Niekiedy stany chorobowe organizmu powiązane są z pewnymi ograniczeniami żywieniowymi. W zależności od choroby ograniczenia mogą dotyczyć spożycia białek, węglowodanów i tłuszczy, czy też specyficznych witamin i minerałów.
W niniejszym artykule skupimy się na nerkach i ograniczeniach żywieniowych, jakie są zalecane w przypadku ich choroby.
W zależności od tego, czy chorujemy przewlekle, czy też jesteśmy w trakcie ostrej niewydolności nerek, restrykcje żywieniowe mogą się znacząco różnić. Osoby z przewlekłą chorobą nerek będą musiały m.in. ograniczyć ilość sodu, potasu i fosforu, gdyż nerki odpowiadają mi.n. za regulację poziomu minerałów we krwi. W rezultacie, osoby cierpiące na przewlekłe choroby nerek będą posiadały wyższe ryzyko zwiększonej koncentracji ww. minerałów we krwi, co wpływa na zaburzenia pracy pozostałych narządów.
W artykule przedstawimy 17 produktów, które należy ograniczyć lub unikać w przypadku problemów z nerkami.
Napoje typu cola
Napoje gazowane typu cola, oprócz wysokiej zawartości cukru, posiadają w swoim składzie istotną ilość fosforu. Wielu producentów dodaje fosfor, aby poprawić smak produktu, jak i zwiększyć jego trwałość.
Co ciekawe, nasz organizm dużo lepiej przyswaja fosfor zawarty w coli, niż ten występujący naturalnie w żywności, dzięki temu, że nie wiąże się on z białkami. Średnia ilość fosforu, znajdującego się w napojach typu cola, wynosi około 50-100 mg w porcji 200 ml. Jednak kto z nas kończy na jednej szklance zimnej coli? Niektórzy wypijają nawet do 2 litrów napoju dziennie, co wiąże się z dość dużą dawką fosforu w ciągu dnia. Jeżeli chorujesz na nerki, zdecydowanie odstaw tego typu dodatek.
Awokado
Pomimo że awokado uznawane jest prozdrowotny element diety, który stosowany jest w wielu modelach żywieniowych ukierunkowanych na poprawę zdrowia, tak osoby chorujące na nerki powinny go unikać. Dlaczego? Otóż awokado jest bardzo dobrym źródłem potasu, gdzie ilość 100 g dostarcza 480 mg potasu. Jeżeli zalecono Ci unikać nadmiernego spożycia potasu, powinieneś również ograniczyć spożywanie awokado do minimum.
Konserwy
Konserwy posiadają znaczne ilości sodu, gdyż sól stosowana jest ze względu na działanie konserwujące produktu, jaki został umieszczony w puszce. Dlatego też zaleca się ograniczenie spożycia produktów zapakowanych w puszki, aby ograniczyć sód w diecie.
Chleb pełnoziarnisty
Wybór odpowiedniego chleba dla osoby chorującej na nerki może być kłopotliwy. Zazwyczaj osobom przechodzącym na zdrową dietę zaleca się, aby spożywać pieczywo pełnoziarniste, które jest bardziej zasobne w składniki odżywcze. Jednak dla osób z chorobą nerek wybór pieczywa jasnego będzie lepszą opcją. Wynika to z faktu, że chleb pełnoziarnisty jest zasobny w potas i fosfor. 30 g pieczywa pełnoziarnistego zawiera około 57 mg fosforu i 69 mg potasu, gdzie dla porównania, pieczywo pszenne jasne zawiera o połowę mniej ww. minerałów.
Należy również pamiętać o tym, że w przypadku chleba, niezależnie od tego, jaki to wypiek, dodaje się dużo sodu. Wybierając pieczywo powinniśmy kierować się jak najmniejszą ilością sodu.
Brązowy ryż
Podobnie, jak chleb z pełnego ziarna, brązowy ryż posiada dużo więcej potasu i fosforu, niż jego biały odpowiednik. 1 szklanka gotowanego ryżu brązowego zawiera około 150 mg fosforu I 154 mg potasu. Odpowiednik w postaci białego ryżu zawiera 69 mg fosforu i 54 mg potasu. Innymi produktami, które będą bezpieczniejszą opcją dla nerek, jest kasza bulgur, gryka, kasza jęczmienna perłowa oraz kuskus.
Banany
Banany znane są z wysokiej zawartości potasu. Pomimo że zawierają niewielką ilość sodu, obfitują w potas, którego jeden średniej wielkości banan zawiera aż 422 mg. W przypadku choroby nerek dzienne zapotrzebowanie na potas powinno być utrzymane na poziomie około 2000 mg na dzień. Jeżeli więc lubimy banany, może okazać się, że musimy je znacznie ograniczyć w jadłospisie. Inne owoce tropikalne również obfitują w potas. Alternatywą może być ananas, który zawiera mało potasu, a posiada działanie wspomagające trawienie.
Nabiał
Nabiał bywa wartościowym dodatkiem dietetycznym ze względu na wysoką wartość odżywczą, jak i sporą ilość witamin i minerałów. Nabiał jest również istotnym źródłem fosforu, potasu oraz białka. 1 szklanka pełnego mleka dostarcza 222 mg fosforu oraz 349 mg potasu. Zbyt duże spożycie nabiału może być jednak szkodliwe dla osób mających problemy z nerkami. Fosfor krążący we krwi będzie również działać szkodliwe na układ kostny, wypłukując wapń, co zwiększa ryzyko złamań.
Pomarańcze
Nie tylko pomarańcze, ale również sok pomarańczowy jest dobrym źródłem potasu. 100 g pomarańczy zawiera około 180 mg potasu, a jedna szklanka soku z pomarańczy zawierać może nawet 473 mg potasu. Niestety, w diecie ukierunkowanej na zdrowie nerek należy ograniczyć do minimum ilość soku pomarańczowego, jak i konsumpcję. Zamiennikiem mogą być winogrona, jabłka i żurawina.
Przetwory mięsne
Przetworzone produkty mięsne same w sobie uważane są za dodatki żywieniowe, które niekoniecznie pożądane są w diecie osoby dbającej o zdrowie. Uważane są za produkty, które mocno obfitują w konserwanty I których należy unikać na co dzień. Mięso poddane obróbce zazwyczaj jest mocno nasolone, aby wydłużyć jego przydatność do spożycia, jak i poprawić smak produktu.
Utrzymanie dziennego limitu spożycia sodu w ilości 2000 mg może być niezwykle trudne, gdy korzystamy z produktów tego typu. Nie są one zalecane w diecie osoby chorej na nerki, jak i posiadającej problemy z nadciśnieniem tętniczym krwi.
Pikle, oliwki i inne dodatki
Dodatki tego typu zazwyczaj są poddane marynowaniu w różnych mieszankach przypraw. W przypadku peklowania musimy mieć na uwadze, że dodaje się do produktu żywnościowego duże ilości soli, aby zabezpieczyć go przed zepsuciem. Jeden ogórek piklowany może zawierać aż 300 mg sodu, a jak wiemy, ich konsumpcja nie stanowi problemu i często jesteśmy w stanie zjeść cały słoiczek. Z kolei 5 marynowanych oliwek może zawierać aż 195 mg sodu.
Jak więc widzimy, dodatki tego typu mogą bez problemu pokryć zapotrzebowanie na sól osoby chorującej na nerki. Zazwyczaj nie zaleca się korzystania z produktów tego typu, gdy chorujemy na nerki.
Morele
Morele są pożądanym dodatkiem dietetycznym, gdyż obfitują w witaminę C, A oraz błonnik. Są również bogate w potas. Jedna szklanka świeżych moreli dostarcza aż 427 mg potasu. Suszone morele będą jeszcze mocniej skoncentrowane pod kątem zawartości potasu, gdzie ilość 100 g zawierać aż 1200 mg potasu. Łatwo więc przedawkować dobowe zapotrzebowanie. Dlatego też zaleca się unikanie ich w diecie.
Ziemniaki
Zarówno ziemniaki klasyczne, jak i ziemniaki słodkie, to warzywa należące do grupy zasobnej w potas. Jeden ziemniak średniej wielkości (150 g) zawiera ponad 600 mg potasu, podczas gdy jeden ziemniak słodki średniej wielkości (120 g) zawiera ponad 500 mg potasu. Co ciekawe, namaczanie i płukanie ziemniaków zmniejszają ilość potasu. Proces gotowania również będzie miał wpływ na to, ile potasu będą zawierały w sobie ziemniaki gotowe do spożycia.
Jak pokazują niektóre badania, krojenie ziemniaków na cienkie plasterki i pozostawienie ich na 10 minut w wodzie, może zmniejszyć ilość potasu aż o 50%. Moczenie ich przez 4 godziny znacząco obniża zawartość potasu. Metoda ta jest dość skuteczna, jeżeli chcemy pozbyć się potasu z ziemniaków. Jednak musimy pamiętać o tym, że nadal będą one bogatym jego źródłem.
Pomidory
Pomidor to kolejne warzywo, które posiada spore ilości potasu i które niekoniecznie sprawdzi się w diecie osób dbających o nerki. Co więcej, musimy również uważać na sosy na bazie pomidorów, gdyż często wykorzystywane są jako baza do wielu dodatków. 1 szklanka sosu pomidorowego, który powstał na bazie koncentratu, może zawierać aż 900 mg potasu.
Alternatywą dla pomidorów, jak i sosu pomidorowego, są sosy na bazie pieczonej papryki, które można bez problemu wykorzystać w diecie. Witamina C, która bogato występuje w papryce, nie będzie tak wymagająca dla nerek, jak potas.
Posiłki pakowane, błyskawiczne, fast food
Podobnie, jak przetworzone mięso, gotowe posiłki mogą być znaczącym źródłem sodu. Posiłki te, ze względu na to, że posiadają długą datę przydatności do spożycia, obfitują w konserwanty, w tym sól, wydłużającą ich zdatność do spożycia. Wszystkie posiłki poddane mrożeniu, które nadają się do odgrzania, zazwyczaj posiadają dużą zawartość sodu, na co koniecznie powinniśmy zwracać uwagę.
Korzystanie z przetworzonej żywności może być trudne, gdy chcemy utrzymać spożycie sodu na maksymalnym poziomie 2000 mg. Co więcej, przetworzona żywność jest uboga w składniki odżywcze i posiada dodatki, które wręcz szkodzą, takie jak tłuszcze trans.
Szwajcarski chard, szpinak i buraki
Szwajcarski chard to roślina przypominająca naszą botwinkę, różniąca się od niej nieco smakiem. Wszystkie te trzy warzywa łączy to, że są one zielonymi warzywami liściastymi, które obfitują w składniki odżywcze, w tym w minerały takie, jak potas. W wersji na surowo 1 filiżanka warzyw liściastych zawiera między 140 a 300 mg potasu.
Niestety, obróbka termiczna (gotowanie) nie powoduje zmniejszenia ilości potasu, a co więcej - koncentruje jego zawartość. Dlatego też ugotowany szpinak będzie zawierał dużo większe ilości potasu niż jego wersja na surowo.
Dodatkowo, produkty te obfitują w szczawiany, które są wymagające dla nerek. Mogą one powodować powstawanie kamieni nerkowych, które dodatkowo zmniejszają czynność nerek i nasilają negatywne skutki choroby.
Daktyle, rodzynki i suszone śliwki
Daktyle, rodzynki i suszone śliwki są najczęściej wybieranymi produktami suszonymi w diecie osoby trenującej. Posiadają one właściwości funkcjonalne, ale jednocześnie dużą skoncentrowaną ilość potasu. 1 szklanka suszonych śliwek dostarcza aż 1200 mg potasu. Jest to 5 razy więcej niż zawierają śliwki świeże. Co więcej, 4 daktyle dostarczają nawet do 600 mg potasu. Biorąc pod uwagę to, jak mocno skoncentrowana jest ilość minerału w tych produktach, zaleca się ich całkowite wykluczenie z diety osób, które mają problemy z nerkami.
Precle, paluszki, krakersy
Gotowe przekąski, takie jak precle, paluszki i krakersy, zazwyczaj są źródłem pustych kalorii, które dostarczają nam jedynie sporej ilości sodu. Co więcej, łatwo zjeść ich dużą ilość, gdyż są smaczne. Musimy pamiętać, że frytki, oprócz znacznej ilości sodu, będą również dostarczały nam dużo potasu, co dodatkowo obciąża nerki.
Co warto wiedzieć i jak tę wiedzę wykorzystać?
Dieta osoby zdrowej, trenującej, różni się znacząco od diety osoby chorej. Na przykładzie choroby nerek, w jej ogólnym znaczeniu powiązanym z utrudnieniem czynności filtracyjnej, widzimy, że produkty zazwyczaj polecane w diecie, muszą być w tym przypadku ograniczone.
Jeżeli pod uwagę weźmiemy osobę zdrową, zauważymy, że powyższa lista nie ma większego znaczenia dla zdrowia fizycznego. Co więcej, większość produktów chętnie wykorzystamy jako źródło minerałów.
W diecie osoby chorej natomiast, wiele produktów musi zostać odrzuconych, gdyż zawierają znaczne ilości potasu, sodu i fosforu, które są wymagające niekorzystne dla nerek.
Dieta ukierunkowana na poprawę zdrowia, nie tylko powinna zawierać te produkty, które sprzyjać będą funkcjonowaniu organizmu, ale nie będą dodatkowo utrudniać jego pracy.
Źródła: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5797670/
wkradł Ci sie błąd w tekście :-) piszesz przy awokado że zawiera 480mg potasu co daje dwukrotnie więcej, niż średniej wielkości banan, a przy bananach napisałeś, że średniej wielkości dostarcza nam 422mg potasu, a to połowa z 480 nie jest ;-)
dzieki, poprawimy :)