Czy magnez wpływa na zdrowie kości i osteoporozę?

Magnez ma duże znaczenie dla utrzymania zdrowia kości, co jest niezmiernie istotne nie tylko dla kulturystów, ciężarowców, trójboistów, zawodników sportów walki, ale każdej osoby podejmującej wysiłek fizyczny, nawet związany z codziennym przemieszczaniem się. Na podstawie badań eksperymentalnych i epidemiologicznych można wywnioskować, że zbyt niskie, jak i zbyt wysokie stężenia magnezu mają szkodliwy wpływ na kości.

1. Co to jest osteoporoza?
2. Czy magnez ma związek z kośćmi?
3. O czym trzeba pamiętać?

Niedobór magnezu przyczynia się do osteoporozy bezpośrednio, działając na komórki kostne oraz pośrednio, wpływając na wydzielanie i aktywność hormonów (np. PTH) oraz sprzyjając pojawieniu się stanu zapalnego. Mniej wiadomo na temat mechanizmów odpowiedzialnych za zaburzenia mineralizacji obserwowane przy podwyższonym stężeniu magnezu. Ogólnie rzecz biorąc, prawidłowe stężenia magnezu są ważne dla utrzymania integralności kości.

Co to jest osteoporoza?

Osteoporoza jest chorobą wieloczynnikową, charakteryzującą się utratą masy kostnej na skutek znacznego pogorszenia mikroarchitektury kości. Fizjologicznie kość jest stale przebudowywana, wskutek oddziaływania komórek budujących i „rozbijających” kości. Osteoporoza to zaburzenie między procesami budowania i rozpadu. Wynikający z tego spadek masy kostnej zwiększa ryzyko złamań, w szczególności szyjki kości udowej i kręgosłupa, które wiążą się z dużym bólem i cierpieniem, inwalidztwem, a nawet śmiercią.

Osteoporoza dotyka miliony ludzi na całym świecie, głównie kobiety po menopauzie. W Stanach Zjednoczonych niska masa kostna jest zagrożeniem dla ponad 40 milionów ludzi. Oczekuje się, że w Europie osteoporoza będzie atakować ponad 30 milionów ludzi do 2050 r. Jedną z przyczyn może być zaburzenie produkcji i proporcji estrogenów oraz androgenów, co widać u kobiet po menopauzie, często problem nierównowagi hormonalnej dotyczy też kulturystów.

Czy magnez ma związek z kośćmi?

Około 60% całkowitego Mg jest magazynowane w kościach. Jedna trzecia Mg pochodzącego ze szkieletu znajduje się w warstwie korowej kości. Służy jako rezerwuar wymiennego Mg przydatnego do utrzymania fizjologicznych pozakomórkowych stężeń kationu.

W kilku badaniach na różnych gatunkach zwierząt, ograniczenie podaży Mg w diecie sprzyjało osteoporozie. Kości zwierząt cierpiących z powodu niedoboru Mg są kruche i łamliwe, można wykryć mikropęknięcia beleczek, a właściwości mechaniczne są poważnie upośledzone. W związku z tym nie jest zaskakujące, że dieta uboga w Mg ma negatywny wpływ na kości, a szczególnie grubość warstwy korowej np. kości piszczelowej.

U ludzi niedobór Mg również przyczynia się do osteoporozy. Niski poziom Mg w surowicy jest powiązany z osteopenią u dorosłych z niedokrwistością sierpowatokrwinkową. Ponadto odnotowano związek między Mg w surowicy a gęstością kości u kobiet przed i po menopauzie. Spożycie Mg było dodatnio związane z gęstością masy kostnej w badaniu Framingham. Ten sam wynik uzyskano u białych mężczyzn i kobiet (w wieku 70–79 lat). Zgodnie z powyższymi wynikami suplementacja Mg jest korzystna u kobiet z osteoporozą.

Podsumowując: istnieje wiele mechanizmów, poprzez które magnez jest związany z kośćmi:

1. Niski poziom Mg może bezpośrednio wpływać na kości, zmieniając strukturę kryształów apatytu i działając na komórki kości.
2. Niedobór Mg wiąże się z obniżeniem poziomu parathormonu, indukcją oporności narządów końcowych na PTH oraz spadkiem stężenia witaminy D. PTH zwiększa stężenie wapnia i zmniejszenie stężenia fosforanów we krwi. Wykazuje dwojakie działanie anaboliczne i kataboliczne na kości.
3. Niedobór Mg wiąże się z występowaniem przewlekłego stanu zapalnego, a wydzielane wtedy cytokiny (cząstki prozapalne) stymulują przebudowę kości i osteopenię (wywołują obniżenie mineralnej gęstości kości).
4. Niedobór Mg sprzyja dysfunkcji śródbłonka. Zdrowie śródbłonka jest ważne dla zdrowia kości. Niektórzy naukowcy sugerują nawet, że osteoporoza jest naczyniową chorobą mającą wpływ na kości (podobnie jak cukrzyca to nie tylko stężenie cukru we krwi, ale głównie ogólnoustrojowa choroba naczyniowa).

Polecamy również: Co zwiększa zapotrzebowanie na magnez?

O czym trzeba pamiętać?

Innym aspektem, który należy wziąć pod uwagę, jest zakwaszający wpływ diet zachodnich (steki i polędwice wołowe, kurczak, sery (parmezan, brie, mozzarella), jajka, granola, płatki owsiane, tuńczyk, krewetki, makrela, orzechy, migdały itd.) Prawdopodobnie kwasowość wywołana przez tego rodzaju dietę odgrywa rolę w patofizjologii osteoporozy.

Wykazano, że kwasica metaboliczna prowadzi do utraty wapnia z kości, pobudza procesy kataboliczne i hamuje anabolizm. Jest zatem możliwe, że część pozytywnego wpływu Mg na szkielet wynika z jego zdolności do działania jako bufor dla kwasu wytwarzanego przez typową zachodnią dietę.

Referencje:

• Sara Castiglioni i in. Magnesium and Osteoporosis: Current State of Knowledge and Future Research Directions https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3775240/
• Marek Bolanowski i in. Regulacja hormonalna metabolizmu mineralnego i kostnego