Naukowcy często wyciągają nie do końca słuszne wnioski z badań prowadzonych na osobach otyłych lub niewytrenowanych. Czasem powodem błędnej interpretacji jest użycie niewłaściwej metody pomiarowej (np. BIA w kontekście pomiaru ilości tkanki tłuszczowej czy mięśni).
Edda Cava i wspólnicy twierdzą, iż „Wywołana dietą utrata wagi zmniejsza masę mięśni, ale nie ma wpływu na siłę”.
Podobne twierdzenia są zawarte w opracowaniu Edda Cava pochodzącym z sympozjum „Architecture of Healthy Muscles: The Interplay between Exercise and Nutrition on Muscle Metabolism”. W rzeczywistości zawsze z dietą redukcyjną powiązany jest spadek siły. Im dłuższa i bardziej restrykcyjna dieta, tym gorsze jest samopoczucie, mniejsza siła i wydolność. Udowadniano to niezliczoną ilość razy w różnorakich badaniach, np. dotyczących zawodniczek fitness. Bardzo rzadko zdarza się przypadek osoby budującej siłę przy deficycie kalorycznym. Tak się dzieje u osób niewytrenowanych, otyłych lub nie mających do tej pory styczności z aktywnością fizyczną (one mogą budować masę mięśniową na ergometrze/rowerku). Jednak zupełnie inne reguły rządzą u osób mających choć elementarny staż siłowy.
Edda Cava i wspólnicy twierdzą, iż: „Osoby otyłe mają więcej mięśni, jednak niskiej jakości, w porównaniu do ludzi o normalnym składzie ciała”.
Jako dowód przytacza się kompletnie oderwane do tego zagadnienia badania.
Pierwsze (Mingrone G. i wsp.) dotyczy rozważań matematycznych i tworzenia wzorów opisujących beztłuszczową masę ciała w ustroju osób o różnym BMI. Wbrew temu, co napisano w opracowaniu Edda Cava i wspólników, Mingrone G. i wsp. twierdzą, iż im większa masa ciała, tym mniej jest beztłuszczowej masy ciała (czyli mniej mięśni, a więcej tłuszczu).
Drugie „żelazne badanie” Seung J. Choi i wsp. dotyczy osób w wieku 65-80 lat! Na dodatek w istocie porównano dwie grupy otyłych osób! Jedna grupa nosiła średnio 32% tkanki tłuszczowej, druga 39%. Jedne osoby ważyły średnio 65 kg, drugie średnio 85 kg. Faktycznie osoby mające 85 kg wagi miały ~52 kg beztłuszczowej masy, a osoby ważące 65 kg „tylko” 44 kg. Tylko, czy ustalenie naukowców ma się jakoś do ogólnej populacji ludzi o „normalnej” wadze ciała? Nie, bo przeciętny mężczyzna nie powinien mieć więcej, niż 18-20% tkanki tłuszczowej.
Trzecie badanie Lafortuna CL i wsp. faktycznie udowadnia, iż osoby otyłe mają więcej mięśni (ale lokalnie, w kończynach dolnych), gdyż muszą dźwigać o wiele większy ciężar, w porównaniu do ludzi o normalnym składzie ciała.
Czy powyższe twierdzenie jest prawdziwe w kontekście całkowitej masy oraz składu ciała? To wątpliwe. Poza tym, zawsze można odpowiednio dobrać osoby wyniszczone, mające małą masę mięśniową i otyłe, ale trenujące. Wynik (pod względem % zawartości mięśni w ustroju) prawie zawsze będzie na korzyść tych drugich.
Edda Cava i wspólnicy twierdzą, iż: „Wysoka podaż protein pomaga utrzymać beztłuszczową masę ciała w trakcie redukcji wagi, ale nie zwiększa siły i może mieć niekorzystne działanie na funkcje metaboliczne”.
Prawdą jest, iż wysoka podaż protein zapobiega utracie masy mięśniowej w trakcie redukcji, jednak nieprawdą jest, iż wywołuje złowrogie skutki metaboliczne. Tak, u otyłych kobiet po menopauzie być może większa podaż białka będzie miała wpływ na glikemię. Ale na pewno różnica nie będzie istotna przy podaży 0.8 g na kg masy ciała w jednej grupie i 1.2 na kg masy ciała w drugiej. To po prostu zbyt mała różnica. Poza tym wbrew twierdzeniu Edda Cava i wsp. nikt nie powiązał dużej ilości protein w diecie z insulinoopornością i cukrzycą typu II. Wręcz przeciwnie, odpowiednia podaż protein jest korzystna dla diabetyków i istnieją silne przesłanki, iż białko serwatkowe może pomóc w walce z cukrzycą.
W jednym z badań uczestnicy (pacjenci z cukrzycą) stosujący białko serwatkowe odczuwali większą sytość w ciągu dnia, mieli mniejsze wahania glukozy oraz mieli niższe stężenie hemoglobiny glikowanej, w porównaniu do osób z pozostałych dwóch grup (GR. II: jajka + soja + tuńczyk; GR III: węglowodany).
Podsumowanie
Korzystając z gotowych opracowań warto sprawdzać źródła badań naukowych. Często w dyskusji stosuje się wątpliwej jakości argumenty lub badania, które dotyczą specyficznej grupy ludzi, np. w podeszłym wieku, z cukrzycą lub niewytrenowanych.
Referencje:
Edda Cava, Nai Chien Yeat, and Bettina Mittendorfer “Preserving Healthy Muscle during Weight Loss” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5421125/
Mingrone G, Marino S, DeGaetano A, Capristo E, Heymsfield SB, Gasbarrini G, Greco AV. Different limit to the body’s ability of increasing fat-free mass. Metabolism 2001;50:1004–7.
Lafortuna CL, Tresoldi D, Rizzo G. Influence of body adiposity on structural characteristics of skeletal muscle in men and women. Clin Physiol Funct Imaging 2014;34:47–55.
Choi SJ, Files DC, Zhang T, Wang ZM, Messi ML, Gregory H, Stone J, Lyles MF, Dhar S, Marsh AP, et al. Intramyocellular lipid and impaired myofiber contraction in normal weight and obese older adults. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2016;71:557–64.
https://www.mp.pl/cukrzyca/aktualnosci/143369,bialko-serwatkowe-moze-pomoc-w-walce-z-cukrzyca-typu-2
