Choroba zwyrodnieniowa stawów - czy mamy na nią wpływ?

Utrzymanie zdrowych stawów jest kluczowe, aby cieszyć się sprawnością fizyczną na długie lata. Kiedy jesteśmy młodzi, nasze zdrowie uznajemy za coś pewnego i stałego. Nie zwracamy uwagi na to, jak eksploatujemy organizm. Nie bierzemy pod uwagę tego, że nasze działania wykonywane „teraz” będą dawały o sobie znać za 20 lub 30 lat.

Nasze stawy wraz z wiekiem ulegają zwyrodnieniu. To właśnie wiek determinuje tempo zużywania się stawów, na które mamy niewielki wpływ. Jednak są także inne czynniki, które decydują o tym, ile będziemy mieć lat, gdy pojawią się pierwsze problemy ze stawami. Do takich czynników należą nasze codzienne nawyki albo na przykład to, w jakim obuwiu chodzimy przez większość czasu/dnia.

1. Choroba zwyrodnieniowa stawów - czy mamy na nią wpływ?
2. Jak zmniejszyć ryzyko zwyrodnienia stawów?
3. Badanie dotyczące wpływu wysokich obcasów na stawy
4. Jakie wnioski powinniśmy wyciągnąć?
5. Dlaczego noszenie obcasów powoduje dodatkowe obciążenie stawów kolanowych?
6. Jaka wysokość obcasów jest uważana za niebezpieczną?
7. Jak zadbać o stopy?
8. O czym należy pamiętać?

Choroba zwyrodnieniowa stawów - czy mamy na nią wpływ?

W miarę starzenia się stawy robią się coraz bardziej „skrzypiące”, sztywne, a nawet bolesne. Pojawia się choroba zwyrodnieniowa stawów, która polega na degeneracji chrząstki stawowej. Głównie w pierwszej kolejności zniszczeniu ulegają końce stawowe amortyzujące wszelkiego rodzaju przeciążenia. Musisz też wiedzieć, że zwyrodnienia stawowe są tą przypadłością, na którą mamy największy wpływ.

Istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że w pewnym momencie swojego życia zachorujesz na chorobę zwyrodnieniową stawów. Przyjmuje się, że ponad połowa osób po 65. roku życia dotknięta jest znacznym stopniem zwyrodnień. Najważniejszym czynnikiem ryzyka jest wiek, choć inne czynniki jak urazy, genetyka, masa ciała i płeć również będą istotne. Pomimo tego, że stawy człowieka zaprojektowane są tak, że powinny wytrzymać około 120 lat, tak nasz styl życia mocno zmniejsza ich żywotność, nawet o połowę. Ryzyko rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów zwiększa się dwukrotnie u kobiet, jak i u osób z nadwagą lub otyłością.

Jak zmniejszyć ryzyko zwyrodnienia stawów?

Jeśli tak, przede wszystkim pilnuj prawidłowej masy ciała. Bazując na dostępnych danych, mamy świadomość, że otyłość powoduje przesunięcie się środka ciężkości ciała. Zwiększa też obciążenie stawów kolanowych. Ponadto tkanka tłuszczowa generuje substancje prozapalne, zwane cytokinami, które mogą przyspieszać rozwój choroby zwyrodnieniowej stawów. W przypadku kobiet dochodzi tutaj dodatkowy czynnik jak buty na wysokim obcasie. Czy niewłaściwy dobór obuwia może zniszczyć stawy? Zwykle nie myślimy o butach jako o czynniku ryzyka uszkodzenia stawów. Jednak, gdy nosimy wciąż te same buty i są one nieodpowiednie, wtedy powinny być one brane pod uwagę, jako element mający wpływ na zdrowie stawów.

Wiemy już, że kobiety częściej niż mężczyźni cierpią na chorobę zwyrodnieniową stawów. Nabiera to dodatkowego sensu i znaczenia, gdy pod uwagę weźmiemy rodzaj obuwia, z którego korzystają kobiety.

Czy istnieje jednak związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy noszeniem butów na wysokich obcasach a zwiększonym prawdopodobieństwem wystąpienia zapalenia stawów kolanowych? Jest to trudne do wykazania, jednak mamy pewność, że chodzenie w obcasach i zła postawa ciała mają znaczący wpływ na kondycję stawów.

Badanie dotyczące wpływu wysokich obcasów na stawy

Naukowcy przeprowadzili krótkie badanie, w którym poprosili 14 zdrowych kobiet o chodzenie w różnych rodzajach obuwia. Obserwowali ich chód. Obuwie obejmowało zarówno wysokie obcasy (o różnej wysokości), jak i wygodne buty sportowe z płaską podeszwą. Przed uczestnikami postawiono szereg wyzwań, m.in. zróżnicowane tempo chodu i noszenie kamizelki obciążeniowej. Kamizelka z ciężarem dodawała 20% do całkowitej masy ciała osoby badanej. Czyli jeżeli kobieta ważyła 50 kg, to musiała dźwigać dodatkowe 10 kg.

Jakie były wyniki?

Gdy panie nosiły wysokie obcasy, ich krok zmieniał się, a obcasy wpływały również na biomechanikę pracy kolan. Ruch był nienaturalny i bardziej obciążał stawy kolanowe. Na podstawie tych danych naukowcy opracowali hipotezę, która wskazuje, że zmiany w chodzie mogą powodować uszkodzenia chrząstki kolan i podnosić prawdopodobieństwo rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. Badanie to nie udowodniło, że noszenie obcasów powoduje chorobę zwyrodnieniową stawów. Takie badanie musiałoby odbywać się długotrwale, a kobiety powinny być poddane eksperymentowi przez lata. Naukowcy odkryli jednak, że noszenie obcasów zmienia sposób chodu na taki, który jest szkodliwy dla stawów.

Jakie wnioski powinniśmy wyciągnąć?

Chodzenie na obcasach wpływa na zmianę Twojego chodu i powoduje nadmierne obciążenie stawów kolanowych. Wysokie ustawienie stopy, jej pięty, uniemożliwia nam efektywną amortyzację części ciężaru ciała przez stawy skokowe.

Noszenie wysokich obcasów może przyspieszyć wystąpienie choroby zwyrodnieniowej stawów. Co więcej, jeżeli połączymy wysokie obcasy z nadwagą i predyspozycją do zwyrodnień, choroba dopadnie nas szybciej, niż nam się wydaje. W praktyce fizjoterapeuty dość często spotykam się z pierwszymi zaawansowanymi stadiami zwyrodnień stawów, które pojawiają się już u kobiet przed 50. rokiem życia.

Dlaczego noszenie obcasów powoduje dodatkowe obciążenie stawów kolanowych?

Gdy nosisz wysokie obcasy, ciężar ciała przenosi się na środkową część stóp, co powoduje zmianę ułożenia całego ciała. W ramach kompensacji Twój dolny odcinek pleców wysuwa się do przodu (następuje hiperlordoza), co w rezultacie powoduje większy nacisk na kolana. Jeśli często nosisz wysokie obcasy, ryzykujesz wystąpienie poważnego dyskomfortu w dolnej części pleców, ponieważ plecy również przejmują znaczną część obciążenia. Zgadza się — szpilki powodują, że ciało wygląda bardziej seksownie: jesteś wyższa, Twoje pośladki wydają się bardziej okrągłe, a klatka piersiowa wysuwa się do przodu. Jednak pozycja ta nie jest naturalna. Warto również wspomnieć, że regularne noszenie obcasów/unikanie butów płaską podeszwą będzie powodowało skrócenie mięśni łydek. Nie zapominaj o tym, aby zadbać o rozciąganie łydek, które będą poddane ciągłemu przykurczeniu.

Jaka wysokość obcasów jest uważana za niebezpieczną?

W piśmiennictwie spotykamy się ze wskazaniami, aby obcas nie był wyższy niż 5 cm. Jeśli nosisz wyższe obcasy tylko okazjonalnie, prawdopodobnie nie zwiększysz ryzyka wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Jeśli jednak nosisz je przez większość dni tygodnia, po osiem godzin dziennie w pracy, to Twoje kolana mogą nie poradzić sobie z tego typu przeciążeniami. Jeżeli Twoja praca wymaga noszenia szpilek, nie jesteś na straconej pozycji. Skonsultuj się z podologiem, który zbada Twoje stopy i dobierze dyskretne wkładki do butów, które będą wsparciem dla stóp.

Jak zadbać o stopy?

Przede wszystkim staraj się zmieniać buty tak często, jak to możliwe. Jeżeli w pracy musisz przebywać osiem godzin na obcasach, to unikaj przebywania w nich w drodze do pracy lub do domu. Wykorzystuj zmienne obuwie do jazdy samochodem lub komunikacją miejską. Wskoczenie w trampki i zrobienie dłuższego spaceru po pracy będzie dodatkowym plusem. Więc jeśli masz taką możliwość, wracaj do domu pieszo. Ruch pozwoli poprawić krążenie w nogach, dostarczy więcej składników odżywczych do stawów, przyspieszy regenerację. Korzystaj z butów, które mają sztywną zapiętkę. Zwróć uwagę, aby szew znajdujący się na zapiętce, nie przechodził centralnie przez jej środek. Wysokiej jakości obuwie posiada szycie, które omija przyczep końcowy Achillesa. Co ważne, buty muszą być dostosowane do szerokości i długości stopy. Nie kieruj się wyłącznie wyglądem buta. Przede wszystkim musi być on wygodny, jednocześnie dobrze dopasowany.

O czym należy pamiętać?

• Zbyt wysokie obcasy będą powodować mocne obciążenie stawów kolanowych.
• Korzystaj z wkładek ortopedycznych, jeśli jesteś zmuszona nosić wysokie buty.
• Nie zapominaj o aktywności fizycznej. Ruch poprawi odżywienie stawów i przyspieszy ich regenerację.