Czy mięso jest dobrym źródłem witaminy D?

Epidemiolodzy łączą niedobór witaminy D z chorobą autoimmunologiczną, rakiem, chorobami układu krążenia, depresją, demencją, chorobami zakaźnymi, schorzeniami układu mięśniowo-szkieletowego i wieloma innymi.

1. Po co nam witamina D?
2. Jak powstaje witamina D3?
3. Ile witaminy D należy dostarczać?
4. Czy mięso jest dobrym źródłem witaminy D?
5. Podsumowanie 

Po co nam witamina D?

„Podstawową i niekwestionowaną funkcją witaminy D w organizmie człowieka jest regulacja gospodarki wapniowo- fosforanowej oraz modelowanie i mineralizacja kości”. Według „Patologii Robbinsa”, zadaniem witaminy D jest utrzymywanie odpowiedniego stężenia wapnia i fosforanów w osoczu. W związku z tym witamina D jest niezbędna w zapobieganiu chorobom kości związanym z wymianą wapnia i fosforu. Ponadto witamina D utrzymuje właściwe stężenie wapnia w płynie zewnątrzkomórkowym.

Brak witaminy D => brak wapnia w płynie zewnątrzkomórkowym => stałe pobudzenie mięśni => drgawki i tężyczka hipokalcemiczna (związana ze zbyt niskim stężeniem wapnia).

Jak powstaje witamina D3?

Cholekalcyferol (witamina D3) powstaje z 7-dehydrocholesterolu (prowitaminy D), który jest wytwarzany w wątrobie z cholesterolu. Dzieje się tak poprzez wpływ promieni UV. 90% obecnej w organizmie witaminy D ma pochodzenie endogenne, a jej poziom w osoczu zależy od tego, jak sprawnie zachodzi synteza w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego.

Witaminę D3 stosuje się u niemowląt, aby zapobiec krzywicy, gdyż w tej fazie rozwoju występuje duże zapotrzebowanie na witaminę D3. Cholekalcyferol (z pokarmów i z syntezy skórnej) przenoszony jest do wątroby, gdzie ulega hydroksylacji. Powstaje 25-hydroksycholekalcyferol [25(OH)D], który jest magazynowany w wątrobie oraz uczestniczy w krążeniu jelitowo-wątrobowym.

Ile witaminy D należy dostarczać?

Przy wystarczającej ekspozycji na UVB spożycie witaminy D w diecie nie jest konieczne. Jednak ze względu na wpływy środowiska (patrz wyżej), synteza witaminy D nie zawsze jest odpowiednia, dlatego niejednokrotnie wskazana jest suplementacja. Zalecana dzienna podaż witaminy D dla kobiet i mężczyzn w wieku od 9 do 70 lat w Stanach Zjednoczonych wynosi 15 μg dziennie (600 IU dziennie). Jednak eksperci Endocrine Society sugerują, że aby trwale zwiększyć stężenie 25 (OH)-D-3 powyżej 30 μg / l, może być wymagane dostarczanie co najmniej 37,5–50,0 μg witaminy D dziennie (1500–2000 IU dziennie).

Przedawkowanie witaminy D można zidentyfikować, jeśli stężenie 25-hydroksywitaminy D [25 (OH) D] w surowicy jest wyższe, niż 150 ng / ml (375 nmol / l).

Według norm ESAP (2015) stężenie 25-Hydroxywitaminy D w osoczu:

• mniejsze niż 10 ng/mL (<25.0 nmol/L) – oznacza poważne niedobory
• 10-24 ng/mL (25,0-59,9 nmol/L) – oznacza łagodne lub średnie niedobory
• 25-80 ng/mL (62,4-199,7 nmol/L) jest optymalne
• >80 ng/mL (>199,7 nmol/L) może być toksyczne

Niemieckojęzyczne towarzystwa żywieniowe (zalecenia DA-CH) niedawno zasugerowały zwiększenie limitu dla dzieci i dorosłych z 5 μg dziennie (200 IU dziennie) do 20 μg dziennie (800 IU dziennie), podczas gdy w Europie dla dorosłych zaleca się podaż 5 μg dziennie (200 IU dziennie), jednak górna granica z 50 μg dziennie (2000 IU dziennie) została zwiększona do 100 μg dziennie (4000 IU dziennie).

Czy mięso jest dobrym źródłem witaminy D?

(a) = źródło D2 i D3, ujęte łącznie

Źródło: Alexandra Schmid i Barbara Walther „Natural Vitamin D Content in Animal Products”

Polecamy również: Najlepsza witamina D - jaką witaminę D wybrać?

Podsumowanie 

Załóżmy, że ktoś potrzebuje od 37,5 do 50,0 μg witaminy D dziennie (1500–2000 IU dziennie). Jednym z najlepszych źródeł witaminy D jest wątroba wołowa. Tylko jedno źródło podało, iż kilogram wątroby wołowej dostarcza 140 μg witaminy D (a więc wystarczyłoby ~ 300 g dziennie). Jeśli kurczak dostarcza średnio 2,63 μg/kg, to należałoby zjeść przynajmniej kilkanaście kg mięsa dziennie.

Nieco lepiej jest z wieprzowiną, jednak nadal należałoby zjeść jej (w najlepszym wariancie) kilka kg dziennie. Dlatego uznaje się raczej, iż źródłem witaminy D są ryby morskie, tran oraz promieniowanie słoneczne (UVB). Warto suplementować witaminę D, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy ekspozycja na słońce jest niewystarczająca.

Referencje:

• E. Mutschler „Farmakologia i toksykologia”.
• Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia Adequate level of vitamin D is essential for maintaining good health Cecylia Tukaj Zakład Mikroskopii Elektronowej, Akademia Medyczna w Gdańsku http://www.phmd.pl/fulltxthtml.php?ICID=870029
• Janusz Książyk © Borgis - Nowa Pediatria 1/2004, s. 41-44 „Witamina D, osteopenia, krzywica i osteoporoza” http://www.czytelniamedyczna.pl/2124,witamina-d-osteopenia-krzywica-i-osteoporoza.html#
• Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia Adequate level of vitamin D is essential for maintaining good health Cecylia Tukajhttp://www.phmd.pl/fulltxthtml.php?ICID=870029
• http://www.ergo-log.com/vitamindtestosterone.html
• Vinay Kumar, Abul K. Abbas, Jon C. Aster “ROBBINS PATOLOGIA” wydanie II, Wydawnictwo EDRA URBAN & PARTNERS
• Ewa Marcinowska-Suchowierska, Małgorzata Kupisz-Urbańska,1 Jacek Łukaszkiewicz,2 Paweł Płudowski,3 and Glenville Jones „Vitamin D Toxicity–A Clinical Perspective” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6158375/
• Marzena Pełczyńska1, Iwona Jaroszewicz1,2, Marta Świtalska1, Adam Opolsk „Właściwości biologiczne kalcytriolu i jego nowych analogów – potencjalne zastosowania terapeutyczne” http://www.phmd.pl/api/files/view/1845.pdf
• Tomasz Targowski „Odmienności metabolizmu witaminy D w sarkoidozie” http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2016/10/pnm_2016_750-752.pdf
• Pietras SM, Obayan BK, Cai MH, Holick MF. Vitamin D treatment for vitamin D deficiency and insufficiency for up to 6 years. Arch Inter Med. (2009) 169:1806–18. 10.1001/archinternmed.2009.361
• Alexandra Schmid and Barbara Walther „Natural Vitamin D Content in Animal Products” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3941824/
• Koshy KT, VanDerSlik AL. High-performance liquid chromatographic method for the determination of 25-hydroxycholecalciferol in the bovine liver, kidney, and muscle. J Agric Food Chem. 1977;25:1246–9
• Kobayashi T, Takeuchi A, Okano T. Vitamin D contents in various kinds of Japanese foods. In: Burckhardt P, Heaney RP, editors. Nutritional Aspects of Osteoporosis '94. Rome: Ares-Serono Symposia Publications; 1995. p. 345–349.
• Mattila PH, Piironen VI, UusiRauva EJ, Koivistoinen PE. Contents of cholecalciferol, ergocalciferol, and their 25- hydroxylated metabolites in milk products and raw meat and liver as determined by HPLC. J Agric Food Chem. 1995;43:2394–9
• Mattila PH, Vakonen E, Valaja J. Effect of different vitamin D supplementations in poultry feed on vitamin D content of eggs and chicken meat. J Agric Food Chem. 2011;59:8298–303
• Montgomery JL, Parrish FC, Beitz DC, Horst RL, Huff-Lonergan EJ, Trenkle AH. The use of vitamin D3 to improve beef tenderness. J Anim Sci. 2000;78:2615–21
• Montgomery JL, Carr MA, Kerth CR, Hilton GG, Price BP, Galyean ML, Horst RL, Miller MF. Effect of vitamin D3 supplementation level on the postmortem tenderization of beef from steers. J Anim Sci. 2002;80:971–81
• Wertz AE, Knight TJ, Trenkle A, Sonon R, Horst RL, Huff-Lonergan EJ, Beitz DC. Feeding 25-hydroxyvitamin D3 to improve beef tenderness. J Anim Sci. 2004;82:1410–8
• Foote MR, Horst RL, Huff-Lonergan EJ, Trenkle AH, Parrish FC, Beitz DC. The use of vitamin D3 and its metabolites to improve beef tenderness. J Anim Sci. 2004;82:242–9
• Montgomery JL, King MB, Gentry JG, Barham AR, Barham BL, Hilton GG, Blanton JR, Horst RL, Galyean ML, Morrow KJ, et al. Supplemental vitamin D3 concentration and biological type of steers. II. Tenderness, quality, and residues of beef. J Anim Sci. 2004;82:2092–104
• Montgomery JL, Blanton JR, Horst RL, Galyean ML, Morrow KJ, Wester DB, Miller MF. Effects of biological type of beef steers on vitamin D, calcium, and phosphorus status. J Anim Sci. 2004;82:2043–9
• Purchas R, Zou M, Pearce P, Jackson F. Concentrations of vitamin D3 and 25-hydroxyvitamin D3 in raw and cooked New Zealand beef and lamb. J Food Compost Anal. 2007;20:90–8