Budowa i właściwości jaja kurzego. Czy kolor jajka ma znaczenie?

Są symbolem życia, w kuchni zaś są jednym z nieodzownych elementów ciast czy deserów, ale też potraw bardziej wytrawnych, jak pasztety. Często na talerzu widujemy je w roli głównej obok ziemniaków z koperkiem i kefirem. Ugotowane bywają kolorowane dla ozdoby albo robi się z nich wydmuszki. O czym mowa? O jajach!

Jakie spotkamy rodzaje jaj na półkach sklepowych i co powiem nam ich skorupka? Na co należy zwracać uwagę podczas zakupu i jakie właściwości ma jajo? Na te pytania znajdziecie odpowiedzi poniżej.

Jak to jest z tymi jajkami?

Swojego czasu jajko było uważane za bardzo cenny produkt, który powinien być obecny w naszej codziennej diecie, natomiast po pewnym czasie wartość jaja spadała z racji pogłosek, że cholesterol w nich zawarty jest niezdrowy dla naszego organizmu. W ostatnim zaś czasie obalone zostały mity, jakoby jedzenie jajek działało źle na naszą sylwetkę czy zdrowie.

Pomimo wielu prób i badań, nie udało się wykazać, iż regularne spożywanie jaj zwiększać mogłoby jakiekolwiek ryzyko chorób układu krążenia, oczywiście w przypadku ludzi zdrowych. Nie udowodniono również, że ograniczenie spożycia jaj mogłoby nas uchronić przed chorobami układu krążenia. Dzienny pułap spożycia jajek nie został jednak określony, ale jak wiadomo, we wszystkim powinien być balans i zdrowy umiar. Gdy dieta jest dobrze zbilansowana, a my jesteśmy osobami zdrowymi, uprawiającymi sport, to nie powinniśmy się bać spożywania jajek.

Budowa i właściwości jaja kurzego

Jajko kurze zbudowane jest z czterech części, mianowicie:

• skorupki wapiennej, która zbudowana jest z węglanu wapnia i stanowi około 10% masy jaja
• z błony pergaminowej, która składa się z wewnętrznej i zewnętrznej blaszki, ściśle przylegających do siebie
• z białka, które stanowi około 60% masy jajka
• żółtka, które stanowi 30% masy całego jajka

Wartość odżywcza:

100 g jajka dostarczy około 143 kcal, w tym:

• 9,1 g tłuszczu (w tym 3,1 g kwasy tłuszczowe nasycone, 1,9 g kwasy tłuszczowe wielonienasycone, 3,6 g kwasy tłuszczowe jednonienasycone, kwasy tłuszczowe omega-3 102 mg, kwasy tłuszczowe omega-6 1578 mg)
• 0,7 g węglowodanów
• 12,5 g białka
• 372 mg cholesterolu

Witaminy i minerały:

• 540 IU witaminy A
• 198 mg fosforu
• 142 mg sodu
• 138 mg potasu
• 82 IU witaminy D
• 56 mg wapnia
• 47µg kwasu foliowego
• 30,7 µg selenu
• 12 mg magnezu
• 1,75 mg żelaza
• 1,53 mg kwasu pantotenowego
• 1,29 mg cynku
• 1,1 µg fluoru
• 1 mg witaminy E
• 0,89 µg witaminy B12
• 0,45 witaminy B2
• 0,3 µg witaminy K
• 0,17 mg witaminy B6
• 0,07 mg witaminy B3
• 0,07 mg miedzi
• 0,04 mg witaminy B1
• 0,03 mg manganu.

Co wyczytamy ze skorupki jaja?

Wszystkie informacje, które są niezbędne dla konsumenta na temat jajek, umieszczone są właśnie na jego skorupce i opakowaniu. Jajka, które dopuszczone są do sprzedaży detalicznej, powinny posiadać numer, który ma postać wzoru: A-BB-CCDDEEFF, np.: 3-PL-08041312.

Najważniejsza informacja kryje się pod literą A, pod którą zawsze znajduje się cyfra od 0 do 3, świadczy ona o sposobie chowu kur, gdzie:

• 0 oznacza chów ekologiczny, wyróżnia go przede wszystkim to, że kury chowane są w tradycyjny sposób, jadają pasze dobrej jakości i oczywiście to, co same znajdą. Chowane są na świeżym powietrzu, co umożliwia im spożywanie naturalnego pokarmu. Jajka ekologiczne na swoim opakowaniu muszą mieć unijne logo ekologiczne, tzw.: „zielony listek”, gdyż tylko takie oznaczenie da nam pewność, skąd pochodzą.
• 1 oznacza chów kur z wolnego wybiegu, kury, podobnie jak te z chowu ekologicznego, chowane są na wolnym wybiegu, a zamykane są jedynie na noc. Kury te wysiadują jaja na grzędach, ale cały czas mają możliwość wyjścia na świeże powietrze, tym samym mają możliwość spożywania naturalnego jedzenia.
• 2 oznacza chów ściółkowy, kury hodowane są w bardzo dużych halach, mają swoje grzędy, ale nie mają dostępu do światła słonecznego.
• 3 oznacza chów klatkowy, to najgorszy sposób hodowania kur, gdyż są one całe życie, zamknięte w klatce, nierzadko po kilka sztuk w jednej. Karmione są wyłącznie sztucznie, gdyż nacisk jest na ilość, a nie jakość.

BB pod tym oznaczeniem kryje się kraj pochodzenia, w naszym przypadku jest to symbol PL. Natomiast oznaczenie CCDDEEFF pozwala zidentyfikować producenta. Na ten numer składają się po dwie cyfry:

• Kod województwa (CC) ( kod: 02 - województwo dolnośląskie, 04 - województwo kujawsko-pomorskie, 06 - województwo lubelskie, 08 - województwo lubuskie, 10 - województwo łódzkie, 12 - województwo małopolskie, 14 - województwo mazowieckie, 16 - województwo opolskie, 18 - województwo podkarpackie, 20 - województwo podlaskie, 22 - województwo pomorskie, 24 - województwo śląskie, 26 - województwo świętokrzyskie, 28 - województwo warmińsko-mazurskie, 30 - województwo wielkopolskie, a 32 - województwo zachodniopomorskie).
• Kod powiatu (DD) - szczegółowe informacje znajdziemy na stronie Głównego Urzędu Statystycznego.
• Kod zakresu działalności (EE).
• Kod firmy w danym powiecie (FF).

Informacja o wielkości jajek zamieszczona jest zawsze na opakowaniu. Dzięki temu wiemy, w jakim przedziale wagowym mieszczą się jajka znajdujące się w pudełku. Możemy wyróżnić cztery standardowe formaty, do których zaliczamy rozmiar:

• XL, jajka te mieszczą się w przedziale wagowym powyżej 73 g
• L, jajka te ważą od 63 g do 73 g
• M, jajka te mieszczą się w przedziale wagowym od 53 g do 63 g
• S, te jajka nie przekraczają wagi 53 g

Jajka dzielimy również na klasy jakościowe, wyróżniamy 4 klasy:

• Klasa A extra jajka te są najświeższe, nie mogą być starsze niż 7 dni od daty pakowania, niestety ten rodzaj jaj bardzo rzadko można spotkać w sklepach.
• Klasa A to klasa spotykana zazwyczaj w sklepach, są świeże, skorupka nie powinna być popękana, a białko powinno być płynne i zbite,
• Klasa B to jajka tak zwanej drugiej klasy.
• Klasa C jajka te są przemysłowe, niesortowane, nie nadają się one do sprzedaży detalicznej.

A czy kolor jajka ma znaczenie?

Kolor skorupki jajka nie ma znaczenia, jeżeli chodzi o jakość i jego wartość odżywczą, ale mówić może nam, jakiej rasy jest kura, która dane jajko zniosła. Natomiast kolor żółtka zależny jest od tego, jaką paszą karmiona jest kura. Jeśli żółtko jest jaśniejsze, oznacza to, że kura karmiona jest paszą z przewagą pszenicy, natomiast jak żółtko jest ciemniejsze, oznacza to, że kura karmiona jest paszą z przewagą kukurydzy.

Od jakiegoś czasu na opakowaniach oprócz rozmiaru, ilości jaj oraz jakości chowu producenci umieszczają takie hasła jak:

• „Jaja bez GMO” - ma to oznaczać, że kury spożywają pasze wolne od GMO, ale prawda jest taka, że wszystkie jajka są wolne od GMO, bez względu na to, jakimi paszami karmione są kury.
• „Jajka wiejskie”, jakoby to miała być zachęta. Wieś kojarzy nam się z tradycyjnym chowem kur, a nie zawsze to przekłada się na to, co znajdziemy w środku.
• „Jajka Omega 3”, to też dobry chwyt marketingowy. Przecież każde jajko ma kwasy omega-3 oraz omega-6. Niewiedza konsumentów powoduje, że często sięgamy po jajka w ładnym, kolorowym opakowaniu, gdzie widzimy uśmiechniętą kurę, farmę, natomiast środek zostawia wiele do życzenia. Dlatego najważniejsze jest to, by umiejętnie odczytywać kod ze skorupki i nim się sugerować podczas zakupu, przede wszystkim pierwszą cyfrą, która oznacza rodzaj chowu.

Podsumowanie

Niewiele jest produktów, w których znajdziemy tak cenne i wartościowe składniki odżywcze, jak w jajkach, dlatego powinny być częstym gościem na naszych stołach. Jadać możemy je w różnych formach, na miękko, na twardo, w postaci jajecznicy, omleta, ale też jako dodatek do ciast.

Konsumenci, którzy bardziej zwracają uwagę na jakość, wybierają te z wolnego wybiegu, ale zdecydowanie najlepiej kupować jajka od sprawdzonych sprzedawców, na targu. Te jajka nie muszą być oznaczone, ale ich smak i jakość żółtka jest nieporównywalnie lepsza od tych, które zakupić można w supermarketach. Pamiętajmy, by przed zakupem sprawdzić jajka, czy nie są popękane, czy ich zapach nie odstrasza, to pierwszy sygnał, że jajka mogą być nieświeże.