Coraz częściej w Internecie spotyka się twierdzenia, które nie są podparte żadnymi faktami. Czasem „rekomendacje” np. dotyczące stosowania witamin, tworzy bujna fantazja różnorakich autorów. Niesamowite właściwości przypisuje się witaminie B12. Kiedyś niektórzy sportowcy stosowali domięśniowe iniekcje, które miały poprawiać wytrzymałość czy zwiększać regenerację.

  1. Po co nam witamina B12?
  2. Jak często występują niedobory witaminy B12?
  3. Kliniczne objawy niedoboru witaminy B12

Problem tkwi w tym, iż niedobory witaminy B12 nie występują często, za to bardzo często występuje deficyt np. witaminy D. Ludzie, których uwagę przykuwa np. witamina B12, ignorują wiele innych, o wiele bardziej przydatnych dla sportowca witamin i pierwiastków.

Po co nam witamina B12?

Odpowiada ona za przekształcenie nieaktywnej postaci folianów do formy aktywnej. Ta funkcja jest niezbędna dla wytwarzania i funkcjonowania krwinek czerwonych. W konsekwencji niedobory witaminy B12 (podobnie jak kwasu foliowego) prowadzą do niedokrwistości. Krwinki czerwone przenoszą tlen, co jest uzależnione od odpowiedniego stężenia hemoglobiny.

Wytwarzanie hemoglobiny jest zależne np. od dostępności żelaza. Ogólnie, niedobory żelaza są rzadko spotykane u sportowców, częściej dotyczą kobiet (krwawienia) i małych dzieci. Według WHO 30-50% przypadków anemii jest spowodowanych niedoborem żelaza, a więc ten problem może dotyczyć kilkuset mln osób.

witamina B12 w jedzeniu

Jak często występują niedobory witaminy B12?

W jednym z badań tylko 15% dorosłych osób w wieku powyżej 65 lat miało laboratoryjnie potwierdzony niedobór witaminy B12. Wszechobecne stosowanie środków blokujących wydzielanie soku żołądkowego może prowadzić do obniżenia stężenia witaminy B12 i może być jedną z rzadko dostrzeganych przyczyn braków tej witaminy.

W żołądku pod wpływem soku następuje odłączenie witaminy B12 od wiązania z białkami. Witamina B12 jest wchłaniana w jelicie krętym. Częstą przyczyną niedoborów jest brak soku żołądkowego (operacje chirurgiczne), niedobór czynnika wewnętrznego (który jest niezbędny do jej wchłaniania) oraz zespoły złego wchłaniania (choroby jelita krętego). 

Według innych danych niedobory dotyczą 6% osób w wieku powyżej 60 lat. Wśród pacjentów z niedokrwistością tylko około 1% do 2% przypadków jest spowodowanych niedoborem witaminy B12. Zapasy witaminy B12 w ustroju wystarczają na 2 do 5 lat! Wątroba składuje 1000-2000 μg, a dzienne zapotrzebowanie wynosi 1 μg witaminy B12. Nawet gdy z różnych powodów (np. zaniku czynnika wewnętrznego produkowanego przez komórki okładzinowe błony śluzowej żołądka) wchłanianie witaminy B12 stanie się upośledzone, zapasy wystarczają na długo. 

Kliniczne objawy niedoboru witaminy B12

  • niedokrwistość megaloblastyczna
  • pancytopenia (zmniejszone stężenie hemoglobiny i liczby krwinek czerwonych; niedobory krwinek białych i płytek krwi)
  • parestezje
  • neuropatia obwodowa
  • choroba układu złożonego (demielinizacja nerwów obwodowych i rdzenia)
  • drażliwość, zmiana osobowości
  • łagodne upośledzenie pamięci, demencja
  • depresja
  • psychoza
  • możliwe zwiększone ryzyko zawału mięśnia sercowego i udaru

Jak widać, objawy niedoboru witaminy B12 mogą być bardzo poważne, jednak należy pamiętać, iż wiele z nich może mieć zupełnie inne źródło. Np. drażliwość i zmiana osobowości mogą być związane z sięganiem po sterydy anaboliczno-androgenne, środki przypominające amfetaminę i/lub typowe narkotyki/stymulanty.

Polecamy również: Najlepsza witamina B - jaką witaminę B wybrać?

Depresję mogą powodować: konflikty i niezgoda w rodzinie, niski status socjoekonomiczny, śmierć jednego z opiekunów, przemoc i nadużycia seksualne, zaniedbanie, przestępczość, nadużywanie substancji psychoaktywnych przez rodziców, niepewny typ więzi emocjonalnej z rodzicami (rodzice niedostatecznie dostępni i wrażliwi na potrzeby dziecka), lękowa reprezentacja przywiązania, negatywne postawy rodzicielskie (rodzice chłodni, odrzucający), brak wsparcia, nieprawidłowy styl wychowawczy, dezorganizacja życia rodzinnego itd. Dlatego należy zachować dużą ostrożność przy formułowaniu ostatecznej diagnozy.

Tymczasem w Internecie co chwilę można przeczytać, iż powodem tej lub innej dolegliwości jest „niedobór witaminy B12”. Jak możesz być tego pewnym? Badasz krew i/lub mocz? Z reguły podawanie witaminy B12 w większości wypadków nie jest niezbędne. Najpierw należy to zdiagnozować, a dopiero później próbować ordynować określone terapie witaminowe. Za to bez wątpienia u większości ludzi w naszym kraju w miesiącach jesiennych i zimowych występują niedobory witaminy D. Spotyka się również zbyt małą podaż innych witamin z grupy B.

Referencje, badania, literatura:

ROBERT C. OH, CPT, MC, USA, U.S., Army Health Clinic, Darmstadt, Germany DAVID L. BROWN, MAJ, MC, USA, Madigan Army Medical Center, Fort Lewis, Washington Am Fam Physician. 2003 Mar 1;67(5):979-986. Vitamin B12 Deficiency https://www.aafp.org/afp/2003/0301/p979.html?mod=article_inline

Jeffery L. Miller Iron Deficiency Anemia: A Common and Curable Disease https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3685880/

 E. Mutschler "Farmakologia i toksykologia", WYDANIE III

Alex Ankar; Anil Kumar. „Vitamin B12 Deficiency (Cobalamin)” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441923/

Fiona O’Leary and Samir Samman „Vitamin B12 in Health and Disease” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3257642/

Barbara Frączek, Jarosław Krzywański, Hubert Krysztofiak „Dietetyka sportowa“

Kathleen Deska PAGANA, Timothy J. PAGANA „Testy laboratoryjne i badania diagnostyczne w medycynie”

Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (0)