Czy sukraloza jest bezpieczna? Wpływ sukralozy na zdrowie

Wiele osób oskarża środki słodzące o wywoływanie wszelakich chorób. Czytając strony internetowe i oglądając filmy na YouTube, można dojść do wniosku, iż nieznane organizacje czyhają na zdrowie ludzi i zwyczajnie chcą nas otruć. Nie tak prędko...

1. Czy są dowody na toksyczność słodzików?
2. U źródeł mitów
3. Skąd wziął się mit dotyczący tuczących słodzików?
4. Czy sukraloza wywołuje cukrzycę?
5. Sukraloza to trucizna, bo jest chemią?
6. Czy sukraloza wywołuje raka?
7. Czy sukraloza odkłada się w organizmie?
8. Czy sukraloza zawiera chlorowane węglowodory?
9. Podsumowanie

Czy są dowody na toksyczność słodzików?

W jednym z poprzednich artykułów krytycznie przyjrzałem się rzekomym dowodom na toksyczność aspartamu. Niestety te „rzekome dowody” są słabe lub w ogóle nie mają odniesienia do człowieka.

Podobnie wygląda kwestia, która wraca, jak bumerang: „bo przecież słodziki powodują otyłość” lub „stosowanie słodzików nie ma wpływu na redukcję wagi ciała”. Często takie zarzuty dotyczą sukralozy. Bezpieczną, dzienną dawkę sukralozy oszacowano na 5 mg na kg masy ciała dziennie.

U źródeł mitów

Większość autorów sensacyjnych materiałów w Internecie nie ma odpowiedniej wiedzy, a bardzo często nie rozumieją oni podstawowych mechanizmów rządzących ludzkim ustrojem.

Aby dyskutować o słodzikach, najpierw trzeba przeczytać kilka książek dotyczących biochemii, a najlepiej byłoby najpierw poświęcić kilka miesięcy na zrozumienie, jak funkcjonuje organizm. Obejrzenie filmu na YouTube nic nie kosztuje, a czytanie badań jest pracochłonne i wymaga sporo czasu. Dlatego popularne mity dotyczące treningu, diety i suplementacji sportowej będą zawsze obecne.

Skąd wziął się mit dotyczący tuczących słodzików?

Pierwsze źródło to badanie Fowler SP i wsp. dotyczące słodzików i przybierania na wadze. Fowler udowodnił, iż spożywanie więcej niż 21 porcji napojów ze słodzikami, prawie dwukrotnie zwiększa ryzyko nadwagi lub otyłości u 1250 osób z normalną wagą ciała i podwaja ryzyko otyłości u 2571 osób z wyjściowym BMI większym, niż 30. Była to populacja ujęta w badaniu „San Antonio Heart Study”.

A więc mamy żelazny dowód? 

Nie tak prędko...

Jest to badanie obserwacyjne, a nie dobrze kontrolowane badanie kliniczne! Wystarczy, iż osoby sięgające często po napoje ze słodzikami równie często sięgają po ciastka, słodzone cukrem napoje lub inne przekąski dostarczające dużo energii w małej porcji (np. węglowodany + tłuszcze -> czekolada).

Może też się zdarzyć, iż osoby z różnych względów nabierające wagi (np. nieaktywne fizycznie, stosujące kiepską dietę opartą o wysokoprzetworzone produkty, przy występującym zespole metabolicznym, cukrzycy itd.) jednocześnie sięgają po słodziki.  To tak, jakby wykazać, iż osoby spędzające 12 h dziennie w bezruchu i jedzące niezdrowe pokarmy, tyją przez picie napojów ze słodzikami. 

Najbardziej zabawne, iż tego typu mity są ciągle powielane przez osoby zajmujące się dietetyką!

Na stronie pewnej firmy oferującej porady i zaawansowane plany dietetyczne napisano: „Zawsze się zastanawiałem, dlaczego osoby stosujące bezkaloryczne produkty nie chudną. Miałem klientów, którzy codziennie wypijali 12 opakowań słodzonego napoju dziennie. Po przejściu na dietetyczną wersję napoju, nie schudli ani trochę!”

Komentarz: przykro mi, ale osoby pijące 4 l słodzonych napojów dziennie (w najlepszym wariancie, gdyby puszka miała 0,33 l pojemności!) nigdy nie schudną! To znaczy, że odżywiają się w sposób po prostu głupi, naganny i szkodliwy dla zdrowia. Ten argument przypomina dowcip: „Proszę trzy hamburgery, dwa razy frytki, sos czosnkowy, trzy ciastka ... a i dietetyczną colę, bo jestem na diecie!”.

Podsumowanie

Na razie nic nie wskazuje na to, iż dodatek sukralozy (lub innych słodzików) tuczy. Wiele wskazuje zaś na to, iż przybieranie na wadze zależy od innych czynników np. aktywności fizycznej (całkowitego wydatku energetycznego), stosowanej diety, trybu życia, predyspozycji genetycznych itd.

Osoby, które nadużywają słodzonych napojów i mają nieracjonalną dietę, prawdopodobnie nie schudną, ale wcale nie przez to, iż zaczęły stosować słodziki. Meta-analiza badań wykonana przez Miller PE i wsp. pokazała, iż słodziki (w tym sukraloza) przyczyniają się do spadku wagi ciała.

Czy sukraloza wywołuje cukrzycę?

Nikt nie powiązał słodzików z cukrzycą. Najprawdopodobniej osoby, którym nie wystarczają słodziki, sięgają także po cukier i to tłumaczy zafałszowanie wyników różnorakich badań. Drugie wyjaśnienie to fakt, iż osoby otyłe często są narażone na cukrzycę i chętnie korzystają ze słodzików. Proces pozbywania się nadwagi może trwać wiele miesięcy i nadal wspomniani pacjenci wykazują zaburzenia typowe dla wstępnego stadium cukrzycy (insulinooporność, zaburzenia glikemii itd.). Ale to wcale nie znaczy, iż wywołują je słodziki!

Być może sukraloza ma pewien wpływ na wrażliwość insulinową, jednak w porównaniu np. do dużej ilości kawy, znikomy. Ponadto nie wiadomo, ile trwa ten efekt. Zapewne krótko, w czasie trwania OGTT (testu tolerancji glukozy). Nikt nie udowodnił, by sukraloza wywoływała cukrzycę. W niektórych metaanalizach (np. Imamura F.) powiązano picie napojów zawierających słodziki z cukrzycą, jednak po uwzględnieniu BMI oraz tendencyjności doboru badań, zależność stała się nieistotna statystycznie.

Sukraloza to trucizna, bo jest chemią?

Tak, ten argument jest często używany, jednak jest bezsensowny. A czym jest woda (H2O)? Chemią. Czym są aminokwasy? Chemią. Węglowodany, tłuszcze? To wszystko chemia. Jest to bezsensowny argument. Wszystkie hormony w organizmie człowieka są potężną chemiczną trucizną. 

Zresztą sukraloza jest wyjątkowo bezpieczna, gdyż potrzeba astronomicznych dawek, aby zaszkodziła zwierzętom. Ponadto większość naturalnych produktów w nadmiarze, może zabić. Pestki wielu gatunków owoców (np. moreli, brzoskwini, śliwy czy jabłek) zawierają glikozydy cyjanogenne, a są one wyjątkowo szkodliwe dla człowieka.

Udowodniono, iż nie ma aż takiego znaczenia, czy stosujesz supernaturalny cukier, miód czy syrop glukozowo-fruktozowy. Liczy się skład produktu, jego kinetyka, wpływ na trzustkę (wyrzut insuliny) czy wątrobę.

W literaturze opisano przypadek śmierci z powodu nadmiernego picia ... wody. Słońce wywołuje nowotwory skóry, istnieją setki trujących roślin i grzybów. Ba, sam „w 100% naturalny” proces oddychania jest przyczyną śmierci człowieka (długoterminowo nasila on zmiany związane ze starzeniem się we wszystkich tkankach).

Dodam jeszcze, iż człowiek ma w sobie wiele naturalnych trucizn (wszystkie hormony w nadmiarze są straszliwymi truciznami), a czasem nadwrażliwość układu immunologicznego jest przyczyną poważnych chorób.

Podsumowanie

Zgodnie z „doktryną naturalności” nie stosuj żadnych leków ani tym bardziej ziół, bo zioła też zawierają związki chemiczne! W grę nie wchodzi też używanie kosmetyków, mydła, past do butów, benzyny i oleju napędowego, środków do prania, wody utlenionej, leków, suplementów diety, odżywek. Sukraloza posiada budowę chemiczną, tak samo, jak cukier, ale to wcale nie znaczy, że jest wyjątkowo toksyczna dla ustroju człowieka.

Czy sukraloza wywołuje raka?

Skąd pochodzą te informacje? Nie wiadomo. Paradoksalnie wykazywano nawet antynowotworowy potencjał sukralozy w badaniach in vitro na liniach komórkowych raka jelita i nerki. Na razie nic nie wskazuje na to, by sukraloza była sprawcą kancerogenezy (raka powodują spaliny diesla, tytoń, alkohol i wysokoprzetworzone mięso – szczególnie czerwone – więc większość populacji jest stale narażona na czynniki kancerogenne).

Podsumowanie

Nikt nie wykazał, by sukraloza wywoływała raka. Osoby zainteresowane tą tematyką bez trudu znajdą setki badań i gotowych opracowań np. „Critical review of the current literature on the safety of sucralose”. Co prawda autorka (Bernadene Magnusom) jest powiązana z korporacją sprzedającą stewię, ale cytuje dziesiątki niezależnych badań naukowych.

Czy sukraloza odkłada się w organizmie?

Tak, oczywiście. 85% sukralozy jest wydalane w postaci niezmienionej w kale. Większość z pozostałych 15% jest wydalana z moczem. Tylko 2-3% spożytej sukralozy podlega przemianom i jest wydalana w postaci metabolitów (np. glukuronianów). Nie podlega akumulacji w ustroju. U zwierząt można było odzyskać od 91 do 100% podanej sukralozy (myszy, szczurów, psów).

Polecamy również: Słodziki: które są naturalne, a które sztuczne?

Czy sukraloza zawiera chlorowane węglowodory?

Chlorowane węglowodory zawierają ziarna kawy! Sukraloza powstaje z sacharozy (cukru stołowego) przez zastąpienie trzech grup hydroksylowych atomami chloru. Ale to nie jest związek tej klasy, co DDT (dichlorodifenylotrichloroetan) i inne pestycydy!

Porównajmy:

• chlorowane węglowodory (np. DDT) są lipofilne („lubią tłuszcze”), sukraloza jest hydrofilna („lubi wodę”)
• chlorowane węglowodory (np. DDT) dobrze wchłaniają się z przewodu pokarmowego, sukraloza bardzo słabo
• chlorowane węglowodory (np. DDT) są akumulowane w tkance tłuszczowej, sukraloza wcale!
• chlorowane węglowodory podlegają odchlorowaniu, utlenianiu oraz sprzęganiu, sukraloza podlega tylko sprzęganiu (i to w znikomym stopniu, ~97-98% wydalane jest w postaci niezmienionej)
• chlorowane węglowodory są neurotoksyczne, sukraloza jest obojętna
• chlorowane węglowodory znajdowano w wielu gatunkach zwierząt czy roślinach, sukralozy nigdzie nie udało się znaleźć

Podsumowanie

Mógłbym jeszcze kilkanaście stron przytaczać bezsensowne mity, niczym niepodparte opinie oraz inne treści dotyczące sukralozy, jakie możesz znaleźć w Internecie. Wokół siebie masz setki trucizn, po większość z nich sięgasz dobrowolnie (np. alkohol, tytoń). Na szczęście sukraloza, mimo wytężonych prac setek naukowców, nie stanowi zagrożenia dla człowieka.

Referencje:

• A.Magnuson, AshleyRoberts, Earle R.Nestmann “Critical review of the current literature on the safety of sucralose”https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278691517302818?via%3Dihub
• Fowler SP1, Williams K, Resendez RG, Hunt KJ, Hazuda HP, Stern MP. “Fueling the obesity epidemic? Artificially sweetened beverage use and long-term weight gain”. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18535548
• https://bazalekow.mp.pl/leki/doctor_subst.html?id=4710
• Karen WHALEN, “Lippincot illustrated reviews, PHARMACOLOGY” 6 edycja
• Lertrit A1, Srimachai S1, Saetung S1, Chanprasertyothin S2, Chailurkit LO1, Areevut C1, Katekao P3, Ongphiphadhanakul B1, Sriphrapradang C4. “Effects of sucralose on insulin and glucagon-like peptide-1 secretion in healthy subjects: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial”. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30005329
• Sylwia Płaczkowska, Izabela Kokot, Lilla Pawlik-Sobecka, Agnieszka Piwowar „Analiza wskaźników HOMA1-IR, Matsudy oraz ISSI-2 w aspekcie cech zespołu metabolicznego i doustnego testu tolerancji glukozy u ludzi młodych” http://www.diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/3110_Placzkowska_oryginalna_www.pdf
• Alonso Romo-Romo,1 Carlos A. Aguilar-Salinas,1 Griselda X. Brito-Córdova,1 Rita A. Gómez Díaz,2 David Vilchis Valentín,1 and Paloma Almeda-Valdes „Effects of the Non-Nutritive Sweeteners on Glucose Metabolism and Appetite Regulating Hormones: Systematic Review of Observational Prospective Studies and Clinical Trials” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4990242/
• Janne C. de Ruyter, M.Sc., Margreet R. Olthof, Ph.D., Jacob C. Seidell, Ph.D., and Martijn B. Katan, Ph.D. "A Trial of Sugar-free or Sugar-Sweetened Beverages and Body Weight in Children" https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1203034
• E.G.Reis, José G.Dórea, Teresa H.M.da Costa “Effects of coffee consumption on glucose metabolism: A systematic review of clinical trials” https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2225411018300014#bib15
• Miller PE1, Perez V1. “Low-calorie sweeteners and body weight and composition: a meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24944060
• Marisa Spencer1, Amit Gupta2, Lauren Van Dam1, Carol Shannon3, Stacy Menees1, and William D Chey “Artificial Sweeteners: A Systematic Review and Primer for Gastroenterologists” http://www.jnmjournal.org/journal/view.html?uid=1102&vmd=Full
• http://wydawnictwa.pzh.gov.pl/roczniki_pzh/zawartosc-chlorowanych-weglowodorow-w-ziarnach-kawy?lang=pl
• http://www.czytelniamedyczna.pl/4727,cukier-czy-warto-go-zastapic-substancjami-slodzacymi.html