Dieta Intermittent fasting, a odchudzanie i cukrzyca. Nowe badania

Intermittent fasting to system, w którym dany rodzaj diety jest alokowany w określone ramy czasowe, w skrócie nazywa się ją dietą charakterze przerywanego postu. Zwykle jest to np. trwające 4-8 godzin okno żywieniowe i trwający 16-20 godzin post. Może być to też post w wybrane dni w tygodniu (np. 2-3) lub innego rodzaju ograniczenie dowozu pokarmu.

1. Dieta IF i inne diety
2. Niekwestionowany potencjał prozdrowotny i odchudzający
3. Nowe badania nad dietą Intermittent fasting
4. Komentarz do badania 
5. Konsekwencje utrzymywania nadmiernej wagi i wysokiego poziomu cukru we krwi

Dieta IF i inne diety

IF nie narzuca nam czy ma być to dieta klasyczna, w której dominują węglowodany, niskowęglowodanowa-wysokotłuszczowa czy inna, modna w danym momencie. Sprawdź koniecznie przykładowe menu diety IF: Najlepsza dieta na 2023 rok

Niekwestionowany potencjał prozdrowotny i odchudzający

Tego rodzaju system budzi wiele kontrowersji, w kontekście budowania masy mięśniowej. Prawdopodobnie organizm nie poradzi sobie z procesami anabolicznymi, jeśli przez kilkanaście godzin jest odcięty od składników odżywczych. Jednak w kontekście redukcji masy ciała i przedłużenia życia IF ma niekwestionowany potencjał.

Nowe badania nad dietą Intermittent fasting

Naukowcy chcieli ustalić, czy ograniczenie jedzenia tylko do wybranych godzin (IF) jest skuteczniejsze pod względem wywoływania utraty masy ciała i obniżania poziomu hemoglobiny A1c (HbA1c) w porównaniu ze stałą restrykcją kaloryczną w diecie (mniej energii w posiłkach o stałych porach).

Co to jest glikowana hemoglobina i o czym świadczy?

Glikowana hemoglobina (HbA1c) obrazuje stężenie cukru we krwi w czasie życia krwinek czerwonych, pozwala ocenić glikemię w ostatnich 70-90 dniach. Jest to wskaźnik pomocniczy, nadaje się do monitorowania np. terapii insuliną, stosowania diety i innych leków regulujących stężenie cukru we krwi.

Według „Zaleceń klinicznych dotyczących postępowania u chorych na cukrzycę 2022” (stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego) cukrzycę można rozpoznać na podstawie.

• Dwukrotnego oznaczenia glikemii na czczo w godzinach porannych (każde oznaczenie należy wykonać innego dnia) – dwa wyniki, w których cukier przekracza 126 mg/dl (≥ 7,0 mmol/l) są podstawą do rozpoznania cukrzycy;
• Jednorazowego oznaczenia hemoglobiny glikowanej  – wartość ≥ 6,5% (≥ 48 mmol/ mol) jest podstawą do rozpoznania cukrzycy.

Ten drugi pomiar był do 2021 r. traktowany jako pomocniczy, służył bardziej do monitorowania np. przestrzegania przez pacjenta diety, aktywności fizycznej, stosowania insuliny i innych leków przeciwcukrzycowych itd. HbA1c opiera się na czasie życia krwinek czerwonych i obrazuje, jak silnie cukier wpłynął na hemoglobinę.

Różnice w grupach

W grupie diety o charakterze przerywanego postu zastosowano deficyt rzędu 313 kcal dziennie, z kolei w grupie stałych restrykcji kalorycznych w diecie deficyt wynosił tylko 197 kcal dziennie. Badanych obserwowano przez 6 miesięcy.

Uczestnicy w grupie diety o charakterze przerywanego postu jedli codziennie od 12:00 do 20:00 i pościli od 20:00 do 12:00 następnego dnia. Podczas 16-godzinnego okresu postu uczestników zachęcano do picia dużej ilości wody i pozwolono im spożywać napoje niedostarczające energii.

Wyniki eksperymentu

• Dieta o charakterze przerywanego postu (IF) okazała się skuteczniejsza pod względem redukcji masy ciała (spadek o 3,6%), niż stałe restrykcje kaloryczne (nie powinno to dziwić, ponieważ w grupie IF zastosowano znacznie większy deficyt energetyczny).
• Zmiany poziomu HbA1c nie różniły się pomiędzy grupami IF (−0,91%) i stałych restrykcji kalorycznych (−0,94%).
• Stężenie glukozy spadło bardziej w grupie stałych restrykcji kalorycznych, w porównaniu do diety o charakterze przerywanego postu.

O czym to świadczy?

Odkrycia te sugerują, że dieta o charakterze przerywanego postu może być skuteczną strategią alternatywną dla stałych restrykcji kalorycznych w celu obniżenia masy ciała i poziomu HbA1c w cukrzycy typu 2 (T2D).

Komentarz do badania 

Jak na 6 miesięcy to wyniki są niezmiernie słabe. Dla osoby mającej 105 kg przy 165 cm wzrostu utrata 3,78 kg jest efektem pomijalnym, niemającym praktycznego znaczenia. Takie wahania są możliwe w ciągu doby (glikogen, nawodnienie, wpływ hormonów, retencja wody i sodu itd.). Nie powinno to dziwić, ponieważ były to osoby ciężko chore, mające stężenie glukozy w granicach 180 mg/dl (80 mg więcej niż górna granica norm dla cukru!).

Zaraz pojawi się sugestia, że takim przypadku powinno się zastosować bardziej restrykcyjną dietę! Tylko tak naprawdę to zrobiono! I to właśnie najbardziej szokuje! Badani dostarczali naprawdę mało energii, bo czym jest 1978 kcal dla osoby mającej ponad 100 kg masy? A tyle dostarczano w grupie diety o charakterze przerywanego postu.

W drugiej grupie, stałych restrykcji kalorycznych, podaż energii wyjściowo wynosiła 1707 kcal dziennie, na końcu eksperymentu tylko 1510 kcal dziennie. Tu naprawdę nie ma już z czego „obcinać”, skoro w tej podaży uwzględniono 18-19% energii z protein (nie jest to energia efektywna).

Konsekwencje utrzymywania nadmiernej wagi i wysokiego poziomu cukru we krwi

Wniosek jest jeden, nie należy dopuszczać do takiego stanu, bo później może być już za późno na ratunek. Mimo złożonej farmakologii (leków przeciwcukrzycowych) i diety badani nie osiągnęli wyraźnych efektów. Spacerowali ok. 6 tysięcy kroków dziennie, czyli 2-3 krotnie za mało, jednak wcale nie jest powiedziane, czy u tak obciążonych ludzi da się coś uzyskać treningiem, na konkretne wyniki niekiedy trzeba poczekać znacznie dłużej.

Referencje:

Pavlou V, Cienfuegos S, Lin S, et al. Effect of Time-Restricted Eating on Weight Loss in Adults With Type 2 Diabetes: A Randomized Clinical Trial. JAMA Netw Open. 2023;6(10):e2339337. doi:10.1001/jamanetworkopen.2023.39337