nie wiem co to ale znalazłem na szybkiego poczytaj ja zmykam
Oszustwo na wagę zdrowia
Uszkodzenia mózgu i rdzenia kręgowego są nieodwracalne. Naprawę przerwanych połączeń nerwowych blokuje bowiem…nasz organizm. Jeśli tylko uda się go oszukać, sparaliżowani pacjenci będą mogli odzyskać kontrolę nad swoim ciałem.
autorzy:Artur Włodarski, Małgorzata T. Załoga
Wyobraźmy sobie, że chcemy się napić herbaty. Kelner stawia przed nami parującą filiżankę. Wyciągamy rękę, chwytamy za ucho, podnosimy do ust…Proste?” Tak proste, że na co dzień nie uświadamiamy sobie nawet, ile skomplikowanych i celowych ruchów trzeba wykonać, by móc się uraczyć złocistym płynem, nie rozlewając go, ani nie miażdżąc cienkiej porcelany. Wystarczy jednak skok na główkę do płytkiej wody, nagły silny stres albo wysiłek czy też podstępna choroba, by ta misterna sieć połączeń komunikacyjnych – wspaniały system sprzężeń zwrotnych, jakim jest nasz układ nerwowy – przestała działać prawidłowo.
Brak czucia i możliwości ruchu, pełna świadomość i takaż bezradność. Z tym muszą się nauczyć żyć ludzie sparaliżowani. Naukowcy od lat głowią się, jak zwrócić im kontrolę nad ciałem. I choc doniesienia o przywracaniu władzy w nogach czy protezach sterowanych myślą nadal brzmią niczym powieść scence fiction, wyniki najnowszych prac świadczą o tym, że odbudowa autostrad nerwowych w ludzkim kręgosłupie może pójść naszym naukowcom szybciej niż naszym drogowcom budowa tych asfaltowych.
Nie naprawiać, żeby nie zepsuć
Chociaż mózg jest jednym z najważniejszych organów naszego ciała, nie potrafi się skutecznie regenerować, czyli odbudowywać zużytych lub utraconych komórek, tak jak robią np. włosy, paznokcie, błona śluzowa macicy czy krwinki. Każde poważniejsze uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (czyli mózgu lub rdzenia kręgowego) jest właściwie nieodwracalne. Dlaczego? Wydaje się, że organizm „rezygnuje” z możliwości naprawy za cenę ochrony integralności.. Gdyby mózg mógł się odbudowywać równie łatwo jak wątroba (nie mówiąc już o krwinkach), po każdym urazie dochodziłoby do masywnej reorganizacji połączeń nerwowych. Przy okazji odbudowy uszkodzeń mogłyby ulec wymazaniu także użyteczne szlaki mózgowe, nie mielibyśmy trwałych wspomnień, a być może także osobowości.
Dlatego ciało zabezpiecza się przed taką możliwością na wiele sposobów.
Pierwszy sposób to bariera biochemiczna krew - mózg lub krew - płyn mózgowo-rdzeniowy. Uniemożliwia ona transport makrofagów – ruchliwych komórek zdolnych m.in. do niszczenia bakterii chorobotwórczych. Regeneracja może zaś zachodzić tylko w tych tkankach, w których makrofagi gromadzą się i oczyszczają „pole działania” z martwych komórek – wykazały badania prowadzone przez izraelskich naukowców naukowców Instytutu Weizmanna w Rehowot. Przy uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego makrofagi docierają tam za późno i jest ich zbyt mało, by zainicjować odbudowę.
Drugie zabezpieczenie to uaktywnianie komórek, które przerywają regenerację. Mechanizm ten odkryła Nurt Kalderon, uczona z Memorial Sloan-Kettering Cancer Center Centem Nowym Jorku.
Ostatni sposób to wydzielanie czynników blokujących odbudowę przez same włókna nerwowe w okolicy uszkodzenia.
Białka, które w sposób naturalny występują w „koszulkach” ochronnych otaczających włókna nerwowe i blokują możliwość odbudowy.
Jednak to, co w przypadku mózgu można uznać za uzasadnioną „obronę” przed chaosem, w przypadku rdzenia kręgowego wydaje się raczej przypadkową pochodna ewolucji. Rdzeń jest odgrodzony od reszty ciała tą samą barierą co mózg. Jego uszkodzenia są więc podobnie traktowane przez układ odpornościowy i nie są naprawiane. Efekt – trwały paraliż.
Gdy przerwaniu ulegnie nerw obwodowy, makrofagi natychmiast gromadzą się w pobliżu miejsca uszkodzenia. To m.in. dzięki ich mrówczej pracy czyścicieli możliwe jest odzyskanie władzy w palcach po uszkodzeniu np. nerwu łokciowego. Skoro nerw obwodowy można skutecznie zespolić, to może to samo udałoby się z pęczkami nerwowymi w rdzeniu, gdyby udało się „oszukać” wspomniane wcześniej zabezpieczenia. Takie rozumowanie stanowiło początek prac kilku zespołów naukowych, które mogą się już dziś poszczycić pierwszymi obiecującymi wynikami.
Dobroczynne oszustwa
Izraelscy naukowcy pod kierunkiem prof. G. Millera Jonakaita poszli tropem makrofagów. Wpadli na pomysł, aby przenieść je z obwodowego do ośrodkowego układu nerwowego. Aktywowali te komórki w zdolnych do regeneracji neuronach nerwu kulszowego unerwiającego mięśnie kończyny tylnej. Gdy przenieśli makrofagi do włokien nerwów wzrokowych tych samych zwierząt, nerwy te zyskały zdolnośc regeneracji, której nie miały przedtem.
Prof. Kalderon zajęła się z kolei komórkami blokującymi regenerację. Stwierdziła, że naświetlanie promieniami Roentgena hamuje ich rozwój. W efekcie szczury sparaliżowane po przecięciu rdzenia kręgowego mogły po pewnym czasie ponownie poruszać kończynami, choc żaden osobnik nie powrócił do pełnej sprawności.
Tymczasem neurolodzy z Karolinska Institutet w Sztokholmie pod kierunkiem Heinricha Chenga wykorzystali to, że uszkodzone komórki nerwowe spoza rdzenia kręgowego mogą ponownie wzrastać, ponieważ nie produkują czynnika hamującego. Pobrali więc neurony z klatki piersiowej szczura i przeszczepili je w miejsce, gdzie rdzeń kręgowy był przerwany, tworząc coś w rodzaju mostka nad wyrwą.
Dr Schab i jego wspópracownicy wymyślili jeszcze inne rozwiązanie problemu – znaleźli sposób na zneutralizowanie działania białek hamujących odrastanie włokien nerwowych. Związali je z przeciwciałami nazwanymi IN-1. Po podaniu przeciwciał w niezniszczonych częściach szczurzych mózgów mózgów rdzeni kręgowych zaczęły kiełkować nowe, zdrowe włókna nerwowe, które zastąpiły zniszczone. Nowe połączenia pozwoliły szczurom na odzyskanie sprawności łap w niemal stu procentach. No, ale człowiek nie jest dużą myszą – zauważy ktoś słusznie. Dopóki doświadczenia z odbudową rdzenia kręgowego nie wychodziły poza laboratoria, łatwo było być sceptykiem. Od kilku lat w roli królików doświadczalnych występują jednak nie króliki czy szczury, lecz ludzie. Zdesperowani i gotowi chwycić się każdej, nawet najbardziej z pozoru niewiarygodnej możliwości. Najsłynniejszy jest niewątpliwie Christopher Reeve, który od czasu upadku z konia w 1995 roku jest całkowicie sparaliżowany.
Zdrowie w nosie
Aktor, który zasłynął rolami w czterech odcinkach „Supermana”, jest orędownikiem badań. Niegdyś imponujący odwagą na ekranie dziś podejmuje ryzyko w życiu. Z entuzjazmem wita każdą nową terapię. Dzięki nim po niemal 10 latach od wypadku może sam oddychać, odzyskał częściowo czucie w rękach i nogach, potrafi też, choć niezbyt wprawnie, poruszać palcami lewej ręki.
- Jest idealnym pacjentem. Zdeterminowanym, cierpliwym i odważnym – twierdzi dr Raymond Onders, który wszczepiał Reeve’owi rozrusznik przepony. Może to właśnie on będzie jednym z pierwszych kandydatów do terapii, która – jeśli wierzyć ekspertom z „Journal of the Rogal Socjety of Medicine” – powinna przynieść spektakularne efekty. Chodzi o leczenie komórkami, które każdy z nas ma…w nosie, a ściślej, w pobliżu włókien nerwowych łączących komórki węchowe z mózgiem.. Te niepozorne komórki na co dzień pełnią tylko (a może „aż”) funkcję podtrzymującą i odżywczą dla neuronów węchowych. Okazuje się jednak, że w szczególnych warunkach mogą przywrócić komunikację między dwoma odcinkami rdzenia kręgowego jak most przerzucony nad brzegami – wyjaśniał dr Geoffrey Raisman w „Timesie”.
Skąd wziąć nowe nerwy
Próby przeprowadzone na szczurach przeszły oczekiwania naukowców. Sparaliżowane zwierzęta odzyskały niemal całkowita sprawność – drapały, biegały, wspinały się. Skuteczność metody poznamy wraz z wynikami pierwszych testów na ludziach prowadzonych już w Australii. Niebawem podobne próby rozpoczną się w Wielkiej Brytanii, a być może i w Polsce. Naukowcom z Wrocławia, jako jedynym z niewielu na świecie, udało się wyhodować te superkomórki w laboratorium.
- Hodowla jest bardzo trudna – mówi dr Wojciech Fortuna z Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN. – Do tej pory sukcesem może się pochwalić zaledwie kilka ośrodków, m.in. w USA, Portugalii, Anglii i Australii. Tym bardziej cieszymy się, że nam również się to udało.
- Węchowe komórki glejowe tworzą swoiste rusztowanie ułatwiające właściwe odrastanie włókien nerwowych – opowiada prof. Włodzimierz Jarmundowicz, kierownik Kliniki Neurochirurgii AM we Wrocławiu. – Wierzę, że to jest metoda przyszłości. Pierwsze operacje z zastosowaniem węchowych komórek glejowych u pacjentów z uszkodzonymi rdzeniami kręgowymi planujemy mniej więcej za dwa lata. – ocenia profesor.
Tymczasem pierwsi pacjenci mogą już zaświadczyć o skuteczności innej opisywanej metody. Prowadzona w Instytucie Weizmanna terapia makrofagami, choć nie postawiła sparaliżowanych na nogi, pozwoliła im odzyskać czucie i częściową kontrolę ruchów. Melissa Holley – pierwsza pacjentka leczona tymi komórkami – w 1999 roku miała wypadek samochodowy. Kiedy jej ojcie dowiedział się, że już nigdy nie będzie chodziła, usiadł przy komputerze komputerze czytał wszystkie doniesienia, w których pojawiały się słowa „rdzeń kręgowy” i „regeneracja”. Po dwóch dobach surfowania natrafił na stronę Instytutu Weizmanna. Dziesięć dni później, dokładnie w swoje 19 urodziny, Melissa leżała na stole operacyjnym. Na filmie kręconym w trakcie kolejnych miesięcy widać, jak dziewczyna stopniowo wychodzi z paraliżu: najpierw napina mięśnie, potem podwija palce, a później zgina nogi w kolanach i ponownie uczy się chodzić.
Wśród pierwszych leczonych tą metodą był także Polak – Krzysztof Szefer. Już kilka miesięcy po zabiegu zaczął odbierać sygnały z żołądka, mięśni brzucha i pęcherza. Przed operacją nie czuł nic od sutków w dó. Po zastosowaniu eksperymentalnej terapii paraliż obniżył się o 15 cm. Także nogi zaczęły powoli odzyskiwać łączność z mózgiem.
Każde z tych doświadczeń stanowi milowy krok w badaniach nad regeneracją rdzenia kręgowego. Wszystkie razem skłaniają zaś do wniosku, że opracowanie skutecznej metody leczenia jego uszkodzeń jest kwestią czasu – twierdzi prof. Wise Young, neurochirurg z New York University Medical Center.
źródło: Wiedza i Życie, nr specjalny Medycyna Przyszłości
Anonim
ronie220
Krzysztof Piekarz
OwnaGe
miczelx
Zalcus
prv_87
-cortez-
