Banany to jedne z najpopularniejszych owoców na świecie. Uważa się, że pochodzą z dżungli Malezji, Indonezji i Filipin. Obecnie uprawiane są w całej Azji Południowo-Wschodniej, na półkuli zachodniej w Ameryce Południowej i Środkowej – jest to głównie Ekwador, Kostaryka, Honduras. Banany są również uprawiane w niektórych częściach Ameryki Północnej, w tym w Meksyku, na Hawajach i na Karaibach. Dostępne są natomiast na całym świecie, ponieważ mogą dojrzewać po zerwaniu, zatem stosunkowo łatwo je przetransportować.
Jakie są rodzaje bananów?
Większość bananów to przedstawiciele gatunku Musa acuminata lub Musa balbisiana. "Wytwarzają" je bananowce, które ze względu na duże rozmiary są czasami mylone z drzewami, szczególnie z palmami. Owoce bananowe są naturalnie ukryte w skórce, a kiedy banan staje się dojrzały, to te skórki mogą być żółte, zielone, czerwone, fioletowe, niebieskie, a nawet brązowe, w zależności od odmiany.
Nie wszystkie banany są jednak słodkie. Niektóre odmiany traktowane są bardziej jako warzywo. Co ciekawe, istnieją banany, które trzeba najpierw poddać obróbce termicznej. To, co je łączy, to taka skrobiowa konsystencja i zdolność do dojrzewania po zerwaniu z drzew. Poznajmy niektóre z nich.
Banany deserowe
Banany deserowe, to grupa bananów, które są słodkie w smaku i jadane na surowo. Mogą stanowić dodatek do potraw, ale zwykle są to właśnie różnego rodzaju desery. Najczęściej kupowane przez nas w polskich sklepach banany to odmiana Cavendish. Są klasyfikowane ze względu na swój słodki smak, jako deserowe. Spożywane są najczęściej na surowo, ale zdarza się, że poddawane są obróbce.
Z pewnością znasz pieczone banany albo chlebek bananowy. Młode mamy z kolei używają tych owoców jako zamiennik cukru do różnego rodzaju placków dla dzieci. Inne gatunki bananów deserowych to m.in.
Lady Finger — małe, delikatne "bananki" sprzedawane w kiściach.
Red Bananas (banany czerwone) - mniejsze, delikatniejsze i słodsze od Cavendish. Początkowo mają czerwoną lub bordową skórkę, która zmienia po dojrzeniu barwę na żółto-pomarańczową. Nawet miąższ jest zabarwiony na różowo lub pomarańczowo.
Praying Hands — to jedna z bardziej nietypowych odmian banana. Owoce rosną zwykle w dwóch rzędach, mocno przylegając do siebie. Wyglądają trochę jak złożone do modlitwy dłonie, stąd też właśnie ich nazwa. W smaku są trochę mniej słodkie niż pozostałe banany deserowe.
Apple Banana — są wyjątkowo słodkie, mają jędrny, lekko różowy miąższ. Nadają się do deserów, nie tylko ze względu na smak, ale także to, że nie brązowieją tak szybko, jak inne banany.
Manzano — są krótkie, pękate i mają grubą żółtą skórkę, która po dojrzeniu staje się całkowicie czarna.
Blue Java — to z pewnością jeden z ciekawszych gatunków. Oglądając zdjęcia, człowiek ma wrażenie, że to jakaś przeróbka. Banany Blue Java są naprawdę niebieskie. Dopiero kiedy mocno dojrzeją, stają się bladożółte. Miąższ jest jasnożółty, delikatny i co ciekawe, smakiem przypomina lody bananowe.
Gatunków bananów jest tak dużo, że można by tutaj napisać książkę. Jeśli chodzi o te deserowe, to charakteryzują się przede wszystkim tym, że można je jeść na surowo i są słodkie.
Jakie banany nadają się do gotowania?
Druga grupa bananów to te, których zazwyczaj nie spożywamy na surowo, a jedynie po upieczeniu, ugotowaniu, usmażeniu itp. Niekiedy są słodkie lub mają neutralny, czasami cierpki smak.
Plantan, platan czy banan warzywny — to określenie tego samego owocu. Z wyglądu przypomina tradycyjnego banana, choć jest zwykle większy i twardszy. Szukając informacji na jego temat, dowiesz się, że ma ziemisty smak, któremu bliżej do ziemniaka, niż banana i dlatego spożywa się go zwykle po pewnej obróbce. Obrane plantany mogą być pieczone, gotowane, smażone, grillowane. Jeśli jednak poszukasz dalej, to dowiesz się, że platany dojrzewają znacznie dłużej niż zwykłe banany i wraz z tym procesem nabierają także słodszego smaku.
Orinoko, burro – są to niewielkie, ale za to dość pękate banany. Zbierane są jeszcze, gdy owoce są zielone, a miąższ jędrny, ale odstawia się je jeszcze na leżakowanie, podczas którego dojrzewają. Skórka wtedy zmienia kolor na żółty i zaczyna ciemnieć. Im bardziej dojrzałe, tym delikatniejsze i słodsze. Nadają się do robienia placków czy chleba bananowego.
Blugoe – są to skrobiowe i dość cierpkie w surowej postaci owoce. Najlepiej smakują upieczone lub ugotowane. Nabierają wtedy słodkiego posmaku. Banany te są sporych rozmiarów w porównaniu do innych odmian.
Rhino Horn – banany te przyciągają uwagę swoim wyglądem, ponieważ są najdłuższe ze wszystkich gatunków. Smak mają bardzo neutralny.
Jak widzisz, gatunków bananów jest bardzo dużo, a te wyżej opisane to nie wszystkie. Aż szkoda, że w Polsce mamy tak niewielki wybór!
Banan – wartość odżywcza
To, że banan jest smaczny, to już wiesz. A ile banan ma kalorii? Ile węglowodanów? Białka?
W 100 g banana znajduje się około 90 kcal. A co z innymi składnikami? Banan zawiera (w 100 g):
- 21 g węglowodanów
- 1,1 g białka
- 0,3 g tłuszczu
- 358 mg potasu
- 27 mg magnezu
- 8,7 mg kwasu askorbinowego
- 5 mg wapnia
- 0,4 mg witaminy B6
- 0,3 mg żelaza
Jednak kaloryczność bananów może się nieznacznie różnić w zależności od ich wielkości i dojrzałości.
Czy dojrzały banan ma więcej kalorii?
W rzeczywistości, im bardziej dojrzały banan, tym mniej skrobi i więcej cukru prostych zawiera, co może wpłynąć na zmianę jego właściwości odżywczych. Mimo to, ilość kalorii banana w zasadzie się nie zmienia.
Ile waży jeden średni banan?
Jeden średniej wielkości banan waży bez skórki ok. 120 g (ze skórką ok. 200 g), zatem zjadając takiego banana, spożyjesz ok. 106 kcal.
Jakie są korzyści z jedzenia bananów?
Czy warto jeść banany? Banan to nie tylko słodki owoc. Daje nam także sporo korzyści zdrowotnych:
- może poprawić poziom cukru we krwi
- wspiera układ pokarmowy dzięki zawartości błonnika (około 2 g na 100 g)
- wspomaga odchudzanie (głównie za sprawą osłodzenia życia przy jednoczesnej małej ilości kalorii, ale także właściwościach sycących)
- wspomaga zdrowie serca i nerek, ponieważ zawiera dużo potasu i magnezu
- wspomaga regenerację po treningu (nie tylko dzięki zawartości węglowodanów, ale także potasu i magnezu)
Kiedy jeść banana? Przed czy po treningu?
Banany to wdzięczne owoce, które możesz zjeść przed, jak i po treningu. Przed treningiem zapewnią Ci zastrzyk energii. Spożywanie węglowodanów może zwiększyć zapasy glikogenu, który jest "magazynem" glukozy przechowywanej w mięśniach i wątrobie, która jest wykorzystywana jako źródło energii podczas wielu rodzajów ćwiczeń.
Spożywanie węglowodanów przed ćwiczeniami może być szczególnie korzystne w przypadku dłuższych treningów, takich jak jazda na rowerze lub jogging, ponieważ może to opóźnić czas, w którym organizm będzie musiał wykorzystać zapasy glikogenu i poprawić wydajność.
Po treningu z kolei warto uzupełnić zapasy glikogenu. Banan jest świetnym rozwiązaniem, ponieważ poza węglowodanami zawiera także inne składniki odżywcze. Szczególne korzyści uzyskasz, łącząc banana z białkiem, np. w formie koktajlu. Pozwoli to Twoim mięśniom na szybszą regenerację.
Co zrobić z bananów? Zastosowanie w kuchni
Banany są bardzo plastyczne. Możesz je jeść na surowo, po prostu obrać ze skórki i zjeść, ale także dodać do różnych dań (zarówno w formie surowej, jak i po obróbce cieplnej). Co zrobić z bananów:
Owsianka z plastrami bananów – po prostu dodaj banana pokrojonego w plastry i gotowe
Omlet – zrób jak zawsze, ale na jeszcze nieściętą powierzchnię połóż plasterki banana i smaż pod przykryciem
Chlebek bananowy - przykładowe przepisy znajdziesz TUTAJ.
Banany z grilla – wystarczy przekroić na pół i grillować
Jako substytut cukru do placków, gofrów, ciast. Możesz też wykorzystać do tych celów pyszny, gotowy mus bananowy do ALLNUTRITION.
Podsumowanie
Pomimo że banan to najczęściej zjadany owoc na naszej planecie, to z pewnością niewielu z Was wiedziało, że istnieje aż tyle jego odmian. Warto sobie zapamiętać, że to świetna, zdrowa węglowodanowa przekąska. Ma niewiele kalorii i może niejednokrotnie uratować sytuację, kiedy masz parcie na coś słodkiego. Pamiętaj, że to nie tylko porcja węglowodanów, ale także sporo wapnia i potasu. Daje nam zatem wiele korzyści zdrowotnych, a przy tym i możliwości kulinarnych.
