CLA ( ang. Conjugated Linoleic Acid) - sprzężone dieny kwasu linolowego. Badania nad własciwościami biologicznymi CLA rozpoczęły sie już w 1990 roku, kiedy jeden z zespołów naukowych wykazał przeciwmutagenne i przeciwnowotworowe działanie tego zwiazku. Od tamtego czasu wiele osrodków naukowych w dziedzienie chemii, biologii, medycyny prowadzi żmudne badania nad własciwosciami CLA i ich wpływem na procesy metaboliczne w organizmie ludzi i zwierząt.
Czy występują naturalnie?
Tak. CLA mogą powstawac podczas procesów technologicznych zachodzących w olejach roślinnych podczas ich przetwarzania. Jednakże głównym i najważniejszym ich źródłem w żywności jest tłuszcz mleczny ( i znowu pojawia sie plus dla mleka ) oraz tłuszcz śródmiąższowy zwierząt przezuwajacych. Mikroorganizmy przewodu pokarmowego zwierząt przezuwajacych izomerują kwas linolowy do sprzężonych dienów. Dzieje sie to dzięki działaniu enzymów wytwarzanych przez bakterie Butyrivibrio fibrisolvens obecne w żwaczu zwierząt przeżuwajacych. Powstające w przewodzie pokarmowym przezuwaczy CLA zostaja wchłoniete i wbudowane do fosfolipidów tkanki tłuszczowej i mleka. W ostatnim czasie wykazano róznież że w tłuszczu indyczym występuja podobne ilosci CLA ( wygląda więc że warto nieraz zamienic fileta z kurczaka na indyka )
Właściwości przeciwnowotworowe CLA
Badając właściwości CLA najwcześniej zauważono antymutagenne działanie sprzężonych dienów u myszy z chemicznie indukowanym nowotworem. Dalsze badania okazały sie zdumiewajace - CLA opóźnia i hamuje powstawanie nowotworów! Udowodniono to zarówno w badaniach in vivo jak i in vitro na gryzoniach. Stwierdzono istotne stytystycznie hamowanie powstawania raka skóry po podaniu myszom CLA a także raka sutka indukowanego związkami antracenu. CLA hamuja ponadto tworzenie sie nowotworów żołądka i przełyku wywołanych benzopirenem oraz zmniejszają rozrost tkanki nowotworowej. W badaniach in vitro stwierdzono takze hamujacy wpływ CLA na rozwój ludzkich komórek nowotworowych.
Istnieje coraz wiecej prac doświadczalnych wskazujacych na to że przeciwnowotworowe własnosci CLA zwiazane są z wpływem tych zwiazków na syntezę eikozanoidów oraz na system immunologiczny organizmu. CLA hamuja miedzy innymi syntezę rakotwórczej prostoglandyny E2 a takze powodują zwiekszenie aktywnosci limfocytów i makrofagów - głównych komórek obronnych
Wpływ CLA na tłuszcze
W większosci badań prowadzonych na gryzoniach oraz królikach wykazano, że pod wpływem CLA zmienia sie masa ciała zwięrząt oraz dochodzi do zmniejszenia ilosci tkanki tłuszczowej. W Większosci przypadków wykazano redukcję masy ciała z jednoczesnym zwiekszeniem beztłuszczowej masy ciała. W niektórych doświadczeniach redukcja masy ciała zwierząt karmionych CLA wynosiła nawet 50% w porównaniu ze stanem przed rozpoczęciem doświadzcenia. Wykazano ponadto, że redukcja masy ciała zwierząt nie była zwiazana z iloscią spożytej energii. Myszy karmione dietą wysokoenergetyczną (45% tłuszczu) oraz niskoenergetyczną (15% tłuszczu) do których dodano CLA, miały tak samo zmniejszoną masę ciała, ilość zapasowej tkanki tłuszczowej oraz lipidów w mieśniach. Badania in vitro wykazały, że CLA zmieniają metabolizm tłuszczu w organizmie zwierząt doświadczalnych na wiele sposóbów. Moze byc to spowodowane:
wzrostem aktywnosci transferazy karnitynowo-palmitynowej regulujacej betaoksydację kwasów tłuszczowych
redukcją aktywnosci lipazy lipoproteinowej w tkance tłuszczowej
redukcją objętosci komórek tłuszczowych,
redukcją liczby komórek tłuszczowych
Działanie antymiażdżycowe
W badaniach na zwierzetach zauwazono, że dodatek do diety wysokocholesterolowej CLA powoduje obnizenie stężenia cholesterolu całkowitego i LDL a także zmniejszenie nacieczeń lipidowych w aortach. W zależnosci od wysokości zastosowanej w diecie dawki CLA stwierdzono zmniejszenie złogów miażdżycowych, a także mniejsze odkładanie sie tkanki tłuszczowej. Ponadto wykazano, że CLA moze wykazywac silniejsze własciwosci antyoksydacyjne niz witamina E co ma ogromne znaczenie w zapobieganiu utlenianiu lipidów osocza, błon erytrocytów i lipidów tkanki wątrobowej.
Na podstawie dotychczasowych badań ( wciąż jeszcze skromnych) można wywnioskować że dieny kwasu linolowego moga odgrywac wazną rolę w procesach antynowotworowych a także wpływać korzystnie na skład ciała, przyczyniajac sie do redukcji tkanki tłuszczowej oraz wzrostu beztłuszczowej masy ciała. Najczęściej zalecane dawki to 1,5-3g na dobę
szukala
Poradnia Dobry Dietetyk w Ostrowie Wlkp. http://www.dobrydietetyk.pl/dietetyk/ostrow_wielkopolski/wielkopolskie/3/