Cholesterol - jak interpretować wyniki badań

Do napisania tego skłoniła mnie rozmowa z moim ojcem, który to wystraszony po rozmowie z lekarzem dał mi znać jak sprawa wygląda. Otóż doktor zdecydowanie stwierdził, że musi zacząć przyjmować leki obniżające cholesterol, ponieważ obecne wyniki badań są bardzo niepokojące. Kiedy zapytałem o dokładne wartości, byłem zaskoczony tym co usłyszałem w porównaniu do reakcji lekarza. Oto jak sprawa wygląda (wszystkie wartości w mg/dl):

Całkowity cholesterol: 208
HDL: 62
LDL: 129
Triglicerydy: 86

To są te złe wyniki wymagające natychmiastowej interwencji farmakologicznej (oczywiście leki zostały zapisane i zakupione, więc biznes się niestety kręci...). Problem dotyczy ponoć przede wszystkim całkowitego cholesterolu, który wpadł do przedziału poziomu podwyższonego. Zgodnie zresztą z tym co ustalono w [1]:








Co ciekawe, całkowity cholesterol jest podwyższony pomimo tego, że:
- HDL jest w normie (powyżej 60 uważany jest za wysoki), im wyższa wartość tym lepiej
- LDL jest w przedziale prawie optymalnym (100-129)
- Triglicerydy są na normalnym poziomie (poniżej 150), w zasadzie dużo poniżej normy

Tak więc jak widzimy, składowe wyniku całkowitego cholesterolu są jak najbardziej w normie, jednak całkowity cholesterol jest poza normą. Co sugeruje, delikatnie mówiąc, pewien brak konsekwencji w obliczaniu końcowej wartości. Tym bardziej, że jak na mój gust formuła do obliczania całkowitego cholesterolu jest jakaś dziwna: HDL+LDL+(TG/5). Wygląda to na niezłe uproszczenie i spłycenie znaczenia poszczególnych lipoprotein.

Tak więc jak w takim razie zinterpretować przedstawione wyniki? Na podstawie wyników badań, które znamy, jednym z lepszych wyznaczników jest stosunek całkowitego cholesterolu do HDL. Potwierdza to szereg badań [2,3,4,5] - linki na dole tekstu. Ogólnie na podstawie raportu z Harvard Medical School możemy przyjąć następująco:



Ogólnie, im niższy stosunek całkowitego cholesterolu do HDL tym lepiej (oznacza to mniejszą ilość LDL), Wartość poniżej 4 dla większości populacji oznacza niskie ryzyko problemów chorób serca. Zepchnięcie tej wartości w kierunku 3 lub nawet 2 byłoby w zasadzie optymalne. Wynik dla mojego ojca to 3,35. Tym samym jest on poniżej granicy dla bardzo niskiego ryzyka - wygląda więc to bardzo dobrze. Widzimy więc w tym momencie, że same wartości HDL, LDL, TG oraz stosunek całkowity/HDL póki co nie przedstawiają nic niepokojącego. Kolejnym bardzo ciekawym wyznacznikiem jest stosunek TG/HDL. Według kolejnych badań [6,7] jest on nawet lepszym wyznacznikiem ryzyka problemów z sercem niż wcześniejszy stosunek całkowity/HDL czy też LDL/HDL. W praktyce rzecz biorąc, wartość dla TG/HDL powyżej 4 jest podstawą do niepokoju. Natomiast optymalne wartości są w kierunku 2 czy też nawet poniżej 1 (Niższa wartość tego stosunku oznacza, że LDL są większe i często w mniejszej ilości obecne). Jeden z raportów uważa, że wartość 1.33 jest granicą optymalności. Wynik dla mojego ojca to 1.38, nieźle prawda?

Dodatkowo należy jeszcze pamiętać o tym, żeby analizować trendy w wynikach (czyli robić częstsze badania jeśli wartości nas niepokoją) i sprawdzać czy np. nie mamy jakichś regularnych zmian idących w złym kierunku. Trzeba też pamiętać, że pomiędzy badaniami wyniki mogą skoczyć o ileś punktów w jedną czy drugą stronę i nie będzie to miało większego znaczenia. Taka sytuacja może się wydarzyć, anomalie w przyrodzie się zdarzają, aczkolwiek nie musi być zaraz powodem do jakiegoś niepokoju i paniki.

Reasumując, wydaje mi się, że w przypadku mojego ojca, reakcja lekarza jest przesadzona, zwłaszcza w aspekcie zalecania natychmiastowej kuracji farmakologicznej. Myślę, że sporo osób na forum jest tego świadoma, wie też, że tzw. "wysoki cholesterol" (czyli powyżej 200), nikogo nie zabije sam w sobie. Niemniej napisałem te kilka słów z odniesieniami do badań i literatury, dla tych którzy nie byli tego świadomi lub mieli pewne wątpliwości, czy też by móc pokazać bliskim, że nie ma powodu do nadmiernego niepokoju (piszę nadmiernego bo o zdrowie ostatecznie zawsze powinniśmy dbać).

Wyniki badań cholesterolu, zwłaszcza jeśli są poza przyjętymi normami, powodują, że niektórzy ludzie automatycznie ograniczają do minimum cholesterol spożywany w pokarmach. Należy tutaj wspomnieć, że cholesterol w większości wytwarzany jest przez organizm. Ten przyjmowany drogą pokarmową stanowi niewielką jego część. W diecie nie należy patrzeć jedynie na źródła cholesterolu, należy przyjrzeć się ilości tłuszczy spożywanych w ogóle, ich proporcji itd. Ogólnie do sprawy należy zachować pewien zdrowy dystans. Jako podsumowanie można zastosować ciekawy raport z zeszłego roku, którego główne wnioski to:
- w USA nadal jest górny limit cholesterolu całkowitego (300), dla porównania w krajach takich jak Australia, Kanada, Indie Korea czy niektóre kraje europejskie - takiego limitu w ogóle nie ma w ich wyznacznikach dietetycznych.
- badania epidemiologiczne z ostatnich 20 lat pokazują brak powiązania pomiędzy spożywanym cholesterolem i jego ilością a chorobami serca.
- kliniczne badania na ludziach wrażliwych na cholesterol przyjmowany drogą pokarmową (około 25% populacji) pokazują, że wraz ze wzrostem cholesterolu rośnie zarówno LDL jak i HDL, zachowując odpowiedni stosunek tych dwóch wartości.


I na koniec jako ciekawostka, wykres:



Zestawienie średniego cholesterolu w 40 krajach w porównaniu do średniej ilości ataków serca w tych krajach przypadających na 100 tys. osób. Trudno powiedzieć że widać tu jakąkolwiek zależność...

[1] Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) Final Report

[2] JAMA. 2007 Aug 15;298(7):776-85.
Clinical utility of different lipid measures for prediction of coronary heart disease in men and women.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17699011

[3] Arch Intern Med. 2001 Dec 10-24;161(22):2685-92.
Total cholesterol/HDL cholesterol ratio vs LDL cholesterol/HDL cholesterol ratio as indices of ischemic heart disease risk in men: the Quebec Cardiovascular Study.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11732933

[4] Am J Prev Med. 2003 Jul;25(1):50-7.
Cholesterol measures to identify and treat individuals at risk for coronary heart disease.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12818310

[5] Ann Intern Med. 1994 Nov 1;121(9):641-7.
Cholesterol and coronary heart disease: predicting risks by levels and ratios.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7944071

[6] Clinics (Sao Paulo). 2008 Aug;63(4):427-32.
High ratio of triglycerides to HDL-cholesterol predicts extensive coronary disease.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18719750/

[7] Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2009 Jul;19(6):401-8. Epub 2008 Dec 16.
Triglyceride/HDL-cholesterol ratio is an independent predictor for coronary heart disease in a population of Iranian men.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19091534

[8] Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2011 Oct 26. [Epub ahead of print]
Rethinking dietary cholesterol.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22037012

Zmieniony przez - kkatsu w dniu 2012-01-04 20:03:15

A ja po przeczytaniu książki Waltera Hartenbacha "Mity o Cholesterolu" przestałem całkowicie interesować się tym tematem. Statyny największy przekręt w medycynie i tyle.

djfafa

A ja po przeczytaniu książki Waltera Hartenbacha "Mity o Cholesterolu" przestałem całkowicie interesować się tym tematem. Statyny największy przekręt w medycynie i tyle.

Dzięki za sugestię o tej książce, poszukam w księgarniach i pewnie kupie coś rodzicom, żeby spokojniej podeszli do tematu. Widze, że kosztuje grosze ale widze że chyba już kolejny raz o tym wspominasz więc mam nadzieję, że będzie ciekawa lektura dla nich.

Książka tania, bo nie jest zbyt obszerna, pisana "ludzkim" językiem, obala takie mity jak to że spożywanie żywności bogatej w tłuszcze powoduje miażdżycę, to że cholesterol pownien być poniżej 200 i wiele innych. Wspomina też jak koncerny farmaceutyczne wpływają na wyniki badań tak aby pokazać że cholesterol jest be i nawet najmniejsze przekrocznie powinno być obniżane lekami.


Zmieniony przez - djfafa w dniu 2012-01-05 12:16:27

Nie mam teraz zbytnio czasu by szerzej odnieść się do tematu. Powiem tylko tyle: Twój ojciec ma zapewne troche wyższy niż sugerują szacunki VLDL, który zazwyczaj oblicza się (zamiast badać - ze wzgledu na koszty), na 1/5 poziomu triglicerydów. Poza tym wzór Friedewalda, którego używa się do obliczenia LDL też ma swoje ograniczenia - itutaj także może być pomyłka. Dlatego czasem przy zestawieniu wyników powstaje wrażenie nieścisłości. W metodach typu "direct", często okazuje się, że przy stosowaniu wzorów niektóre wartości są niedoszacowane (VLDL), a inne przeszacowane ( LDL). Dotyczy to jednak zazwyczaj sytuacji gdy mocno podwyższone są triglicerydy.

Nie jestem lekarzem, ale przy takich wynikach dziwne wydaje się zalecenie farmakoterapii.

Co do "dobrego" cholesterolu, ciekawostka: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18261682

A co do wpływu cholesterolu pokarmowego, czy tłuszczy nasyconych na profil lipidowy krwi, a dalej - ryzyko chorób układu krążenia, to byłbym ostrożny z bagatelizowaniem tej zależności. Oprócz wielu innych czynników żywieniowych dość istotne wydają się tutaj różnice dotyczące genu kodującego białko nazywane ApoE (alipoproteiną E). ApoE bierze ważny udział w transporcie cholesterolu w osoczu. U ludzi występuje w 3 wariantach/allelach: E2, E3 i E4. Zdecydowana większość społeczeństwa jest posiadaczem opcji ApoE-e3 (wg różnych źrodeł ok 65 - 80%). Ale pewna grupa osób posiada opcję ApoE-e4, co ciekawe osoby te na nawet jednorazowe przyjęcie większej ilości posiłku bogatego w tłuszcze nasycone i/lub cholesterol pokarmowy reagują podwyższeniem poziomu cholesterolu w osoczu. Posiadacze tego allelu są zdecydowanie bardziej podatni na wystąpienie chorób dietozależnych związanych z funkcjonowaniem układu sercowo-naczyniowego oraz choroby Alzheimera. Piszą o tym Caleb Finch i Craig Stanford, można poszukać ich publikacji w sieci

Zmieniony przez - faftaq w dniu 2012-01-05 16:48:52

Dzięki za ciekawy komentarz. Co do drugiej części Twojej odpowiedzi by nie bagatelizować pewnych rzeczy - dlatego napisałem:

kkatsu

kliniczne badania na ludziach wrażliwych na cholesterol przyjmowany drogą pokarmową (około 25% populacji) pokazują, że wraz ze wzrostem cholesterolu rośnie zarówno LDL jak i HDL, zachowując odpowiedni stosunek tych dwóch wartości.

Wprawdzie nie byłem świadom detali ale to już Ty wyjaśniłeś.

Faftaq tylko chodzi o to że wg Hartenbacha (i wielu innych autorytetów na których się powołuje) chodzi o to że fizjologicznie normy cholesterolu są zupelnie inne niż te które wg obecnego stanu wiedzy wymagają leczenia.
Zobacz kolegi kkatsu ojcu przepisano leki obniżające cholesterol przy jego poziomie 208, a wg Hartenbacha w przedziale wieku 40-59 wartość cholesterolu w normie jaką ma niemal całe społeczeństwo jest przedział 250-350, a dopiero wynik powyżej 400 powinien skłonić do zastanowienia się czy nie trzeba wprowadzić leczenia.

Wiesz tutaj nie trzeba szukać badań tylko trochę pomyśleć, skoro 90% ludzi powyżej 40 roku życia po cholesterol powyżej 200 to raczej trudno wnioskować że 90% ludzi wymaga leczenia a jak nie to zejdą z tego świata w ciągu kilku najbliższych lat.
Do tego nawet przewciwnikom teorii Hartebacha trudno podważyć to że np. po wprowadzaniu masowo statyn nie odntonowano jakiś spektakularnych spadków zawałów serca i innych chorób kardiologicznych za które przypisuje się wine cholesterolowi.
Trudno też podważyć opinie kardiochirurgów którzy na codzień przeprowadzają operacje na sercu czy tętnicach i twierdzą że zmiany naczyniowe miażdżycy polegają na rozroście włóknistomięsniowych komórek ścian naczyć a udział w tym cholesterolu jest poniżej 1%

djfafa

Książka tania, bo nie jest zbyt obszerna, pisana "ludzkim" językiem, obala takie mity jak to że spożywanie żywności bogatej w tłuszcze powoduje miażdżycę, to że cholesterol pownien być poniżej 200 i wiele innych. Wspomina też jak koncerny farmaceutyczne wpływają na wyniki badań tak aby pokazać że cholesterol jest be i nawet najmniejsze przekrocznie powinno być obniżane lekami.

Przeczytłame dość szybko całą książkę i mogę ją również polecić w temacie cholesterolu i interpretowania badań. Dzięki za informacje o niej.

No właśnie ją się czyta w godzinkę może 2 :) Wiesz daje do myślenia, szczególnie że napisał ją profesor medycyny, z tego co wiem jeden z wybitniejszych kardiochirurgów niemieckich, do tego przytacza zarówno badania naukowe i co wg mnie ważniejsze własne spostrzeżenia, to że np. tetnice przy miażdżycach nie były "zapchane" cholesterolem.
I nie jest to tylko antystatynowa ksiażka, bo oczywiście zwraca uwagę że aby uchornić się przed miażdżycą czy innymi problemami kardiologicznymi należy zadbać o dietę, wagę, rzucić palenie itp.

Zmieniony przez - djfafa w dniu 2012-01-12 14:09:32

co do podwyzszonego cholesterolu :
czesto jest tak,ze nie tylko jest podwyzszony ale dochodza jeszcze inne objawy,np podwyzszone cisnienie,zachwiania rownowagi,arytmia serca,bóle,dusznosci itp
pacjenci mowia o tym lekarzowi ale pozniej skupiaja sie tylko na cholesterolu.
podane leki moga byc czescia calosciowej terapii.
zmiany miazdzycowe w aorcie sa juz wykrywane usg.tez czaem pacjenci to bagatelizuja ale lekarz uwzglednia to w terapii.

dosc podobna historia dotyczy takze innych parametrow zdrowia:
mozna wybrzydzac na wiekosc serca,wielkosci grniczne nadcisnienia itp ale sa one ustalone na podstawie calych dziesiecioleci badan statystycznych i fizjologicznych.
nie beda idealnie trafione ale daza do optymalnych wartosci.