Antocyjaniny należą do grupy antyoksydantów, podobnie jak witaminy A, C, E, prowitamina A, koenzym Q10, neopteryna, melatonina, bilirubina, zredukowany glutation (GSH). Wspomniane związki pomagają w walce ze stresem oksydacyjnym np. związanym z aktywnością fizyczną. W czasie intensywnego wysiłku ustrój jest narażony na oddziaływanie reaktywnych form tlenu (np. wolnych rodników tlenowych). Jednak pojawia się pytanie, czy poza oddziaływaniem doraźnym, antocyjany mogą mieć wpływ na zdrowie metaboliczne, chronić przed cukrzycą, miażdżycą czy incydentami sercowo-naczyniowymi? Wiele wskazuje, że tak!
Jakie są źródła antocyjanów?
Borówki zawierają związki polifenolowe, przede wszystkim antocyjany, które mają działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Aronia, czarna porzeczka, truskawka, winogrona, wiśnie, bez czarny, borówka czernica, jeżyny, malina, poziomka, owoc granatu, żurawina zawierają antocyjany, cyjanidynę, delfinidynę. Wysokie spożycie flawonoidów łagodzi spadek zdolności poznawczych związany z wiekiem.
Czy jagody goji mogą działać prozdrowotnie?
W 2015 r. naukowcy chcieli sprawdzić, czy jagody goji czarne mają wpływ na ochronę wątroby. Myszy otrzymywały:
- dietą wysokotłuszczową (HFD), prowadzi do różnych negatywnych zmian metabolicznych (przeważnie jest to smalec, olej sojowy itd.)
- dietę HFD uzupełnioną 2 g ekstraktu na kg masy ciała jagód goji
- dietę HFD uzupełnioną 5 g ekstraktu na kg masy ciała jagód goji
Wyniki
Podawanie ekstraktu jagód goji obniżyło stężenia trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, aminotransferazy asparaginianowej i aminotransferazy alaninowej. Odnotowano poprawę metabolizmu glukozy, wzrost wrażliwości na insulinę oraz aktywności szlaku AMPK.
Interpretacja wyników.
Znaczenie stężenia trójglicerydów
Badania epidemiologiczne wykazały, że podwyższone stężenia trójglicerydów mierzone na czczo wiążą się niezależnie z występowaniem incydentów sercowo-naczyniowych, a liczne najnowsze dane genetyczne u ludzi potwierdzają związek przyczynowy lipoprotein bogatych w trójglicerydy w progresji miażdżycy tętnic. Nadmierne stężenia zostały powiązane z rozwojem miażdżycy naczyń wieńcowych. W badaniu ELSA-Brasil przeprowadzonym na 3800 osobach niechorujących na chorobę wieńcową i niestosujących środków mających wpływ na stężenie lipidów, stężenia trójglicerydów były związane z gromadzeniem się zwapnionej blaszki miażdżycowej, co ogranicza przepływ krwi i wiąże się z rozmaitymi patologiami układu krążenia.
Znaczenie stężenia cholesterolu.
Podwyższone stężenie cholesterolu sprzyja incydentom sercowo-naczyniowym, postępującej miażdżycy oraz wyraźnemu skróceniu oczekiwanego czasu życia danej osoby. Niestety, w XXI wieku wielu „szamanów” (w rodzaju Jerzego Zięby) neguje znaczenie stężenia cholesterolu, te osoby najlepiej ignorować, bo nie mają pojęcia, o czym mówią. Zarówno nadmierne, jak i zbyt niskie stężenia cholesterolu sprzyjają rozmaitym patologiom, często świadczą o obciążeniu wątroby. Po ostrym zawale serca stężenia cholesterolu może być obniżone przez 6-8 tygodni.
ALAT/ALT (Aminotransferaza alaninowa) i aspAT/AST (Aminotransferaza asparaginianowa) są markerami pomocniczymi w ustaleniu np. zaburzeń pracy wątroby. Nie są selektywne, dlatego traktowałbym je uzupełniająco.
Z kolei zaburzenia metabolizmu glukozy (np. szybkość jej usuwania z krążenia w odpowiedzi na insulinę) i wrażliwość na insulinę (ile insuliny trzeba, by obniżyć stężenie cukru we krwi) obrazują problemy metaboliczne występujące w ustroju. Podwyższone stężenie glukozy i insuliny są nieodłącznym elementem pierwszej, wstępnej fazy cukrzycy, zespołu metabolicznego itd. Stężenie glukozy na czczo u sportowców powinno być o wiele niższe niż wynosi norma.
Podsumowanie
Z tego wynika, że podawanie ekstraktu jagód goji jest w stanie poprawiać rozmaite markery obrazujące zdrowie metaboliczne i na dodatek hamować gromadzenie się lipidów np. w wątrobie. Pobudzenie szlaku AMPK (Kinazy białkowej aktywowanej przez AMP) pojawia się w trakcie treningu siłowego, aerobowego i interwałowego. Paradoksalnie, chwilowo pobudzenie szlaku AMPK sprzyja katabolizmowi, a nie rozbudowie masy mięśniowej. Dlatego ekstrakt jagód goji w pewnym stopniu emulował zjawiska, jakie pojawiają się w trakcie aktywności fizycznej.
W nowszych badaniach z 2021 r. potwierdzono, iż suplementacja ekstraktem z owoców jagód goji zmniejszyła przyrost masy ciała, akumulację tłuszczu w wątrobie i niwelowała dyslipidemię, stan zapalny, stres oksydacyjny i oporność insulinową u myszy na diecie wysokotłuszczowej.
Referencje:
- Jiayao Lin Yu Zhang Xinqing Wang Wenwen Wang Lycium ruthenicum extract alleviates high-fat diet-induced nonalcoholic fatty liver disease via enhancing the AMPK signaling pathway https://www.spandidos-publications.com/10.3892/mmr.2015.3840
- Baoming Tian i in. Anthocyanins from the fruits of Lycium ruthenicum Murray improve high-fat diet-induced insulin resistance by ameliorating inflammation and oxidative stress in mice https://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/2021/fo/d0fo02936j/unauth
- Cassar A. i in. Przewlekła choroba wieńcowa: diagnostyka i postępowanie https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/094/original/Strony_od_MpD_2010_11-11.pdf?1467981444
- Vallejo-Vaz A. J. i in. Triglycerides and residual risk https://www.researchgate.net/profile/Pablo-Corral/publication/339359610_Triglycerides_and_residual_risk/links/5e740191a6fdccda8b70e86c/Triglycerides-and-residual-risk.pdf
- https://www.labtestsonline.pl/test/profil-lipidowy
Winogrona warto wybierać ciemne i nie te najbardziej słodkie odmiany, tylko takie, które mają trochę kwaskowaty i cierpki smak (są mniej zmodyfikowane przez człowieka). Często mają mniejsze grona i owoce; w sezonie można je kupić na targu od sprzedawców, którzy sami je hodują. Takie winogrona są też odporniejsze na choroby grzybowe , więc nie wymagają (tyle albo w ogóle) oprysków. Im mają mniejszą skłonność do pleśnienia i psucia się, tym lepiej, bo to świadczy o dużej zawartości antyoksydantów.