Ashwagandha jest ceniona, ponieważ wykazuje zróżnicowane właściwości. W badaniach wykazano, iż ma wpływ na ochronę wątroby, zwiększa wydolność, gdyż reguluje maksymalne pochłanianie tlenu, wpływa na siłę mięśni, hipertrofię, stężenie testosteronu, moc. Ponadto wpływa na zwiększenie długości i jakości snu, co jest niezwykle istotne dla wszystkich sportowców ze względu na redukcję stężenia kortyzolu, produkcję hormonu wzrostu czy testosteronu.
Właściwa objętość i jakość snu chronią przed szybszym starzeniem się, a nawet zaburzeniami glikemii czy nowotworami. Podawanie ekstraktu witanii ospałej redukuje odczuwanie lęku i stresu. Osoby odchudzające się również mogą sięgać po tego rodzaju środki (nawet kompleksy adaptogenów), ponieważ ashwagandha poprzez różne mechanizmy redukuje odczuwanie głodu, a więc ułatwia walkę ze zbędnymi kilogramami.
Ashwagandha, a zwiększenie stężenia testosteronu
W jednym z badań z 2019 r. suplementacja ekstraktami ashwagandha (600 mg dziennie dostarczająca 21 mg glikozydu witanolidowego) nie tylko przeciwdziałała produkcji reaktywnych form tlenu (ROS) podczas ćwiczeń, ale także zwiększała stężenie testosteronu u zdrowych mężczyzn, prawdopodobnie poprzez pobudzanie szlaki metaboliczne biosyntezy hormonów steroidowych.
Mężczyźni w wieku 40-70 lat z nadwagą, odczuwający zmęczenie, otrzymywali przez 8 tygodni placebo lub ekstrakt z ashwagandhy. Mierzono stężenia DHEA-S, testosteronu, kortyzolu i estradiolu w ślinie. Z biegiem czasu zgłaszano odczuwanie mniejszego zmęczenia, zwiększenie wigoru oraz samopoczucia seksualnego i psychicznego. Spożycie ashwagandhy było związane z 18% większym wzrostem DHEA-S (rodzaj prekursora hormonalnego) i 14,7% większym wzrostem testosteronu w porównaniu z placebo.
W nowszym eksperymencie z 2022 r. potwierdzono wpływ witanii ospałej na stężenie testosteronu u 50 zdrowych mężczyzn. Przez 8 tygodni podawano im dwa razy dziennie po 300 mg ekstraktu z korzenia ashwagandhy lub kapsułek placebo. Mierzono stężenie testosteronu, prolaktyny oraz poprzez specjalny kwestionariusz badano funkcjonowanie seksualne. Okazało się, że podawanie zioła zwiększyło stężenie testosteronu o ok. 17%, przy tym odnotowano niewielkie zmniejszenie się stężenia prolaktyny. W grupie placebo stężenie testosteronu wzrosło o 2%, a stężenie prolaktyny wzrosło w sposób nieistotny.
Nie trzeba opisywać, jakie znaczenie ma wzrost stężenia testosteronu, gdyż każdy raczej powinien to wiedzieć. Poprzez rozmaite mechanizmy testosteron funkcjonuje jako prohormon, regulując przyrost mięśni i tkanki tłuszczowej (np. dzięki estradiolowi i dihydrotestosteronowi).
O wiele ciekawsze jest oddziaływanie na ustrój prolaktyny. Jej nadmiar wywołuje: hipogonadyzm, problemy z erekcją (obniża ona poziom testosteronu poprzez hamujący wpływ na podwzgórze), odkładanie tkanki tłuszczowej na brzuchu, bezpłodność, obniżenie libido, mlekotok, zmniejszenie gęstości włosów, niepokój, uczucie zmęczenia, depresję, w rzadkich przypadkach (znaczny nadmiar np. po dopingu testosteronem, nandrolonem, trenbolonem, MENT itd.) może prowadzić do ginekomastii. Być może częściowo działanie ashwagandhy na poprawę funkcji seksualnych można wytłumaczyć nie tylko wzrostem stężenia testosteronu, ale też spadkiem prolaktyny?
Osoby, które przyjmowały ekstrakt z korzenia ashwagandha, miały o 88,5% większą szansę na poprawę całkowitego wyniku funkcji zdrowia seksualnego wg specjalnego kwestionariusza DISF-M. Wyciąg z korzenia ashwagandhy wpływał na odczuwanie podniecenia seksualnego, zachowania seksualne, orgazm i pożądanie seksualne.
Być może żeń-szeń indyjski nie jest „tylko” adaptogenem, ale też ważnym afrodyzjakiem i być może potencjalnym boosterem testosteronu.
Referencje:
- Sanjaya Chauhan i in. Effect of standardized root extract of ashwagandha (Withania somnifera) on well-being and sexual performance in adult males: A randomized controlled trial https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/hsr2.741
- Adrian L. Lopresti I in. A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled, Crossover Study Examining the Hormonal and Vitality Effects of Ashwagandha (Withania somnifera) in Aging, Overweight Males https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1557988319835985
- Diego A. Bonilla Effects of Ashwagandha (Withania somnifera) on Physical Performance: Systematic Review and Bayesian Meta-Analysis https://www.mdpi.com/2411-5142/6/1/20/htm
- Khalil M.A. i in. Ashwagandha (Withania somnifera) root extract attenuates hepatic and cognitive deficits in thioacetamide-induced rat model of hepatic encephalopathy via induction of Nrf2/HO-1 and mitigation of NF-κB/MAPK signaling pathways https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378874121003688
- Prabhu S.A. Anti-angiogenic, apoptotic and matrix metalloproteinase inhibitory activity of Withania somnifera (ashwagandha) on lung adenocarcinoma cell https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0944711321001823
- 6. Chandrasekhar K. i in. A Prospective, Randomized Double-Blind, Placebo-Controlled Study of Safety and Efficacy of a High-Concentration Full-Spectrum Extract of Ashwagandha Root in Reducing Stress and Anxiety in Adults
- Pratte M.A. An Alternative Treatment for Anxiety: A Systematic Review of Human Trial Results Reported for the Ayurvedic Herb Ashwagandha (Withania somnifera) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4270108/
- Marcin Kałużny, Marek Bolanowski „Hiperprolaktynemia: przyczyny, objawy kliniczne i możliwości terapeutyczne” http://www.phmd.pl/fulltxt.php?ICID=858200
