Do tej pory z wpływem na układ hormonalny wiązano głównie witaminę D. W licznych badaniach wykazano, iż otyłość jest związana z niedoborem witaminy D i wtórną nadczynnością przytarczyc. Ale na czym polega to powiązanie?

  1. Witamina D3 a promienie słoneczne
  2. Witamina D3 zapobiega krzywicy
  3. Osoby otyłe potrzebują większych dawek witaminy D
  4. Niedobór witaminy B12 także zwiększa ryzyko rozwoju otyłości

Otyłość olbrzymia sprzyja rozwojowi wtórnej nadczynności przytarczyc oraz ogólnoustrojowemu niedoborowi witaminy D. Być może dzieje się tak ze względu na nerki, ponieważ tam jest aktywny enzym (alfa1-hydroksylaza) konieczny do syntezy aktywnej formy witaminy D. Zwykle przyczyną wtórnej nadczynności przytarczyc jest niewydolność nerek. To może być jedno z wyjaśnień tego zjawiska.

Druga teoria niedoboru witaminy D u osób otyłych dotyczy zmniejszonej hydroksylacji witaminy D do 25(OH)D w wątrobie. Ale wcale nie mamy tu jeszcze pełnej odpowiedzi na pytanie: jak witamina D jest związana z otyłością?

witamina D

Witamina D3 a promienie słoneczne

Cholekalcyferol (witamina D3) powstaje z 7-dehydrocholesterolu (prowitaminy D), który jest wytwarzany w wątrobie z cholesterolu. Dzieje się tak poprzez wpływ promieni UV. 90% obecnej w organizmie witaminy D ma pochodzenie endogenne, a jej poziom w osoczu zależy od tego jak sprawnie zachodzi synteza w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego.

Witamina D3 zapobiega krzywicy

Witaminę D3 stosuje się u niemowląt, aby zapobiec krzywicy – gdyż w tej fazie rozwoju występuje duże zapotrzebowanie na witaminę D3 Cholekalcyferol (z pokarmów i z syntezy skórnej) przenoszony jest do wątroby, gdzie ulega hydroksylacji. Powstaje 25-hydroksycholekalcyferol [25(OH)D], który jest magazynowany w wątrobie oraz uczestniczy w krążeniu jelitowo-wątrobowym.

Osoby otyłe potrzebują większych dawek witaminy D

Osoby otyłe mają niższe stężenie stężenia 25-hydroksywitaminy D i wyższe stężenie PTH niż ludzie o normalnej masie ciała (bez otyłości). Co najgorsze, w badaniach wykazano, iż w odpowiedzi na tą samą ekspozycję na promieniowanie UVB wzrost stężenia witaminy D3 był o 57% mniejszy u osób otyłych w porównaniu do zdrowych.  Problemem nie jest skóra, ponieważ konwersja prowitaminy D3 do witaminy D3 w skórze zachodziła tak samo sprawnie u młodych oraz starszych, u otyłych i osób o normalnym składzie ciała.

witamina D

Normalnie wystarczy kilkunastominutowa ekspozycja na silne nasłonecznienie (w lecie), aby otrzymać wystarczającą dawkę witaminy D. Jednakże we wszystkie miesiące jesienne, zimowe oraz wczesną wiosną, zasadne jest suplementowanie witaminy D, bo ona jest bardziej hormonem, niż witaminą.

Z cytowanych danych wynika, że osoby otyłe potrzebują większych dawek witaminy D w porównaniu do zdrowych. Wygląda na to, iż u otyłych witamina D jest mniej biodostępna, w porównaniu do ludzi zdrowych. Im wyższe było BMI (wskazujące na otyłość), tym mniejsze było stężenie witaminy D3 we krwi po ekspozycji na UVB oraz mniejsze było stężenie witaminy D2 we krwi po jednorazowym przyjęciu 50000 jm (1,25 mg) witaminy D2.

Polecamy również: Najlepsza witamina D - jaką witaminę D wybrać?

Niedobór witaminy B12 także zwiększa ryzyko rozwoju otyłości

Być może u otyłych witamina D jest dystrybuowana w podskórnej tkance tłuszczowej, dlatego mniej dociera do krwi. To na razie robocze hipotezy naukowców. Co ciekawe, z badania opublikowanego w 2019 r. wynika, iż osoby otyłe mają też zdecydowanie niższe stężenie witaminy B12, w porównaniu do zdrowych. Im wyższe było stężenie witaminy B12 w ustroju, tym niższa była szansa, że ta osoba będzie otyła. Istnieje wiele hipotez, dlaczego tak się dzieje, a potencjalne mechanizmy wyjaśniające to zjawisko nadal czekają na dobre uzasadnienie.

Referencje:

Ewa Czerwińska i in. „Wpływ operacji bariatrycznej na homeostazę wapnia i biochemiczne markery obrotu kostnego u osób z otyłością olbrzymią” https://journals.viamedica.pl/endokrynologia_polska/article/viewFile/25643/20465

Jacob Wortsman „Decreased bioavailability of vitamin D in obesity” https://academic.oup.com/ajcn/article/72/3/690/4729361

Yangbo Sun i in. „Inverse Association Between Serum Vitamin B12 Concentration and Obesity Among Adults in the United States” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6610317/

E. Mutschler „Farmakologia i toksykologia”.

Borgis - Nowa Pediatria 1/2004, s. 41-44 Janusz Książyk „Witamina D, osteopenia, krzywica i osteoporoza” http://www.czytelniamedyczna.pl/2124,witamina-d-osteopenia-krzywica-i-osteoporoza.html#

Cecylia Tukaj “Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia” http://www.phmd.pl/fulltxthtml.php?ICID=870029

Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (0)