Wiele jest ziół oraz substancji znanych już od tysięcy lat w tradycyjnej medycynie chińskiej i tybetańskiej. Niestety spora część z nich nie sprawdza się w pokładanych w nich nadziejach prozdrowotnych. Czy jednym z nich jest znany w wielu rejonach świata shilajit? Przeanalizujmy jego podstawowe właściwości i przeprowadzone w tym kierunku badania naukowe.
Charakterystyka
Shilajit Himalajski, w zależności od rejonu występuje pod różnymi nazwami. W Rosji znany jest jako Mumio, co dosłownie oznacza "do utrzymania ciała". Mieszkańcy Birmy nazywają go Kaotui – "krew gór". W okolicach Syberii jest to Mimijo - "skalny olej". Z kolei w Tybecie - Baragshun, czyli "skalny sok".
Mumio, jest naturalnym wytworem ze szczelin skalnych o ciemnobrązowej barwie. Występuje na wysokości ponad 3000 metrów n.p.m. głównie w Himalajach. Wydobywa się je w postaci bryłek żywicowych, a następnie oczyszcza z piasku i innych nieczystości. Powstaje ono w wyniku procesu rozkładu szczątków różnego rodzaju roślin.
Skład
W skład skalnego soku wchodzi blisko 40 różnego rodzaju związków organicznych i mineralnych, a kilka z nich występuje bardzo rzadko w środowisku naturalnym. Jak wykazały liczne badania, względu na pochodzenie Shilajit, występują w nim różne związki, w innych ilościach.
Żywica Mumio zawiera następujące substancje:
- witaminy (A, B1, B12, C, D, P)
- składniki mineralne (wapń, fosfor, magnez potas, żelazo, miedź, kobalt, mangan, selen, cynk, molibden, fluor, siarkę)
- aminokwasy (treonina, walina, izoleucyna, metionina, fenyloalanina, lizyna, glicyna, glutamina, prolina, seryna, cysteina, kwas asparaginowy)
- olejki eteryczne
- żywice
- jad pszczeli
- alkaloidy
- polifenole
- terpeny
- fosfolipidy
- steroidy roślinne
- kwas fulwowy
Bogaty skład i jego połączenie od tysięcy lat tworzy niepowtarzalny zbiór o cennych właściwościach.
Właściwości
Mumio, dzięki obecności w swoim składzie kwasów humusowych, a dokładnie kwasu fulwowego, ma cenne właściwości regenerujące złamania, skręcenia stawów oraz pozytywnie wpływa na walkę z osteoporozą. Kwas ten ma ciekawe możliwości stymulowania komórek do tworzenia związków wapnia w kościach. Dzięki zwiększonej syntezie wapnia w organizmie jest on w stanie przeznaczyć go na uzupełnianie ubytków kośćca, powstałych w wyniku złamań czy osteoporozy. Potwierdzili to rosyjscy naukowcy już w latach 70.
Cenne właściwości kwasu fulwowego to nie tylko możliwość regeneracji układu ruchu. Wpływa on również pozytywnie na pomoc w leczeniu wrzodów żołądka. Poprzez zmniejszenie wydzielania pepsyny (enzymu z grupy endopeptydaz) chroni ściany żołądka przed jej drażniącym działaniem, niwelując w ten sposób powstawanie nadżerek.
Shilajit jest silnym antyoksydantem, ma wartość wskaźnika ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) wyższą niż jagody. Dzięki silnemu działaniu przeciwutleniającemu ma on zdolność do usuwania wolnych rodników, które są przyczyną licznych problemów zdrowotnych, między innymi: miażdżycy naczyń krwionośnych, zaburzeń pracy mózgu, powstawania zmian nowotworowych czy zwiększonych stanów zapalnych.
Naukowcy z Centrum Badań Fizjologii na Kerman University of Medical Sciences w Iranie w wyniku przeprowadzonych badań odkryli pozytywny wpływ mumio na zmniejszanie obrzęków mózgu i ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Doszli oni również do wniosków, iż specyfik ten może być pomocny w łagodzeniu objawów groźnych chorób mózgu, jak np. Alzheimer.
W randomizowanym badaniu z 2016 roku przeprowadzonym przez J. B. Roy State Ayurvedic Medical College and Hospital w Indiach badano zdrowych ochotników w wieku od 45 do 55 lat, określając wpływ shilajit na poziom testosteronu. Stosowanie mumio przez okres 90 dni dało efekt wzrostu poziomu całkowitego, wolnego testosteronu i dehydroepiandrosteronu, w porównaniu z placebo. Poziom hormonów gonadotropowych (LH i FSH) pozostał bez zmian.
W kolejnym badaniu z 2010 roku, przeprowadzonym również przez indyjskich badaczy, określano wpływ mumio na spermatogenezę. W badaniu wzięło udział 60 mężczyzn z bezpłodnością i oligospermią. Zastosowano suplementację shilajit przez okres 90 dni. Wśród 28 pacjentów po leczeniu wykazano znaczne różnice w wynikach.
Wykazano istotną poprawę jakości spermy o +37,6%. Ilość plemników wzrosła o +61,4%. Ruchliwość o 12,4-17,4%. Wykazano zmniejszenie wskaźnika MDA (marker stresu oksydacyjnego) -18,7%. Na korzyść zmieniły się również parametry hormonalne: testosteron +23,5%, FSH +9,4%. Jednocześnie nie zaobserwowano negatywnego wpływu na wyniki wątrobowe i nerek.
Podsumowanie
Shilajit dzięki swojemu bogatemu składowi stanowi cenne źródło związków o działaniu prozdrowotnym. Warto zwrócić na niego uwagę jako boostera testosteronu czy suplementu wspomagającego pracę umysłową. Stanowi on jednak dobre źródło do dalszych i bardziej szczegółowych badań.
