BŁĘDY ŻYWIENIOWE
Źle dobrane posiłki zamiast dostarczać odżywczych składników, op prostu szkodzą.
Sposób odżywiania się jest jednym z ważnych elementów decydujących o zdrowiu, na który można świadomie wpływać. Do ilustracji tego problemu warto nadmienić, że cechy wrodzone w zaledwie 20% mają wpływ na nasze zdrowie, a styl życia aż w 60% i połowę tej liczby należy przypisać diecie. Warto więc zweryfikować sposób odżywiania, co i ile jemy.
Ostatnio pojawiło się pojęcie chemioprewencji jako metody wpływania żywności na stan zdrowia, a przede wszystkim ochrony przed rozwojem raka. Substancje chemioprewencyjne to określone składniki warzyw, owoców, ziół czy leków roślinnych o których wiemy na pewno, że chronią nas przed mutacjami, kancerogenami i rakiem.
Z organizmem człowieka jest jak z samochodem. Dobry samochód zbudowany jest z dobrych materiałów. Słabe blachy szybko opanuje rdza, a zanieczyszczone paliwo utrudni albo wręcz uniemożliwi rytmiczną jazdę. Przez porównanie: zapychając żołądek byle czym, narażamy go na zbyt ciężką pracę, a komórkom dostarczamy mało wartościowe składniki. Doświadczenie uczy, że to, co najprostsze i zgodne z naturą jest najlepsze, więc składniki prawidłowej diety powinny być przede wszystkim: naturalne, nieprzetworzone, świeże i urozmaicone.
WOLNE RODNIKI
Ostatnio w wielu publikacjach, audycjach radiowych i telewizyjnych pojawia się pojęcie wolnych rodników i szkodliwości, jakie niosą one dla zdrowia. Czym właściwie są te wolne rodniki? Otóż nazywamy tak wolne, niesparowane elektrony tlenu, które powstają w organizmie w wyniku przemian metabolicznych. Ich obecność ma związek z mechanizmami obronnymi, ale ich nadmiar zdecydowanie szkodzi. Wolne rodniki obdarzone są ładunkiem ujemnym i dążą do połączenia z cząsteczką dodatnią. Przebieg takiej reakcji łączenia cząsteczek nazywamy utlenianiem, a jego efektem może być uszkodzenie DNA oraz błon komórkowych, co może stanowić początek różnych chorób i przyspieszenie tempa starzenia się organizmu.
Choroby nowotworowe mają swój początek w uszkodzeniu aparatu genetycznego komórki. Za takie uszkodzenie, doprowadzające do mutacji komórki, obwinia się właśnie wolne rodniki. Czynnikami zwiększającymi ilość wolnych rodników mogą być:
nieprawidłowa dieta zawierająca dużą ilość tłuszczów zwierzęcych i konserwantów;
alkohol;
nikotyna;
zanieczyszczone środowisko;
pestycydy;
promieniowanie słoneczne;
radio- i chemioterapia.
W wielu krajach wprowadza się badania, mające określić rzeczywistą rolę wolnych rodników w organizmie. Niekorzystne działanie wolnych rodników tlenu na organizm polega m.in. na: powodowanie mutacji materiału genetycznego komórki, co może stanowić początek rozrostu nowotworowego;
podwyższeniu poziomu nie dobrego cholesterolu LDL, a w konsekwencji rozwoju zmian miażdżycowych;
uszkodzeniu nasienia, co zwiększa ryzyko wystąpienia bezpłodności lub wad wrodzonych potomstwa;
sprzyjaniu zmianom ocznym, jak zaćma i zwyrodnienie plami żółtej;
możliwości uszkodzenia tkanki nerwowej;
obniżeniu sprawności układu immunologicznego.
ANTYOKSYDANTY
Organizm do pewnego stopnia sam umie się bronić przed wolnymi rodnikami, powodując ich wychwytywanie i neutralizowanie. Antyoksydanty, czyli substancje działające w ten sposób, potocznie nazywamy „wymiataczami". Należą do nich różne obecne we krwi enzymy i składniki odżywcze. Działanie antyoksydacyjne (przeciwutleniające) wykazują m.in.: witaminy A, C i E;
makro- i mikroelementy, takie jak: żelazo, selen, cynk, mangan, miedź;
substancje roślinne: beta-karoten i flawonoidy.
Stosując odpowiednią dietę, wzbogaconą w produkty odżywcze zawierające przeciwutleniacze, możemy zmniejszyć lub zneutralizować niekorzystne działanie wolnych rodników. Jest to logiczna, racjonalna droga, dzięki której mamy szansę wpływać na nasze zdrowie. Możemy więc, poprzez odpowiednią dietę, zapobiegać chorobom lub wspomóc leczenie trapiących nas już dolegliwości.
ANTYOKSYDANTY W ŻYWNOŚCI
Zdecydowanie najwięcej znajdziemy ich w warzywach i owocach. Najlepiej jeśli będą to produkty świeże bądź mrożone, a nie konserwowane i gotowane zbyt długo. Generalnie najlepsze są owoce i warzywa mocno nasycone kolorem pomarańczowym i zielonym. Lista najważniejszych produktów o działaniu antyoksydacyjnym, czyli w konsekwencji przeciwnowotworowym, które w naszej diecie są szczególnie zalecane i które bezwzględnie w dużych ilościach powinny znajdować się w codziennym jadłospisie, obejmuje:
czarne winogrona i grapefruity, pomarańcze;
jagody leśne-borówki, czarne jagody, jeżyny, żurawiny;
marchew, dynię, kapustę, kalafiora, brokuły, czosnek, czerwoną cebulę, rzeżuchę;
warzywa strączkowe;
oliwę z oliwek;
ryby;
orzechy, nasiona;
kiełki, kasze.
Korzystne działanie mają warzywa strączkowe. Soja np. zawiera cenną genisteinę, dzięki której kobiety w Azji rzadziej chorują na raka piersi.
Warzywa z rodziny krzyżowych, a szczególnie brokuły i brukselka, ochraniają przed nowotworami złośliwymi, tzw. hormonozależnymi- sutka i macicy, bo występujące w nich związki azotu, zwane indolami, przyspieszają wydalanie z organizmu estrogenów odpowiedzialnych za wzrost tych nowotworów.
Należy spożywać wszelkie warzywa i owoce, najlepiej w całości, ewentualnie w postaci soków. Trudno wyliczyć optymalną ilość warzyw i owoców zalecaną np. w profilaktyce chorób nowotworowych, ale jedzenie co najmniej dwóch różnych owoców i trzech różnych warzyw dziennie wydaje się być wystarczające. Mówimy oczywiście o owocach i warzywach świeżych, nie polecamy przetworów konserwowanych.
DIETA PODSTAWOWA
To, co powinniśmy jeść, nazywamy dietą podstawową. Powinna ona każdemu towarzyszyć przez całe życie. Zalecana jest szczególnie w okresie przyjmowania leczniczych preparatów roślinnych, ale nie tylko.
Dieta podstawowa powinna składać się z:
30% tłuszczu- pochodzącego z ryb, drobiu, tranu i oliwy z oliwek;
55% węglowodanów złożonych- z całych ziaren zbóż, warzyw i roślin strączkowych;
15% białka;
8-10 szklanek płynów.
WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE
Jest wiele chorób, które wymagają szczególnych zaleceń dietetycznych. Przy założeniu, że dieta podstawowa jest ogólnym zbiorem zasad zdrowego odżywiania, w przypadku niektórych dolegliwości należy stosować dietę zmodyfikowaną.
ALERGIE
Przede wszystkim należy unikać produktów, na które dana osoba jest uczulona. Za najpowszechniejsze alergeny pokarmowe uważa się:
mleko i produkty mleczne, np. masło, śmietanę, jogurt, sery;
produkty zawierające gluten, takie jak mąką, pieczywo, produkty z zawartością jęczmienia i owsa;
jajka;
ryby świeże i wędzone;
orzechy;
soję i jej przetwory;
kukurydzę i jej przetwory;
owoce cytrusowe;
czekoladę;
barwniki spożywcze.
WZDĘCIA
Niewskazane są produkty:
mleko i produkty mleczne, np. masło, śmietanę, jogurt, sery;
warzywa, takie jak brokuły, brukselka, kalafior, kapusta, groch, soja, fasola, brukiew, cebula, rzepa;
owoce z dużą ilością fruktozy np. gruszki;
słodziki z dodatkiem sorbitolu;
Zalecane:
stosowanie przypraw takich jak imbir, majeranek, tymianek, czosnek;
picie wywarów z mięty i kopru włoskiego;
jedzenie warzyw blanszowanych i gotowanych na parze.
BIEGUNKA
Niewskazane są produkty:
mleko;
produkty wzdymające takie jak fasola, kapusta;
potrawy i płyny słodkie;
potrawy ze słodzikiem-sorbitolem;
produkty wysokoresztkowe z dużą ilością błonnika;
warzywa i owoce, suszone śliwki;
przetwory z grubej mąki.
Zalecane:
kasze;
banany;
ryż i zupy z dodatkiem ryżu;
warzywa korzeniowe, np. marchew i ziemniaki.
ZAPARCIA
Należy unikać:
mleka;
serów;
słodyczy;
czekolady.
Zalecane są:
otręby nieprzetworzone pszenne oraz żytnie;
pieczywo razowe, wieloziarniste;
kasze i płatki z grubego przemiału;
suszone owoce;
jabłka, pomarańcze i inne owoce;
surowe warzywa, w tym dużo kapustnych i strączkowych;
duża ilość płynów, w tym wody z miodem.
CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
Unikać należy:
mleka, piwa, wina, kawy;
surowych warzyw i owoców (jest to zalecenie względne, gdyż różna jest indywidualna tolerancja na te produkty);
ostrych przypraw.
Zalecane są:
potrawy gotowane, szczególnie na parze lub w szybkowarze);
banany;
czerwona fasola;
napary z zielonej herbaty.
UCHYŁKOWATOŚĆ JELIT
Nie radzi się spożywać:
słodyczy;
produktów wzdymających (warzywa kapustne i strączkowe);
Należy jeść:
warzywa gotowane;
kiszoną kapustę;
pełnoziarniste produkty zbożowe;
jabłka.
CHOROBY JELIT
CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
I ZESPÓŁ JELITA NADPOBUDLIWEGO
Nie zalecane są:
otręby pszenne;
orzechy i nasiona;
warzywa strączkowe;
kukurydza i jej przetwory;
słodycze;
owoce cytrusowe;
przetwory mleczne.
Należy jeść:
owoce takie jak jabłka, banany;
warzywa korzeniowe;
ryby.
OTYŁOŚĆ
Dieta w tym przypadku polega na ograniczeniu ilości przyjmowanego pokarmu, czyli na zmniejszeniu ilości kalorii w pożywieniu. Wskazane jest obniżenie dziennej wartości kalorycznej posiłków do 1200-1400 kcal i zaprzestaniu spożywania lub ograniczeniu produktów wysokokalorycnych:
orzechów i nasion;
suszonych owoców;
pieczywa;
słodyczy;
masła i tłuszczów roślinnych;
alkoholu.
Zaleca się:
jeść dużo warzyw, szczególnie liściastych;
wypijać około 2 litrów wody.
REUMATYZM
Unikaj:
mleka i jego przetworów
kukurydzy i jej przetworów;
pszenicy;
oleju słonecznikowego.
Zaleca się:
tłuste ryby;
warzywa i owoce.
DNA MOCZANOWA
Nie radzi się:
mięsa indyczego;
ryb;
warzyw, takich jak szparagi, groch, szpinak;
rabarbaru.
Zaleca się:
owoce;
ryż.
OSTEOPOROZA
Unikać należy:
soli;
alkoholu.
Zaleca się:
tłuste ryby;
owoce- szczególnie jabłka, gruszki, winogrona, brzoskwinie;
warzywa strączkowe, zwłaszcza soję;
orzechy- laskowe, ziemne i migdały;
jogurt naturalny.
KAMICA NERKOWA
Unikać należy:
produktów bogatych w szczawiany- szpinaku, rabarbary, botwinki, orzeszków ziemnych, a także owoców cytrusowych;
soli i potraw słonych;
mięsa w większej ilości.
Zaleca się:
picie dużej ilości wody;
jedzenie produktów bogatowłókniastych, tzn. warzyw i przetworów zbożowych.
KAMICA ŻÓŁCIOWA
Nie powinno się jeść:
cukru;
tłuszczów;
jajek.
Zaleca się:
warzywa- zwłaszcza strączkowe;
oliwę z oliwek.
CHOROBY WĄTROBY
Należy unikać:
pieczywa razowego i świeżego białego;
warzyw wzdymających;
alkoholu;
potraw tłustych;
orzechów;
grzybów.
Zaleca się:
owoce i ich przetwory;
warzywa gotowane;
miód;
przypawy ziołowe typu estragon, szafran, kurkuma, rozmaryn, oregano.
Źle dobrane posiłki zamiast dostarczać odżywczych składników, op prostu szkodzą.
Sposób odżywiania się jest jednym z ważnych elementów decydujących o zdrowiu, na który można świadomie wpływać. Do ilustracji tego problemu warto nadmienić, że cechy wrodzone w zaledwie 20% mają wpływ na nasze zdrowie, a styl życia aż w 60% i połowę tej liczby należy przypisać diecie. Warto więc zweryfikować sposób odżywiania, co i ile jemy.
Ostatnio pojawiło się pojęcie chemioprewencji jako metody wpływania żywności na stan zdrowia, a przede wszystkim ochrony przed rozwojem raka. Substancje chemioprewencyjne to określone składniki warzyw, owoców, ziół czy leków roślinnych o których wiemy na pewno, że chronią nas przed mutacjami, kancerogenami i rakiem.
Z organizmem człowieka jest jak z samochodem. Dobry samochód zbudowany jest z dobrych materiałów. Słabe blachy szybko opanuje rdza, a zanieczyszczone paliwo utrudni albo wręcz uniemożliwi rytmiczną jazdę. Przez porównanie: zapychając żołądek byle czym, narażamy go na zbyt ciężką pracę, a komórkom dostarczamy mało wartościowe składniki. Doświadczenie uczy, że to, co najprostsze i zgodne z naturą jest najlepsze, więc składniki prawidłowej diety powinny być przede wszystkim: naturalne, nieprzetworzone, świeże i urozmaicone.
WOLNE RODNIKI
Ostatnio w wielu publikacjach, audycjach radiowych i telewizyjnych pojawia się pojęcie wolnych rodników i szkodliwości, jakie niosą one dla zdrowia. Czym właściwie są te wolne rodniki? Otóż nazywamy tak wolne, niesparowane elektrony tlenu, które powstają w organizmie w wyniku przemian metabolicznych. Ich obecność ma związek z mechanizmami obronnymi, ale ich nadmiar zdecydowanie szkodzi. Wolne rodniki obdarzone są ładunkiem ujemnym i dążą do połączenia z cząsteczką dodatnią. Przebieg takiej reakcji łączenia cząsteczek nazywamy utlenianiem, a jego efektem może być uszkodzenie DNA oraz błon komórkowych, co może stanowić początek różnych chorób i przyspieszenie tempa starzenia się organizmu.
Choroby nowotworowe mają swój początek w uszkodzeniu aparatu genetycznego komórki. Za takie uszkodzenie, doprowadzające do mutacji komórki, obwinia się właśnie wolne rodniki. Czynnikami zwiększającymi ilość wolnych rodników mogą być:
nieprawidłowa dieta zawierająca dużą ilość tłuszczów zwierzęcych i konserwantów;
alkohol;
nikotyna;
zanieczyszczone środowisko;
pestycydy;
promieniowanie słoneczne;
radio- i chemioterapia.
W wielu krajach wprowadza się badania, mające określić rzeczywistą rolę wolnych rodników w organizmie. Niekorzystne działanie wolnych rodników tlenu na organizm polega m.in. na: powodowanie mutacji materiału genetycznego komórki, co może stanowić początek rozrostu nowotworowego;
podwyższeniu poziomu nie dobrego cholesterolu LDL, a w konsekwencji rozwoju zmian miażdżycowych;
uszkodzeniu nasienia, co zwiększa ryzyko wystąpienia bezpłodności lub wad wrodzonych potomstwa;
sprzyjaniu zmianom ocznym, jak zaćma i zwyrodnienie plami żółtej;
możliwości uszkodzenia tkanki nerwowej;
obniżeniu sprawności układu immunologicznego.
ANTYOKSYDANTY
Organizm do pewnego stopnia sam umie się bronić przed wolnymi rodnikami, powodując ich wychwytywanie i neutralizowanie. Antyoksydanty, czyli substancje działające w ten sposób, potocznie nazywamy „wymiataczami". Należą do nich różne obecne we krwi enzymy i składniki odżywcze. Działanie antyoksydacyjne (przeciwutleniające) wykazują m.in.: witaminy A, C i E;
makro- i mikroelementy, takie jak: żelazo, selen, cynk, mangan, miedź;
substancje roślinne: beta-karoten i flawonoidy.
Stosując odpowiednią dietę, wzbogaconą w produkty odżywcze zawierające przeciwutleniacze, możemy zmniejszyć lub zneutralizować niekorzystne działanie wolnych rodników. Jest to logiczna, racjonalna droga, dzięki której mamy szansę wpływać na nasze zdrowie. Możemy więc, poprzez odpowiednią dietę, zapobiegać chorobom lub wspomóc leczenie trapiących nas już dolegliwości.
ANTYOKSYDANTY W ŻYWNOŚCI
Zdecydowanie najwięcej znajdziemy ich w warzywach i owocach. Najlepiej jeśli będą to produkty świeże bądź mrożone, a nie konserwowane i gotowane zbyt długo. Generalnie najlepsze są owoce i warzywa mocno nasycone kolorem pomarańczowym i zielonym. Lista najważniejszych produktów o działaniu antyoksydacyjnym, czyli w konsekwencji przeciwnowotworowym, które w naszej diecie są szczególnie zalecane i które bezwzględnie w dużych ilościach powinny znajdować się w codziennym jadłospisie, obejmuje:
czarne winogrona i grapefruity, pomarańcze;
jagody leśne-borówki, czarne jagody, jeżyny, żurawiny;
marchew, dynię, kapustę, kalafiora, brokuły, czosnek, czerwoną cebulę, rzeżuchę;
warzywa strączkowe;
oliwę z oliwek;
ryby;
orzechy, nasiona;
kiełki, kasze.
Korzystne działanie mają warzywa strączkowe. Soja np. zawiera cenną genisteinę, dzięki której kobiety w Azji rzadziej chorują na raka piersi.
Warzywa z rodziny krzyżowych, a szczególnie brokuły i brukselka, ochraniają przed nowotworami złośliwymi, tzw. hormonozależnymi- sutka i macicy, bo występujące w nich związki azotu, zwane indolami, przyspieszają wydalanie z organizmu estrogenów odpowiedzialnych za wzrost tych nowotworów.
Należy spożywać wszelkie warzywa i owoce, najlepiej w całości, ewentualnie w postaci soków. Trudno wyliczyć optymalną ilość warzyw i owoców zalecaną np. w profilaktyce chorób nowotworowych, ale jedzenie co najmniej dwóch różnych owoców i trzech różnych warzyw dziennie wydaje się być wystarczające. Mówimy oczywiście o owocach i warzywach świeżych, nie polecamy przetworów konserwowanych.
DIETA PODSTAWOWA
To, co powinniśmy jeść, nazywamy dietą podstawową. Powinna ona każdemu towarzyszyć przez całe życie. Zalecana jest szczególnie w okresie przyjmowania leczniczych preparatów roślinnych, ale nie tylko.
Dieta podstawowa powinna składać się z:
30% tłuszczu- pochodzącego z ryb, drobiu, tranu i oliwy z oliwek;
55% węglowodanów złożonych- z całych ziaren zbóż, warzyw i roślin strączkowych;
15% białka;
8-10 szklanek płynów.
WSKAZÓWKI SZCZEGÓŁOWE
Jest wiele chorób, które wymagają szczególnych zaleceń dietetycznych. Przy założeniu, że dieta podstawowa jest ogólnym zbiorem zasad zdrowego odżywiania, w przypadku niektórych dolegliwości należy stosować dietę zmodyfikowaną.
ALERGIE
Przede wszystkim należy unikać produktów, na które dana osoba jest uczulona. Za najpowszechniejsze alergeny pokarmowe uważa się:
mleko i produkty mleczne, np. masło, śmietanę, jogurt, sery;
produkty zawierające gluten, takie jak mąką, pieczywo, produkty z zawartością jęczmienia i owsa;
jajka;
ryby świeże i wędzone;
orzechy;
soję i jej przetwory;
kukurydzę i jej przetwory;
owoce cytrusowe;
czekoladę;
barwniki spożywcze.
WZDĘCIA
Niewskazane są produkty:
mleko i produkty mleczne, np. masło, śmietanę, jogurt, sery;
warzywa, takie jak brokuły, brukselka, kalafior, kapusta, groch, soja, fasola, brukiew, cebula, rzepa;
owoce z dużą ilością fruktozy np. gruszki;
słodziki z dodatkiem sorbitolu;
Zalecane:
stosowanie przypraw takich jak imbir, majeranek, tymianek, czosnek;
picie wywarów z mięty i kopru włoskiego;
jedzenie warzyw blanszowanych i gotowanych na parze.
BIEGUNKA
Niewskazane są produkty:
mleko;
produkty wzdymające takie jak fasola, kapusta;
potrawy i płyny słodkie;
potrawy ze słodzikiem-sorbitolem;
produkty wysokoresztkowe z dużą ilością błonnika;
warzywa i owoce, suszone śliwki;
przetwory z grubej mąki.
Zalecane:
kasze;
banany;
ryż i zupy z dodatkiem ryżu;
warzywa korzeniowe, np. marchew i ziemniaki.
ZAPARCIA
Należy unikać:
mleka;
serów;
słodyczy;
czekolady.
Zalecane są:
otręby nieprzetworzone pszenne oraz żytnie;
pieczywo razowe, wieloziarniste;
kasze i płatki z grubego przemiału;
suszone owoce;
jabłka, pomarańcze i inne owoce;
surowe warzywa, w tym dużo kapustnych i strączkowych;
duża ilość płynów, w tym wody z miodem.
CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY
Unikać należy:
mleka, piwa, wina, kawy;
surowych warzyw i owoców (jest to zalecenie względne, gdyż różna jest indywidualna tolerancja na te produkty);
ostrych przypraw.
Zalecane są:
potrawy gotowane, szczególnie na parze lub w szybkowarze);
banany;
czerwona fasola;
napary z zielonej herbaty.
UCHYŁKOWATOŚĆ JELIT
Nie radzi się spożywać:
słodyczy;
produktów wzdymających (warzywa kapustne i strączkowe);
Należy jeść:
warzywa gotowane;
kiszoną kapustę;
pełnoziarniste produkty zbożowe;
jabłka.
CHOROBY JELIT
CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA
I ZESPÓŁ JELITA NADPOBUDLIWEGO
Nie zalecane są:
otręby pszenne;
orzechy i nasiona;
warzywa strączkowe;
kukurydza i jej przetwory;
słodycze;
owoce cytrusowe;
przetwory mleczne.
Należy jeść:
owoce takie jak jabłka, banany;
warzywa korzeniowe;
ryby.
OTYŁOŚĆ
Dieta w tym przypadku polega na ograniczeniu ilości przyjmowanego pokarmu, czyli na zmniejszeniu ilości kalorii w pożywieniu. Wskazane jest obniżenie dziennej wartości kalorycznej posiłków do 1200-1400 kcal i zaprzestaniu spożywania lub ograniczeniu produktów wysokokalorycnych:
orzechów i nasion;
suszonych owoców;
pieczywa;
słodyczy;
masła i tłuszczów roślinnych;
alkoholu.
Zaleca się:
jeść dużo warzyw, szczególnie liściastych;
wypijać około 2 litrów wody.
REUMATYZM
Unikaj:
mleka i jego przetworów
kukurydzy i jej przetworów;
pszenicy;
oleju słonecznikowego.
Zaleca się:
tłuste ryby;
warzywa i owoce.
DNA MOCZANOWA
Nie radzi się:
mięsa indyczego;
ryb;
warzyw, takich jak szparagi, groch, szpinak;
rabarbaru.
Zaleca się:
owoce;
ryż.
OSTEOPOROZA
Unikać należy:
soli;
alkoholu.
Zaleca się:
tłuste ryby;
owoce- szczególnie jabłka, gruszki, winogrona, brzoskwinie;
warzywa strączkowe, zwłaszcza soję;
orzechy- laskowe, ziemne i migdały;
jogurt naturalny.
KAMICA NERKOWA
Unikać należy:
produktów bogatych w szczawiany- szpinaku, rabarbary, botwinki, orzeszków ziemnych, a także owoców cytrusowych;
soli i potraw słonych;
mięsa w większej ilości.
Zaleca się:
picie dużej ilości wody;
jedzenie produktów bogatowłókniastych, tzn. warzyw i przetworów zbożowych.
KAMICA ŻÓŁCIOWA
Nie powinno się jeść:
cukru;
tłuszczów;
jajek.
Zaleca się:
warzywa- zwłaszcza strączkowe;
oliwę z oliwek.
CHOROBY WĄTROBY
Należy unikać:
pieczywa razowego i świeżego białego;
warzyw wzdymających;
alkoholu;
potraw tłustych;
orzechów;
grzybów.
Zaleca się:
owoce i ich przetwory;
warzywa gotowane;
miód;
przypawy ziołowe typu estragon, szafran, kurkuma, rozmaryn, oregano.
1