Witamina D kontra rak skóry - jak skuteczna może być witamina D?

Komórki skóry, które są zbyt często uszkadzane przez nadmierną ekspozycję na słońce, mogą przekształcić się w komórki nowotworowe. Najbardziej niebezpiecznym rodzajem raka skóry jest czerniak. Co możemy zrobić, aby uchronić się przed tym zagrożeniem?

Grupa zwiększonego ryzyka

Fińscy naukowcy przeprowadzili badanie na 498 osobach w wieku od 21 do 79 lat, odwiedzających klinikę dermatologiczną Uniwersytetu w Kuopio. Wszyscy uczestnicy badania byli w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania na raka skóry, na przykład z powodu krewnych z rakiem skóry, słabego systemu immunologicznego, uszkodzonej przez słońce skóry lub zmian mogących przekształcić się w raka skóry. Badacze zapytali uczestników, czy przyjmują suplementy z witaminą D, a wyniki opisali w publikacji naukowej.

Charakterystyka witaminy D

Co warto wiedzieć o witaminie D?

Witamina D jest rozpuszczalnym w tłuszczach związkiem chemicznym, pełniącym funkcję prohormonu. Jest unikalna, ponieważ ludzki organizm może ją syntetyzować pod wpływem światła słonecznego. Powstaje w skórze na skutek promieniowania ultrafioletowego B (UVB) z prekursora, 7-dehydrocholesterolu. Następnie, witamina D jest przekształcana w wątrobie i nerkach do swojej aktywnej formy, która jest kluczowa dla wielu procesów w organizmie, w tym dla regulacji poziomu wapnia i fosforu oraz dla zdrowia kości.

Występowanie witaminy D

Naturalnie witamina D występuje w dwóch głównych formach: D2 (ergokalcyferol) i D3 (cholekalcyferol). Witamina D2 znajduje się w niektórych grzybach i roślinach, które były narażone na promieniowanie UV, natomiast D3 znajduje się w tłustych rybach morskich, tranie, żółtkach jaj, a także w produktach wzbogacanych, takich jak mleko czy płatki śniadaniowe.

Zawartość witaminy D w różnych produktach spożywczych

Ewolucja 

Pierwsze formy życia zdolne do syntezy witaminy D prawdopodobnie pojawiły się setki milionów lat temu. Uważa się, że zdolność do jej wytwarzania ewoluowała w odpowiedzi na konieczność regulacji wapnia w coraz bardziej złożonych organizmach. Witamina D mogła ewoluować jako ważny czynnik w procesie adaptacji organizmów do życia na lądzie, gdzie ekspozycja na promieniowanie UVB jest znacząca.

Wyniki projektu badawczego

Co dało regularne przyjmowanie witaminy D?

Uczestnicy badania, którzy regularnie i codziennie przyjmowali suplementy z witaminą D, mieli statystycznie o 55 procent mniejsze ryzyko zachorowania na czerniaka. Jeśli u osób regularnie przyjmujących witaminę D rozwinął się jednak czerniak, choroba była mniej agresywna niż u innych użytkowników. Suplementacja witaminą D nie miała jednak w tym badaniu wpływu na inne formy raka skóry.

Dawkowanie witaminy D - o czym musisz wiedzieć?

Działanie witaminy D w organizmie zależy od sposobu podawania. Rzadkie przyjmowanie dużych dawek, na przykład raz w miesiącu suplement z kilkoma tysiącami IU, może negatywnie wpływać na niektóre enzymy obecne w skórze i innych typach komórek, odpowiedzialne za prawidłowy metabolizm witaminy D. Nie dzieje się tak, gdy codziennie przyjmuje się mniejszą dawkę. Może to wyjaśniać, dlaczego w tym badaniu u rzadkich użytkowników witaminy D nie zaobserwowano zmniejszenia ryzyka czerniaka.

Nowy przegląd badań z 2023 roku

W 2023 roku opublikowano wyniki analizy wyników badań, która miała ocenić, jak suplementacja witaminą D wpływa na jej poziom we krwi u zdrowych osób dorosłych w Europie. W analizie uwzględniono 49 badań (7320 osób) spośród ponad 4000 publikacji. Badania te oceniono jako dość wiarygodne. Uczestnicy tych badań przyjmowali witaminę D przez średnio około 137 dni.

Co stwierdzono?

Stwierdzono, że w grupach przyjmujących witaminę D poziom tej witaminy we krwi wzrósł średnio o 36.28 nmol/L w porównaniu do grup, które nie brały witaminy. Zauważono, że efekt zależał od dawki witaminy D i początkowego poziomu witaminy D we krwi. Im wyższa dawka i wyższy początkowy poziom, tym mniejszy był wzrost.

Oszacowano, że suplementacja witaminą D w dawce około 25 μg (1000 IU) dziennie mogłaby podnieść poziom witaminy D we krwi do bezpiecznego poziomu u 95% zdrowych dorosłych w Europie. Wyniki tej analizy dostarczyły wiarygodnych danych, które mogą pomóc władzom zdrowotnym w ocenie zaleceń dotyczących doustnego przyjmowania witaminy D.

Źródła:

Rupprecht M, Wagenpfeil S, Schöpe J, Vieth R, Vogt T, Reichrath J. Meta-Analysis of European Clinical Trials Characterizing the Healthy-Adult Serum 25-hydroxyvitamin D Response to Vitamin D Supplementation. Nutrients. 2023 Sep 14;15(18):3986. doi: 10.3390/nu15183986. PMID: 37764770; PMCID: PMC10537880.

Kanasuo E, Siiskonen H, Haimakainen S, Komulainen J, Harvima IT. Regular use of vitamin D supplement is associated with fewer melanoma cases compared to non-use: a cross-sectional study in 498 adult subjects at risk of skin cancers. Melanoma Res. 2023 Apr 1;33(2):126-135. doi: 10.1097/CMR.0000000000000870. Epub 2022 Dec 28. PMID: 36580363.