Kilkuletnie stosowanie sterydów, a zdrowie

Profesor Antonio Bonetti z Uniwersytetu w Parmie opublikował niezwykłe badanie. Pierwszy raz się zdarza, by ktoś ze środowiska naukowego nie demonizował sterydów anaboliczno-androgennych (SAA). Wzięto pod lupę 20 kulturystów, którzy stosowali wiele sterydów anaboliczno-androgennych jednocześnie, z iniekcyjnych najczęściej były to: testosteron, winstrol, nandrolone i metenolon (lepiej znany jako Primobolan), stosowali także środki w tabletkach np. DHEA, oxandrolone (Anavar), Metanabol, Mestanolone, Androstendion itd. 2 zawodników wycofało się ze stosowania SAA, gdy uświadomiono ich o ryzyku związanym ze stosowaniem farmakologii.

Ponadto mężczyźni sięgali po (w nawiasie liczba oznacza użytkowników):

• Środki adrenergiczne (7) Efedryna (6), Fenylopropanolamina (1), Norefedryna (1).
• Środki przeciwlękowe i antydepresanty (3) Benzodiazepiny (2), Citalopram (1), Klomipramina (1).
• Agonistów beta2-adrenergicznych (beta-mimetyki) (12) Clenbuterol (11), Salbutamol (2).
• Kortykosteroidy (2) Beklometazon (1), Betametazon (1).
• NLPZ (13) Kwas acetylosalicylowy (7), Nimesulid (6).
• Hormony peptydowe, modulatory receptorów, SERM, inhibitory aromatazy: (11) Aminoglutetymid (1), Anastrozol (1), Clomid, czyli cytrynian klomifenu (7), Erytropoetyna (EPO) (1), hormon wzrostu (GH) (1), Gonadotropina kosmówkowa, czyli hCG (8), Insulina (1), Melatonina (1), hormony tarczycy (4), żel progesteronowy (1), Nolvadex, czyli cytrynian tamoksifenu (4).
• Kofeinę (7).
• Pozostałe (12) Acetylocysteina (3), Ambroksol (1), Heparyna (1), Cyproheptadyna (1), Kogalaktoizomeraza (1), Enzymy trzustkowe (1), Finasteryd (1), Flukonazol (1), GABA (1), glutation (3), hydrochlorotiazyd (1), immunostymulanty (1), loperamid (1), mezoglikan (1), paracetamol (1), chinapryl (1), sylimaryna (3), tiopronina (1).

Co im się stało?

Nic. Wydawałoby się, że mężczyźni sięgali po zabójczy koktajl i powinni już od dawna cierpieć z powodu nasilonych skutków ubocznych? Cóż, jedynym poważnym skutkiem ubocznym terapii SAA była supresja osi podwzgórze-przysadka mózgowa-jądra. W związku z tym odnotowano spadek LH i FSH (głównych przysadkowych hormonów regulujących), a atrofię jąder zaobserwowano u 16 z 20 zawodników. Zmniejszenie objętości jąder wahało się od 2 do 40% i nie różniło się między lewym i prawym jądrem. Odnotowano spadek ilości plemników. Objętość jądra prawego zmniejszyła się średnio z ok. 20,1 cm3 do 18,77 cm3, a lewego z ~20 cm3 do ~17 cm3. Odnotowano też niewielkie zwiększenie się ilości kwasu moczowego (sprzyja dnie moczanowej i powikłaniom sercowo-naczyniowym, ale gdy występuje w dużych stężeniach, których tu nie zaobserwowano).

Reszta wyników jest dla mnie szokująca, ponieważ:

1. Enzymy wątrobowe minimalnie i w sposób nieistotny klinicznie odbiegały od normy (ALAT, ASPAT), GGTP (Gamma-glutamylotransferaza) była w dolnej granicy normy. Co oznacza? Brak obciążenia wątroby.
2. Stężenie glukozy we krwi było dość stabilne i spadało wraz z kolejnymi pomiarami (po 6 miesiącach, 12 miesiącach, 18 miesiącach i 24 miesiącach). Co oznacza? Mniejsze ryzyko cukrzycy, dobra tolerancja węglowodanów.
3. Stężenie insuliny spadało wraz z kolejnymi pomiarami (po 12 miesiącach było niższe o ~41% w stosunku do wyjściowego). Co oznacza? Mniejsze ryzyko cukrzycy, dobra tolerancja węglowodanów.
4. Oporność insulinowa zdecydowanie zmniejszała się wraz z kolejnymi pomiarami, czyli poprawiała się tolerancja węglowodanów i spadało ryzyko cukrzycy.
5. Odnotowano spadek TSH, co świadczy o supresji tarczycy (np. hormony tarczycy, po które chętnie sięgali mężczyźni), spadek TSH normalnie oznacza nadczynność tarczycy.
6. Stężenie testosteronu było dość niskie (supresja osi podwzgórze-przysadka mózgowa-jądra).
7. Stężenie estradiolu było dość wysokie, ale nigdy nie przekraczało 105 pmol na litr (norma do 146 pmol na L), to też jest nietypowe.
8. Hemoglobina i hematokryt nie były wysokie, mieściły się w normie, co jest wyjątkowo zaskakujące, biorąc pod uwagę prozakrzepowe właściwości SAA i zwiększanie hematokrytu np. przez testosteron.
9. Stężenie hormonu wzrostu IGF-1 było normalne.
10. Stężenie cholesterolu było niskie, a szczególnie jeśli chodzi o użytkowników SAA, świadczy o miernym obciążeniu wątroby farmakologią.
11. Transporter LDL był nieco za wysoki (nieco powyżej 100 mg/dl w szczycie), HDL nieco za niski (42 mg/dl w najgorszym momencie; optimum to ~60 mg/dl), niemniej nie było to wcale niepokojące.
12. Trójglicerydy były niskie i odnotowano tendencję spadkową w kolejnych miesiącach.
13. Praca układu odpornościowego była normalna, leukocyty były podwyższone, ale w granicach normy.
14. LDH, czyli dehydrogenaza mleczanowa (obrazuje uszkodzenia i obumarcie tkanek), kolejny raz w normie.

Czy to znaczy, że SAA nie szkodzą?

Nie, to znaczy, że stosowane z przerwami, w małych dawkach nie wyrządzają aż tak wielkich szkód. Istnieje możliwość, iż byli to doświadczeni użytkownicy, którzy zabezpieczali się na wszelkie sposoby, o czym świadczy lista dodatkowo stosowanych środków farmakologicznych (inhibitory 5-alfa-reduktazy, inhibitory aromatazy, SERM, hCG, glutation). Poza tym czasem uszkodzenia wątroby są wykrywane w badaniach USG, a nie poprzez aktywność rozmaitych enzymów, markerów, wskaźników.

Niemniej cytowane badanie jest perełką i rzadko się zdarza, by naukowcy nie demonizowali SAA. Na pytanie, czy warto sięgać po SAA, nie ma odpowiedzi. Moim zdaniem mężczyźni nie doznali uszczerbku na zdrowiu, bo trzymali się z daleka od agresywnych SAA i wersji doustnych popularnych środków. Żaden nie stosował Anapolonu (oxymetholonu), trenbolonu, trestolonu czy Oral-turinabolu. Mniej niż połowa sięgała po iniekcyjnych Winstrol i tylko jeden stosował Metanabol w tabletkach. Trudno oczekiwać, by małe dawki testosteronu, nandrolonu czy Primobolanu wyrządzały spustoszenie w ustroju, w badaniach nie odnotowano żadnych poważnych skutków, o ile dawka środka była umiarkowana.

Referencje, badania:

Bonetti, A., Tirelli, F., Catapano, A., Dazzi, D., Dei Cas, A., Solito, F., Ceda, G., Reverberi, C., Monica, C., Pipitone, S., Elia, G., Spattini, M., Magnati, G. Side Effects of Anabolic Androgenic Steroids Abuse https://www.thieme-connect.com/products/ejournals/abstract/10.1055/s-2007-965808