Metanabol - jak bardzo szkodzi na wątrobę?

Metanabol (znany także jako Dianabol) jest jednym z najpopularniejszych środków z grupy sterydów anaboliczno-androgennych (SAA; w nomenklaturze angielskiej AAS) stosowanych przez kulturystów i ciężarowców, od końca lat 50. XX wieku. Ponadto bywał stosowany przez zawodników rzutu dyskiem, młotem, sprinterów, pływaków, zawodników sportów walki itd. Złagodzona wersja „metki” (wschodnioniemiecki Oral-turinabol, Jenapharm) był fundamentem tajnego programu dopingowego w NRD (znany pod umownym kodem: 14,25).

Czy Metanabol w zastrzykach jest bezpieczniejszy od tabletek?

Ogólnie przyjmuje się, iż doustne środki anaboliczno-androgenne są groźne dla wątroby. Jednak wbrew obiegowym, błędnym opiniom tak samo duże zagrożenie dla tego organu przynoszą wersje iniekcyjne typowych SAA, zwykle dostępnych w tabletkach (np. Metanabol, Anapolon, Winstrol). W przypadku niektórych związków nie ma aż takiego znaczenia droga ich podania, gdyż są metabolizowane w wątrobie i po podaniu domięśniowym tylko na chwilę omija się wątrobę. Ona i tak musi się zająć późniejszym „sprzątaniem bałaganu” (reakcje I fazy: hydroksylacja, utlenianie, redukcja, hydroliza oraz II fazy: sprzęganie z glicyną, glutationem, kwasem glutaminowym, kwasem octowym kwasem siarkowym czy kwasem glukuronowym).

Istnieją wyjątki od tej reguły tj. testosteron wchłaniany drogą limfatyczną (kapsułki Andriol), środki, które w ogóle się słabo przyswajają (tabletki, Proviron) oraz niezabezpieczone przed efektem pierwszego przejścia (np. Primobolan w tabletkach; metenelon).

Uwaga, oczywiście większość produktów na rynku, z którymi mamy do czynienia jest dostępna w zawiesinie na oleju lub na wodzie. Tabletki metenolonu są rzadko spotykane, podobnie jak metylowana wersja testosteronu. Także Proviron znalazł sobie wiernych fanów, mimo iż jest najgorszym wyborem spośród wszystkich sterydów anaboliczno-androgennych na rynku i jest też wyjątkowo toksyczny dla lipidogramu.

Jaki wpływ ma Metanabol na wątrobę?

W dawnych czasach, czyli w 1968 r., naukowcy przeprowadzili szalony eksperyment, podawali Metanabol mężczyznom z … miażdżycą. Obecnie wiemy, iż Dianabol jest ostatnim środkiem, który się nadaje dla osób z chorobami sercowo-naczyniowymi, a sama metylowana pochodna testosteronu, jaką jest Metanabol, potrafi wywołać zaburzenia lipidowe, wzrost stężenia cholesterolu, ryzyko zakrzepowo-zatorowe (ma wpływ na czynniki krzepnięcia, hematokryt, lepkość krwi) oraz pokaźnie zwiększać ryzyko sercowo-naczyniowe (indukuje nadciśnienie, sprzyja miażdżycy, zwiększa stan zapalny, może wywoływać zmiany w sercu itd.)

Co się okazało?

Grafika: wpływ dawek 5 mg i 10 mg Metanabolu dziennie na wątrobę.

Dawka 10 mg Metanabolu dziennie w ciągu 3 tygodni zwiększyła aminotransferazę alaninową ALT/ALAT (dawniej: SGPT ang. serum glutamic pyruvic transaminase) ponad pięciokrotnie! Z 18 jednostek na 109. Dla porównania norma wynosi: 4-46 jednostek; wg norm ESAP 10-40 U/L.

Z kolei Dawka 5 mg Metanabolu dziennie w ciągu 3 tygodni zwiększyła ALT/ALAT o 385%.

Co najciekawsze, najwyraźniej ustrój przetrwał ciężki, wstępny szok i przeszedł do obrony, ponieważ wskaźniki wątrobowe w grupie 10 mg methandrostenolonu dziennie w końcu się unormowały. W 6 tygodniu ALT/ALAT wynosił 73 jednostki, w 9 tygodniu 45 jednostek.

Podwyższenie ALT oznaczać może:

• zapalenie wątroby
• martwicę hepatocytów – śmierć komórek wątrobowych
• niedokrwienie wątroby
• marskość
• cholestazę (zatrzymanie żółci),
• guz wątroby
• uszkodzenia polekowe (np. doustne SAA, prohormony; paracetamol)
• ciężkie oparzenia
• zapalenie mięśni
• zapalenie trzustki
• żółtaczkę mechaniczną

Podsumowanie, mam złą wiadomość...

Dawka dopingowa Metanabolu to 20-40 mg, słyszy się o podawaniu nawet 100 mg dziennie przez niektórych samobójców. W literaturze opisano przypadek takiego 120 kg mężczyzny, który brał 100 mg „metki” dziennie. Pojawiły się: gorączka 39 stopni, tachykardia – zbyt szybka praca serca, odwodnienie, bóle podbrzusza, znaczne powiększenie wątroby, uszkodzenie nerek. Wskaźniki wątrobowe przekraczały normę 27-krotnie (ALAT) i 30-krotnie (aspAT / AST), a GGT (dobry wskaźnik uszkodzeń wątroby) – ponad trzykrotnie. Stwierdzono zaburzenia pracy nerek i rozmaite inne dolegliwości. Po 7 dniach terapii – podstawowe markery uszkodzeń wątroby u pacjenta spadły o połowę. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z faktu, iż niekiedy silne, rozległe uszkodzenia wątroby wcale nie muszą się manifestować w badaniach krwi, szczególnie jeśli sprawdzamy tylko ALAT/ALT i aspAT/AST (a tak często bywa w Polsce). U pewnego kulturysty stwierdzono obecność 2 guzów wątroby (o rozmiarze 6 i 12 cm), a wcale nie wskazywały na to wyniki badań krwi!

Dlatego, można sobie tylko wyobrazić, jak duże spustoszenie może wywołać większa dawka Metanabolu, 5-10 mg to kilkukrotnie mniej, niż się normalnie stosuje w celach dopingowych. Na dodatek „metka” bywa łączona z równie toksycznym Winstrolem. Tam możliwe są duże zniszczenia wątroby, cholestaza, jej przerost, włóknienie, a nawet pojawienie się cyst z krwią.

Opisano pojedyncze przypadki śmiertelne związane ze stosowaniem Metanabolu, jeden dotyczył zatorowości płucnej u młodego mężczyzny. Prawdopodobnie nigdy nie dowiemy się, jakie spustoszenie środek przynosi współcześnie, dostępne są tylko szczątkowe dane, głównie bazujące na dobrowolnych deklaracjach (ankiety).

Nadużywane przez dłuższy czas doustne sterydy anaboliczno-androgenne (Metanabol, Anapolon, Winstrol, metylowany testosteron, Oral-turinabol) bardzo często powodują niestrawność, zaburzenia trawienia, uszkodzenia wątroby, nudności, zaś rzadko np. plamicę wątrobową (cysty z krwią w wątrobie; peliosis hepatis), nekrozę komórek wątrobowych, wymioty, ciemne, smoliste stolce.

Dłuższe przedawkowywanie podobnych substancji prowadzi do cukrzycy typu II, chorób sercowo-naczyniowych, poważniejszych uszkodzeń nerek i wątroby. Nie da się odpowiedzieć na pytanie, jak duże będą straty, u każdej osoby tolerancja leku jest nieco inna, poza tym w grę wchodzą tu inne, liczne czynniki mające wpływ na wynik (np. picie alkoholu).

Referencje, badania naukowe:

Verdy M. i in. Effect of methandrostenolone on blood lipids and liver function tests https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1923870/

Daniele Crocetti, Andrea Palmieri, Giuseppe Pedullà, Vittorio Pasta, Valerio D’Orazi, and Gian Luca Grazi Peliosis hepatis: Personal experience and literature review https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4674738/

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/methandrostenolone#section=Drug-Warning

Wiad Lek. 1990 Oct 1-15;43(19-20):972-5“Death caused by pulmonary embolism in a body builder”

Edmund m. Wilder “Death due to Liver Failure Following the Use of Methandrostenolone” http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1849648/

Philipp Solbach,corresponding author1 Andrej Potthoff,1 Hans-Jürgen Raatschen,2 Bisharah Soudah,3 Ulrich Lehmann,3 Andrea Schneider,1 Michael J. Gebel,1 Michael P. Manns,1 and Arndt Vogel “Testosterone-receptor positive hepatocellular carcinoma in a 29-year old bodybuilder with a history of anabolic androgenic steroid abuse: a case report” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4461943/

Jay R. Hoffman and Nicholas A. Ratamess “Medical Issues Associated with Anabolic Steroid Use: Are They Exaggerated?” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3827559/

Velazquez I, Alter BP “Review Androgens and liver tumors: Fanconi's anemia and non-Fanconi's conditions.” Am J Hematol. 2004 Nov; 77(3):257-67

“Hepatocellular adenomas associated with anabolic androgenic steroid abuse in bodybuilders: a report of two cases and a review of the literature” http://bjsm.bmj.com/content/39/5/e27.full.pdf+html-

dr n. med. Ewa Wunsch, prof. dr hab. med. Piotr Milkiewicz “Preparaty hepatoprotekcyjne: fakty i mity” https://podyplomie.pl/medycyna/10710,preparaty-hepatoprotekcyjne-fakty-i-mity

Professor V. WYNN “METABOLIC EFFECTS OF ANABOLIC STEROIDS” Alexander Simpson Laboratory for Metabolic Research, St. Mary's Hospital Medical School, London, W.2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1859219/