mg dziennie) działa lepiej niż mniejsza. Co nie jest zaskoczeniem, ale raczej klasyczną zależnością między dawką i odpowiedzią. Wskazuje to, że substancje zawarte w ashwagandzie mają właściwości farmakologiczne.
Referencje:
- Sonali Verma i in. Unravelling the approaches to treat osteoarthritis: a focus on the potential of medicinal plants https://www.phcogres.com/sites/default/files/PharmacognRes-15-1-13.pdf
- R.R. Kulkarni i in. Treatment of osteoarthritis with a herbomineral formulation: a double-blind, placebo-controlled, cross-over study https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/037887419190167C
- G.S.H. Ramakanth i in. A randomized, double blind placebo controlled study of efficacy and tolerability of Withaina somnifera extracts in knee joint pain https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0975947616300298
Doniosłe odkrycia. Człowiek prawie cały składa się z kolagenu, więc wygląda na to że ashwaganda może poprawiać funkcjonowanie i spowalniać starzenie się wielu różnych organów.
W polskim zielarstwie rośliny pomagające odbudowywać kolagen też mają specjalne miejsce.
Czy aszwaganda powoduje senność jakieś 4 godziny od zażycia?