Kontuzje urazy rehabilitacja

Witam. Ja mam pytanie.
OStatnio zaszalalem sobie na silowni i przy cwiczeniu na biceps ;), uszkodzilem sobie nadgarstek. Teraz jak bardziej wygnę dłon to mnie boli.
Mam opaske zrobiona z bandaza elastycznego. Co jeszcze moge zrobic aby to jak najszybciej sie wyleczylo. Moze jakies masci albo cos ?
Dziekuje.

Witam.
można jeszcze profilaktycznie zamiast bandaza opaskę z neoprenu i klasyczne maści: ben gay - balsam dla sportowców, rheumon, neo capsiderm.
pozdrawiam

Witam staw skokowy najlepiej unieruchomić stabilizatorem.
polecam PUSH AEQUI. trochę drogi (245zl) ale dyskretny i wygodny, bardzo lekki bo wykonany po części z wlukna węglowego. zaleca sie na:
-przewlekła niestabilność stawu skokowego
-leczenie świeżych urazów więzade pobocznych niewielkiego stopnia
-kontynuacja zachowawczego lub operacyjnego leczenia zamania kostki
-choroba zwyrodnieniowa stawu skokowego.
i maści też można śmialo zastosować.
pozdrawiam

Po urazie stawu kolanowego - nadwyrezenie lakatek pobocznych, po gipsie zastosowalem zabiegi rehabilitacyjne: najpierw lacznie: viofor, diadynamic, masaz,cwiczenia, pozniej: magnetronic, laser, krioterapia,cwiczenia, do tego w celu uprawiania sportu stabilizator GII Trainer - profesjonalny sprzet dla sportowcow po urazach kolan.
Moze ktos mial uraz podobny , mam pytanie:
po jakim czasie przeszly wszelkie dolegliwosci - ja jeszcze mam taki objaw, ze przy gwaltownym wyproscie i max. zgieciu cos jeszcze poczuje w kolanie - od urazu minely 2 miesieace.
czy wskazane jest aby nie grac w pilke i przez jaki czas?

pracuję w sklepie rehabilitacyjnym więc mam dzoczynienia z różnymi urazami. po urazie kolana i uszkodzeniu łąkotek okres powrotu do pełnej sprawności może trwać dosyć długo.
ogólnie przyjmuje się za j dzień unieruchomienia w gipsie 10 dni rekonwalescencji. przy urazie łąkotek prawdopodobnie miałeś nogę w gipsie około 6 tygodni więc jeszcze sporo ćwiczeń i trochę czasu upłynie zanim powrócisz do pełnej sprawności.
alecki

§ Artroskopowe leczenie choroby zwyrodnieniowej kolana
Co to jest choroba zwyrodnieniowa kolana.
Jest to najczęstsza choroba stawów, w której dochodzi do niszczenia chrząstki stawowej oraz warstwy podchrzęstnej kości. Następstwem jest ból, niepełnosprawność oraz kalectwo. Uważa się, że dotyczy ona około 70% ludzi po 65 roku życia. Najczęstszą przyczyną zwyrodnienia kolana są zmiany pourazowe: uszkodzenie więzadeł, łąkotek, chrząstki, złamania, ciała wolne. Do choroby prowadzą również przeciążenia działające na chrząstkę stawową oraz chrzęstną kość, zmiany biochemiczne w chrząstce i błonie maziowej oraz czynniki genetyczne. Osobną przyczyną zwyrodnienia są przebyte zapalenia bakteryjne, gruźlica stawowa, gościec stawowy. Poza tym niszcząco na chrząstkę kolana wpływa nieprawidłowe odchylenie osi kończyny (koślawość, szpotawość) oraz ograniczenie ruchów w stawie biodrowym i skokowym. Z powyższych powodów wyróżnia się dwa zasadnicze typy choroby zwyrodnieniowej: pierwotny - rozwijający się samoistnie bez uchwytnej przyczyny oraz wtórny - o jasno określonej przyczynie. W przebiegu choroby zwyrodnieniowe kolana chory odczuwa ból przy ruchach, czasami również dotyku, trzeszczenia przy wykonywaniu ruchów, ograniczenie ruchomości stawowej, poszerzenie rozmiarów kości tworzących staw oraz zniekształcenie osi kolana najczęściej na szpotawo. Dolegliwościom tym towarzyszą objawy przewlekłego zapalenia błony maziowej stawu, które charakteryzują się wysiękiem stawowym i podwyższeniem ciepłoty skóry nad stawem.Do niedawna uważano, że leczenie choroby zwyrodnieniowej powinno ograniczać się jedynie do leczenia zachowawczego polegającego na stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, "blokadach" dostawowych z leków sterydowych (hormony), fizykoterapii (zabiegi prądowe, pole magnetyczne) oraz kinezyterapii (ćwiczenia stawu).Następnie wprowadzono metody operacyjnego leczenia choroby zwyrodnieniowej polegające na chirurgicznym opracowaniu stawu. Zabieg polegał na szerokim otwarciu stawu kolanowego i wyrównaniu jego powierzchni stawowych poprzez ścięcie zwyrodniałej chrząstki i wyrośli kostnych, usunięciu wolnych fragmentów zwyrodniałych łąkotek i innych mechanicznych przeszkód w stawie jak ciała wolne chrzęstno-kostne. Wadą tej metody była konieczność długotrwałej rehabilitacji po operacji ( z powodu dużego otwarcia stawu ) ograniczenia ruchomości, wysięki dostawowe i ból. Artroskopowa operacja choroby zwyrodnieniowej kolana.Zastosowanie nowoczesnej techniki artroskopowej do chirurgicznego opracowania stawu kolanowego pozbawione jest wad otwartego zabiegu i nie wymaga długiego pobytu w szpitalu, wielotygodniowej rehabilitacji a jednocześnie umożliwia oszczędne i dokładne przeprowadzenie operacji. Rozległość operacji uzależniona jest od ciężkości zachorowania, które można dokładnie ocenić badaniem wzrokowym za pomocą artroskopu.Zabieg operacyjny polega na artroskopowym opracowaniu zniekształceń zwyrodnieniowych. W pierwszej kolejności wycina się zwyrodniałą błonę maziową i ciało tłuszczowate jeżeli wkleszczają się do stawu kolanowego. Jeżeli łąkotki są uszkodzone z powodu zwyrodnienia wycina się je zawsze częściowo tylko w granicach ich uszkodzenia. Następnie usuwa się wszystkie luźne, oderwane fragmenty chrząstki stawowej i ciała wolne blokujące ruch w stawie oraz wycina wyrośle kostne używając mikronarzędzi odgryzających i minidłut. Gdy stwierdza się uszkodzenie więzadeł krzyżowych to wycina się ich kikuty tak, aby nie wkleszczały się pomiędzy kłykcie kości udowej i piszczelowej. Zazwyczaj należy wykonać również plastykę dołu międzykłykciowego kości udowej wycinając wyrośle kostne, co poszerza przestrzeń międzykłykciową. Zwyrodniałą chrząstkę stawową, która luźno zwisa w postaci frędzli wycina się mikrofrezarką (golidłem elektrycznym) oraz modeluje specjalną raszplą i wygładza urządzeniem waporyzującym (odparowywuje chorą tkankę). Ubytki chrząstki pełnej grubości wymagają oczyszczenia przez wyłyżeczkowanie, a odsłoniętą kość podchrzęstną poddaje się mikrozłamaniom za pomocą szydła kostnego wykonując w niej małe, liczne otwory o średnicy 2 mm (3-4 otwory na 1 cm2) na głębokość 4 mm. Nie stosujemy metody rozwiercania ubytku wiertłem szybkoobrotowym, aby nie powodować martwicy termicznej na brzegach otworu. Technika mikrozłamań wytwarza nierówną, chropowatą powierzchnię w miejscu uszkodzenia, do której łatwo i mocno przykleja się skrzep, co zapewnia właściwe środowisko dla rozrostu nowej tkanki - chrząstki włóknistej Przykładamy dużą wagę do oczekiwań pacjenta związanych z leczeniem i jego motywacji. Osoby aktywne fizycznie kwalifikujemy do procedur regeneracyjnych (przeszczepy chrzęstno-kostne) ograniczając wykonanie mikrozłamań do niewielkich ubytków w okolicach trudno dostępnych. Osoby z mniejszymi potrzebami aktywności ruchowej ze względu na wiek czy ogólny stan zdrowia kwalifikujemy do mikrozłamań. W przypadku współistnienia zmian zwyrodnieniowych w obrębie kłykci kości piszczelowej wykonuje się dodatkowo podchrzęstne przecięcie tej kości (miniosteotomia) co poprawia odpływ żylny z nasady kości i pobudza procesy naprawcze. Wyniki leczenia.Artroskopowe leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego pozwala na uzyskanie u większości chorych kilkuletniej poprawy czynności kolana i zmniejszenie dolegliwości bólowych, co zauważalnie wydłuża okres aktywności zawodowej. Mała inwazyjność techniki artroskopowej skraca czas leczenia szpitalnego i rehabilitacji, a zarazem pozwala odzyskać wyższy poziom sprawności w porównaniu do innych sposobów leczenia. Dużym niedostatkiem omawianej metody jest to, że ubytek chrząstki hyalinowej zastępowany jest przez chrząstkę włóknistą, która charakteryzuje się znacznie mniejszą odpornością na obciążenie i łatwiej ulega ponownemu zniszczeniu. Może to być powodem wykonania za kilka lat ponownej operacji kolana. Gdy przyczyną tworzących się zmian zwyrodnieniowych jest zaburzenie osi kończyny w postaci szpotawości lub koślawości (zaawansowana choroba również prowadzi do zaburzeń osi) należy rozważyć dodatkowy zabieg operacyjny, który będzie miał na celu poziome ustawienie stawu (osteotomia).W przypadku całkowitego zniszczenia chrząstki stawowej i odkształcenia powierzchni stawu jedynym możliwym leczeniem choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego jest jego wymiana - endoprotezoplastyka. Artroskopowa operacja choroby zwyrodnieniowej kolana. Przed operacją. Zalecamy aby przed przybyciem do szpitala na operację kolana, fizjoterapeuta nauczył Was poprawnego poruszania się za pomocą kul łokciowych.Conajmniej 6 godz.przed operacją nie wolno jeść i pić. Należy zażyć kąpieli pod prysznicem oraz założyć czystą bieliznę (higiena sali operacyjnej).Po operacji.Po operacji w stawie pozostawia się dren nie zasysający na 24 - 48 godz. W czasie stosowania drenażu pooperacyjnego kolano musi być unieruchomione aparatem ortopedycznym. W tym czasie należy wykonywać ćwiczenia napinania mięśni uda, grzbietowego zginania palucha stopy, unoszenia operowanej kończyny do góry. W drugiej dobie pooperacyjnej należy rozpocząć ćwiczenia kolana na szynie elektrycznej (CPM) lub czynnie w zakresie na jaki pozwala ból pooperacyjny. Na drugi dzień po operacji można chodzić za pomocą kul odciążając chorą kończynę. Pobyt w szpitalu wynosi 2-3 dni. Musicie być odebrani ze szpitala, ponieważ nie można jeszcze samemu prowadzić samochodu. W domu kontynuujecie ćwiczenia tak, jak nauczono Was w szpitalu. Operowana kończyna powinna być przez parę dni wysoko ułożona, a kolano schładzane workami z lodem.Zażywanie leków.Jeżeli będą utrzymywały się pooperacyjne dolegliwości bólowe, zażywajcie w domu tabletki Pyralginy, Paracetamolu lub Tramalu. Jeżeli chorujecie lub przeszliście chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy nie zażywajcie Voltarenu, Diclofenacu i podobnych leków. Należy unikać rutynowego, długiego stosowania niesterydowych leków przeciwzapalnych, ponieważ hamują rozrost nowej chrząstki.Dalsze leczenie.Jeżeli w czasie operacji nie wykonano mikrofrakturacji (poinformuje Was o tym operujący chirurg) to operowaną kończynę można obciążać w pełni po 2-3 dniach. Kule łokciowe mogą być potrzebne tylko do czasu ustąpienia dolegliwości bólowych.Gdy wykonano mikrofrakturację wówczas niezbędne jest odciążenie kończyny (zakaz następowania) przez 6 do 8 tygodni. Należy bezwzględnie używać przez ten czas kul łokciowych. Okres ten jest niezbędny aby stworzyć warunki do odtworzenia się tkanki chrzęstnej w miejscu ubytku. W tym czasie należy ćwiczyć ruchy w stawie kolanowym oraz wzmacniać siłę mięśni uda. Po upływie tego czasu można stopniowo obciążać kończynę, by średnio po 4 tygodniach, dojść do pełnego obciążania. Na przestrzeni kolejnych tygodni należy zwiększyć swoją aktywność ruchową, a w razie potrzeby (pacjenci młodsi) mogą po 24 tygodniach rozpocząć treningi na siłowni. W zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych kolana odczuwalna poprawa występuje zazwyczaj po 4 do 6 miesięcy po operacji.
zaczerpnięto z poradnika medycznego

BUDOWA STAWU KOLANOWEGO : § Operacje artroskopowe łąkotek kolana Rola łąkotki w kolanie.Łąkotki (przyśrodkowa i boczna) to sierpowate twory włóknisto-chrzęstne o przekroju trójkąta, które pokrywają 2/3 powierzchni stawowej kości piszczelowej. Zewnętrznym obwodem przyczepiają się do torebki stawowej. Dzisiaj znamy jak ważną rolę biomechaniczną spełniają te struktury:- chronią hialinową chrząstkę stawową (powierzchnię poślizgu) kolana przed przeciążeniem- powiększają powierzchnię kontaktu pomiędzy kością piszczelową a udową, przez co 70% obciążeń wewnątrzstawowych przenoszonych jest przez łąkotkę- są zderzakami (odbojnikami) zabezpieczającymi nadmierne przednio-tylne przemieszczenie kości piszczelowej- ułatwiają krążenie płynu stawowego odpowiedzialnego za odżywianie chrząstki stawowej Uszkodzenia łąkotek.Te ważne struktury ulegą częstemu uszkodzeniu najczęściej podczas niekontrolowanego skrętu zewnętrznego podudzia przy zgiętym stawie kolanowym. Dzieje się to w czasie zajęć sportowych (narty, piłka nożna lub siatkowa), w trakcie wykonywania pracy (uraz bocznej powierzchni stawu kolanowego), a nawet podczas banalnych zajęć domowych (wstawanie z pozycji kucznej). Również niestabilność kolana z powodu uszkodzenia więzadła krzyżowego predysponuje do uszkodzeń łąkotek. Charakterystycznym objawem uszkodzenia łąkotki jaki podają chorzy to słyszalny lub wyczuwalny "trzask" w kolanie, któremu często towarzyszy nagłe zablokowanie ruchu w stawie. Kolano pozostaje w zgięciu, a próba jego wyprostu wywołuje silny ból. Obrzęk kolana pojawia się natychmiast lub na drugi dzień. Nagłe zablokowanie wyprostu świadczy o znacznym przemieszczeniu rozerwanej części łąkotki. Rozerwana i przemieszczona łąkotka pozostaje pomiędzy kośćmi tworzącymi staw co blokuje wprost. Czasem rozerwana część łąkotki może powrócić na swoje prawidłowe miejsce aby znowu przy niekorzystnym ruchu przemieścić się i zablokować ruch w kolanie. Często pacjenci podają okresowe zablokowania ruchu w stawie, które sami potrafią odprowadzić znanymi sobie manipulacjami kolana. Objawy uszkodzeń łąkotki są przeróżne - od dolegliwości bólowych stawu przez objawy mechaniczne: trzaski, przeskakiwania, wyskakiwania, "uciekania" kolana aż po obecność płynu w stawie kolanowym.Oderwana całkowicie lub częściowo łąkotka, która przemieszcza się po stawie kolanowym wgniata się w gładką powierzchnię chrząstki stawowej i niszczy ją nieodwracalnie. Uszkodzona łąkotka nie tylko nie spełnia swej funkcji, ale dodatkowo uszkadza staw doprowadzając do wczesnych zmian zwyrodnieniowych czyli tzw artretyzmu. Ojciec chirurgii kolana prof. O'Donoghue powiedział: "Lepiej mieć łąkotkę niż jej nie mieć, ale lepiej jej nie mieć gdy jest uszkodzona". Dlatego też uważamy że za wszelką cenę powinniśmy ratować uszkodzoną łąkotkę poprzez jej naprawę. Jest to możliwe gdy wcześnie podejmie się właściwe leczenie chirurgiczne. Wycięcia łąkotki wykonujemy tylko wtedy gdy charakter i miejsce jej uszkodzenia nie daje szansy na wygojenie. W tych przypadkach wycinamy jedynie część uszkodzoną zachowując możliwie dużą część nieuszkodzonej tkanki łąkotki. W przypadku jej całkowitego wycięcia pole styku kości udowej z piszczelową zmniejsza się z 6 cm2 do 2cm2, czyli zmniejsza się 3-krotnie, czyli 3-krotnie zwiększają się naciski na pole styku uda z piszczelą. Dlatego stawy kolanowe po wycięciu łąkotki wykazują zmiany zwyrodnieniowe w stopniu bezpośrednio zależnym od wielkości wyciętej łąkotki. Dodatkowo przy uszkodzonym więzadle krzyżowym przednim brak łąkotki w dużym stopniu nasila niestabilność kolana. Zachowana łąkotka w przypadku rekonstrukcji więzadła krzyżowego znacznie poprawia efekt leczenia ponieważ chroni przeszczep przed nadmiernymi przeciążeniami.Każde podejrzenie uszkodzenia łąkotki powinno być diagnozowane artroskopowo i odpowiednio leczone w trybie pilnym. Ma to na celu ochronę stawu przed zniszczeniami jakie może spowodować oderwana łąkotka oraz stworzenie szansy wykonania jej naprawy. Wycięcie jak i naprawa łąkotki wykonywane są w pełni pod kontrolą artroskopu bez konieczności dużego otwierania stawu. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym (narkozie), przewodowym (dokręgosłupowym) lub wyjątkowo (na życzenie pacjenta) w znieczuleniu miejscowym. Operacyjne leczenie uszkodzeń łąkotek.1. Artroskopowe całkowite lub częściowe wycięcie łąkotki. Obecnie zaniechaliśmy całkowitego wycinania łąkotki. Częściowe wycięcie wykonuje się w przypadku jej uszkodzenia w strefie nie dającej szansy na wygojenie (w tzw strefie "białej", czyli bez ukrwienia) 2. Artroskopowa łąkotki.Wykonuje się zawsze gdy uszkodzenie znajdujesię w tzw strefie "czerwonej", czyli ukrwionej- szycie podłużnego rozerwania łąkotki (rys. obok)- stabilizacja uszkodzeń łąkotki wchłanialnymi implantami (strzałki, śruby, zszywki, kotwicebez konieczności dodatkowego nacinania skóry (rys. poniżej) 3. przeszczepy łąkotek- z materiału pobranego ze zwłok - metoda rozwijana na świecie. Ze względu na możliwość przeniesienia wirusa HIV lub innego zakażenia ma wielu przeciwników- przeszczep rusztowania kolagenowego w kształcie łąkotki na którym mają osadzić się komórki tkanki łącznej. Obecniew trakcie doświadczeń klinicznych.Przed operacją.Co najmniej 6 godz. przed operacją nie wolno jeść i pić. Należy zażyć kąpieli pod prysznicem oraz założyć czystą bieliznę (higiena sali operacyjnej).Po operacji.W przypadku wycięcia całkowitego bądź częściowego łąkotki na drugi dzień po zabiegu kończyna może być w pełni obciążana oraz ćwiczona (napinanie mięśni, zginanie i prostowanie kolana w zakresie jakim pozwala ból pooperacyjny). Pobyt w szpitalu po operacji wynosi 12 godzin. Pacjent musi być odebrany ze szpitala, ponieważ nie można jeszcze samemu prowadzić samochodu. W domu należy kontynuować ćwiczenia wg pouczeń. Operowana kończyna powinna być przez parę dni wysoko ułożona a kolano okładane workiem z lodem. W przypadku szycia łąkotki postępowanie pooperacyjne uzależnione jest od wielkości naprawionego uszkodzenia. Najczęściej operowana kończyna unieruchamiana jest opatrunku gipsowym na 3-4 tygodnie. Zażywanie leków.Jeżeli będą utrzymywały się pooperacyjne dolegliwości bólowe należy zażyć w domu tabletki Pyralginy, Paracetamolu lub Tramalu. Jeżeli pacjent choruje lub przeszedł chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy nie powinien zażywać Voltarenu, Diclofenacu.Dalsze leczenie.Leczenie rehabilitacyjne prowadzone jest i indywidualnie u każdego pacjenta i uzależnione jest od techniki operacyjnej. Po wycięciu łąkotki powrót do sprawności następuje najczęściej po 2-4 tygodniach od zabiegu. W tym czasie wskazane są ćwiczenia zwiększające ruchomość kolana (zginanie i prostowanie stawu) oraz ćwiczenia zwiększające siłę mięśni uda (napinanie mięśni). Ćwiczenia operowanej kończyny po szyciu łąkotki rozpoczynają się już w gipsie, poprzez czynne unoszenie unieruchomionej nogi co zapobiega zanikom mięśniowym. Ćwiczenia ruchowe rozpoczynają się po zdjęciu unieruchomienia. Powrót do sprawności w przypadku szycia łąkotki następuje najczęściej po 6-8 tygodniach od operacji.
zaczerpnięto z poradnika medycznego

Ostre obrażenia więzadłowe stawu kolanowego

Opracował lek. med. Piotr Łukasik

Uszkodzenia układu więzadłowego należą do częstych obrażeń stawu kolanowego u sportowców. Dochodzi do nich najczęściej na skutek ostrych urazów z mechanizmu bezpośredniego lub pośredniego, rzadziej przyczyną jest uraz przewlekły. Do najbardziej urazowych sportów należą: piłka nożna, rugby, hokej na lodzie i narciarstwo zjazdowe.
Mechanizm urazu.
Uszkodzenia więzadeł stawu kolanowego mogą powstać w wyniku zadziałania kilku mechanizmów:
Siła działa na staw kolanowy od strony bocznej (siła koślawiąca) przy ustalonej stopie i lekkim zgięciu kolana. Powoduje to uszkodzenie MCL i łąkotki przyśrodkowej, a przy większej działającej sile także ACL i PCL. Ten mechanizm jest najczęstszy u piłkarzy.
Mechanizm przeciwny do poprzedniego, tzn. siła działa od strony przyśrodkowej (siła szpotawiąca). Powoduje on uszkodzenie LCL, rzadziej łąkotki bocznej, a przy dużej sile także uszkodzenie ACL i PCL.
Siła powodująca przeprost lub maksymalne zgięcie kolana. Tu najczęściej dochodzi do uszkodzenia ACL lub PCL.
Siła skręcająca staw kolanowy bez kontaktu z przeciwnikiem przy ustalonej stopie powoduje najczęściej uszkodzenie łąkotek, ACL. Ten mechanizm jest częsty u piłkarzy oraz narciarzy alpejskich (nie wypięcie się wiązania).
Objawy ostrych uszkodzeń więzadłowych.
Trudno jednoznacznie określić jakie są typowe objawy uszkodzeń więzadeł, które pozwalają jednoznacznie określić miejsce uszkodzenia w jego ostrej fazie. Silny ból, obrzęk często maskują objawy niestabilności. Wiele początkowych objawów może sugerować także inne uszkodzenia stawu kolanowego.
Do najczęstszych objawów uszkodzeń więzadeł należą:
· ból – silny, który narasta przy próbie ruchu lub obciążania kończyny. Należy jednak zwrócić uwagę, że poziom bólu nie jest proporcjonalny do stopnia uszkodzenia tkanek. Co więcej, im większy ból, tym mniejsze uszkodzenie i odwrotnie. Okazuje się, że w przypadku uszkodzenia rozległego dochodzi do rozerwania większości włókien nerwowych, stąd czucie bólu jest mniejsze
· trzask słyszalny w momencie urazu i uczucie „uciekania” kolana przy próbie obciążania. Ważne jest także , że tylko więzadło krzyżowe rozrywa się z trzaskiem, bo ani więzadła poboczne ani torebka stawowa nie dają takiego objawu podczas urwania
· bolesność uciskowa miejsca uszkodzenia. Pojawia się tylko w przypadku uszkodzenia więzadeł pobocznych
· krwiak podskórny widoczny w miejscu uszkodzenia więzadeł pobocznych,
· wysięk w stawie kolanowym. Szybkość pojawienia się wysięku może świadczyć o rodzaju uszkodzenia. W przypadku uszkodzenia ACL krwiak narasta powoli (6 – 24godz.), gdyż ulegająca uszkodzeniu gałązka unaczyniająca ACL daje niewielkie krwawienie, a w przypadku jednoczesnego uszkodzenia torebki stawowej obrzęk może być w ogóle trudno zauważalny (tzw.: „rozpłynięcie się wysięku”). Jednocześnie należy wspomnieć, że szybko narastający obrzęk dowodzi szybszego i większego krwawienia, co ma miejsce m. in. w uszkodzeniach chrzęstno-kostnych.
Wymienione objawy mogą sugerować uszkodzenia więzadłowe, ale w ostrej fazie urazu czasami trudno jest postawić jednoznaczną diagnozę. Dlatego konieczna jest dalsza diagnostyka.


Badanie fizykalne.
W przypadkach ostrych uszkodzeń więzadłowych badanie fizykalne jest często trudne do wykonania z uwagi na występujące dolegliwości bólowe, towarzyszący im odruchowy skurcz mięśni oraz niekiedy znaczny obrzęk, zwłaszcza po kilku godzinach od urazu. . Dlatego czasami warto posłużyć się badaniem w znieczuleniu, które znosi ból i odruchowe napięcie mięśni.
Do najczęstszych objawów mogących wskazywać na uszkodzenie więzadeł należą:
· przymusowe usztywnienie kończyny w zgięciu w stawie kolanowym, co może sugerować blok kolana i uszkodzenie łąkotki,
· obrzęk kolana – dodatni objaw balotowania rzepki. Może być słabo nasilony w I okresie od urazu, tj. w 6 – 12 godzin po urazie, w przypadku uszkodzenia więzadeł pobocznych bolesność palpacyjną w miejscu uszkodzenia, czasami widoczny krwiak, dodatnie wyniki testów więzadłowych. Pozwalają one ocenić czy doszło do uszkodzeń więzadeł, jakie więzadła zostały uszkodzone oraz w jakim stopniu.
Do wykonywanych rutynowo testów należą: patrz tabela
Objaw szuflady tylnej, który wykonuje się w zgięciu 90 st. w stawie kolanowym. Tylne przemieszczenie piszczeli względem uda wskazuje na objaw dodatni, który występuje przy różnego stopniu uszkodzeniu PCL. Należy w tym miejscu jeszcze wspomnieć o tzw. pseudo przedniej szufladzie. Jeżeli mamy do czynienia z uszkodzeniem PCL, to, podczas zgięcia w stawie kolanowym do 90 st. piszczel opada ku tyłowi. Próba przemieszczenia wtedy piszczeli ku przodowi powoduje, że mamy wrażenie, że objaw szuflady przedniej jest dodatni, a powodujemy tylko przemieszczenie piszczeli do pozycji prawidłowej.
Objaw Lachmanna polega na przednim przemieszczeniu piszczeli względem uda w zgięciu kolana do 30 st. Dodatni wynik testu wskazuje na różnego stopnia uszkodzenie ACL.
Oprócz wyżej wymienionych istnieje jeszcze wiele innych testów, które pozwalają ocenić układ więzadłowy stawu kolanowego. Są to m. in.:
· odmiany testu Lachmanna: aktywny test Lachmanna, test Lachmanna no-touch,
· dynamiczny test przedniego podwichnięcia tzw. pivot shift i jego odmiany,
· test „giving way” wg Jacob’a.
Należy w tym miejscu także wspomnieć o interpretacji opisanych testów. W zależności od stopnia rozluźnienia ( + - 0-5 mm., ++ - 6-10 mm., +++ - powyżej 11 mm) oraz i oceny tzw. Punktu końcowego (end point). Gdy jest on „twardy” to badane struktury nie są całkowicie uszkodzone, a gdy jest on „miękki” oznacza to, że są one całkowicie uszkodzone.
Badania dodatkowe.
· punkcja stawu. Obecność krwiaka może wskazywać na uszkodzenie więzadłowe. Jednak także w przypadku przytorebkowego uszkodzenia łąkotki (tzw. strefa red) oraz uszkodzeń kostnych także występuje krwiak. W tym ostatnim przypadku często możemy zauważyć w krwi oczka tłuszczu.
· badanie rtg, klasyczne i tzw. stresowe, w pozycjach wymuszonych,
· MRI,
· TK,
· USG,
· artroskopia.
Postępowanie lecznicze.
Sposób postępowania leczniczego zalezy od wielu czynników:
· Czy mamy do czynienia z ostrym czy przewlekłym uszkodzeniem,
· Czy doszło do uszkodzeń wewnątrz- czy zewnątrzstawowych,
· Od stopnia uszkodzenia struktur więzadłowych,
· Od wieku i stopnia aktywności fizycznej pacjenta.
Leczenie uszkodzeń więzadeł pobocznych (LCL, MCL).
W przypadku leczenia izolowanych uszkodzeń więzadeł pobocznych najczęściej stosujemy leczenie zachowawcze.
Uszkodzenie I st. – odpoczynek + chłodzenie + elewacja kończyny + uciśnięcie (tzw. metoda RICE) połączona z unieruchomieniem kończyny i odpoczynkiem przez 2 – 3 dni, a następnie wdrożenie kinezy- i fizykoterapii.
Uszkodzenie II st. (a nawet III st.) stosujemy unieruchomienie. Pacjent porusza się o kulach. Następnie wprowadzamy ćwiczenia m. uda i stopniowo zwiększamy zakresu ruchu w stawie. Dobrze jest wtedy zastosować stabilizator z regulowanym zakresem ruchu. Na obciążanie kończyny zezwalamy po ustąpieniu dolegliwości bólowych i uzyskaniu pełnego wyprostu w stawie. Leczenie trwa ok. 6 – 8 tyg.
Leczenie operacyjne stosujemy w szczególnych przypadkach:
· Przy awulsyjnym oderwaniu przyczepu więzadła, szczególnie przy przemieszczeniu struktury kostnej,
· W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego,
· Czasami w przypadku uszkodzeń mnogich, gdzie przy okazji innych zabiegów dokonujemy także szycia więzadeł pobocznych.
Leczenie uszkodzeń ACL.
Sposób postępowania w uszkodzeniach ACL jest sprawą bardzo kontrowersyjną. Zależy on między innymi od:
· Rodzaju uszkodzenia (częściowe, całkowite),
· Wieku chorego,
· Rodzaju aktywności zawodowej i sportowej pacjenta,
· Istniejących ewentualnie innych obrażeń stawu kolanowego,
· Zaawansowania procesu wzrostowego (w przypadku dzieci i młodzieży).
Leczenie zachowawcze.
Celem jest tu wyeliminowanie istniejącego bólu i obrzęku, likwidacja powstałego procesu zapalnego oraz przywrócenie, w jak najkrótszym czasie, normalnego zakresu ruchu w stawie i normalnej czynności mięśniowej. Sposób postępowania przedstawia się następująco:
1 tydz. – RICE, delikatne aktywne ruchy, unieruchomienie (najlepiej stabilizator pozwalający na zakres ruchu 20 – 120 st.), chodzenie o kulach bez obciążania kończyny.
2 – 6 tydz. – ćwiczenia izometryczne, zwiększanie zakresu ruchów w stawie, zwiększanie obciążania kończyny, hydroterapia.
Powyżej 6 tyg – rowerek leczniczy, pełne obciążanie kończyny, hydroterapia i kontynuacja ćwiczeń.
Leczenie operacyjne
Istnieje kilka metod leczenia operacyjnego ostrego uszkodzenia ACL.
· Szew pierwotny. Najczęściej szwy założone na końce urwanego więzadła przeprowadzane są śródkostnie przez kanały w kości. Metoda ta jest ostatnio rzadziej stosowana z uwagi na nie zadawalające wyniki.
· Szew pierwotny z równoczesnym wzmocnieniem tkanką autogenną (więzadło rzepki, ścięgno m. półścięgnistego, powięź).
· Pierwotna rekonstrukcja stosowana zamiast szwu pierwotnego.
· Późna rekonstrukcja więzadłowa. Metoda ta jest ostatnio często stosowana. W ostrym okresie stosujemy leczenie zachowawcze, a zabieg operacyjny wykonujemy w trybie planowym po ustąpieniu ostrych objawów i wyćwiczeniu stawu.
Operacyjne rekonstrukcje mogą polegać na zastosowaniu przeszczepów uszypułowanych lub wolnych, autogennych lub allogennych. Rodzaje przeszczepów: więzadło rzepki z fragmentami kostnymi rzepki i guzowatości piszczeli, ścięgno m. półścięgnistego, ścięgno m. czworogłowego z fragmentem rzepki, ścięgno m. podeszwowego i inne
Leczenie uszkodzeń PCL.
Uszkodzenie PCL to tylko ok. 10% uszkodzeń więzadłowych kolana i 20% uszkodzeń ACL. Z uwagi na nie zadawalające wyniki leczenia operacyjnego stosujemy najczęściej leczenie zachowawcze – opatrunki gipsowe lub stabilizatory oraz wczesne usprawnianie.

Staw kolanowy



Staw kolanowy jest największym stawem ustroju ludzkiego, łączy kość piszczelową z kością udową najdłuższymi ramionami dźwigni. Prawidłowa czynność tego stawu decyduje o statyce i dynamice kończyn dolnych i całego narządu ruchu.
Staw kolanowy tworzą dwa kłykcie udowe, dwa piszczelowe oraz rzepka. Jak każdy staw posiada powierzchnie stawowe pokryte chrząstką stawową, torebkę stawową oraz jamę stawową wraz z wypełniającym ją płynem stawowym.
Najważniejszymi strukturami anatomicznymi stawu kolanowego są: struktury kostne, powierzchnie stawowe (chrząstka stawowa), łąkotki, więzadła, mięśnie, staw rzepkowo-udowy (między kością udową, a rzepką) i torebka stawowa.
1. Struktury kostne
Wypukłe kłykcie kości udowej stanowią główkę stawową, która porusza się po na wklęsłych powierzchniach kłykci kości piszczelowej stanowiących panewkę stawową. Rzepka jest spłaszczoną kością włączoną w aparat wyprostny kolana.
2. Łąkotki
Łąkotki, twory chrzęstno-włókniste, spełniają szczególną rolę w stawie kolanowym. Posiadają one sierpowaty kształt, a w przekroju czołowym mają postać klina podstawą zwróconą do torebki stawowej, zaś wierzchołkiem do wnętrza stawu. W prawidłowym stawie kolanowym występują dwie łąkotki: boczna i przyśrodkowa.
Funkcje łąkotek (główne):
poprawienie zwartości stawu,
przenoszenie obciążeń i osłanianie chrzęstnych powierzchni stawowych,
ograniczanie maksymalnego zgięcia i wyprostu stawu,
rola w odruchach nerwowych.
3. Więzadła
W stawie kolanowym najważniejszą rolę odgrywają więzadła poboczne i krzyżowe.
Więzadła poboczne:
a) więzadło poboczne piszczelowe (MCL)
Główną funkcją tego więzadła jest ograniczenie nadmiernej koślawości oraz rotacji zewnętrznej piszczeli.
b) więzadło poboczne strzałkowe (LCL)
Główna rola tego więzadła polega na ograniczaniu szpotawości kolana.
c) więzadło krzyżowe przednie (ACL)
Najważniejsza rola tego więzadła polega na ograniczaniu przedniego przemieszczania piszczeli względem kości udowej, ograniczaniu nadmiernego zgięcia i wyprostu oraz forsownego koślawienia i szpotawienia w wyproście i zgięciu.
d) więzadło krzyżowe tylne (PCL)
Więzadło to składa się z dwóch oddzielnych części zróżnicowanych anatomicznie i funkcjonalnie. Taka budowa więzadła gwarantuje jego podstawową funkcję, jaką jest zabezpieczenie tylnego przemieszczania piszczeli oraz ograniczanie maksymalnego wyprostu i zgięcia.
Pozostałe więzadła to:
e) więzadło podkolanowe skośne
f) więzadło torebkowe przyśrodkowe
g) więzadło tylne skośne
4. Mięśnie
Mięśnie działające na staw kolanowy zaliczane są do grupy tzw. stabilizatorów czynnych.
Najważniejszą rolę wśród nich odgrywa najsilniejszy prostownik stawu - mięsień czworogłowy. Jest on dynamicznym partnerem PCL w stabilizowaniu kolana w płaszczyźnie strzałkowej oraz decyduje o wyproście kolana. Pozostałe stabilizatory czynne to mięśnie: krawiecki, smukły, półścięgnisty, półbłoniasty, podkolanowy, dwugłowy uda oraz brzuchaty łydki.
Konsultacja dr n. med. Jerzy Widuchowski

Uszkodzenie łąkotki

lek. med. Wojciech Widuchowski

Obrażenia łąkotek stawu kolanowego występują przeważnie u ludzi młodych oraz aktywnych fizycznie, uprawiających rozmaite formy sportu wyczynowego lub rekreacyjnego. Na częstość ich występowania wpływają takie czynniki jak np. wrodzone schorzenia stawu kolanowego, predyspozycje konstytucjonalne, nabyte odchylenia w obrębie kolana z zaburzeniem prawidłowej mechaniki, czynniki urazowe i zmiany zwyrodnieniowe. Decydującą rolę przypisuje się jednak czynnikom urazowym i rozwijającym się w obrębie łąkotek zmianom zwyrodnieniowym.
Mechanizm urazu.
Patomechanizm uszkodzeń łąkotek jest złożony. Podczas zgięcia kolana, przy rotacji wewnętrznej lub zewnętrznej i nagłym odwiedzeniu podudzia dochodzi do przemieszczenia łąkotki do stawu, a szybkie prostowanie kolana powoduje zakleszczenie jej między kłykciami i rozerwanie. Moment obrotu w stawie kolanowym przy dużym zgięciu i ustawieniu podudzia w pozycji szpotawej lub koślawej może prowadzić również do rozerwania łąkotki.
U sportowców, w wielu dyscyplinach sportowych, w czasie treningów i zawodów, mają miejsce opisane powyżej, niekontrolowane ruchy w stawach kolanowych, w wyniku których może dojść do uszkodzeń łąkotek. Dyscyplinami najbardziej narażonymi na uszkodzenia łąkotek są: piłka nożna, judo, zapasy, siatkówka, hokej na lodzie, lekkoatletyka.
Objawy:
1) przymusowe ustawienie kończyny (w przypadkach bloku),
2) obecność,
3) zaniku mięśnia czworogłowego z osłabieniem jego napięcia,
4) obecność,
5) wysięku w stawie,
6) bolesność,
7) uciskowa szpary stawowej,
8) dodatnie testy łąkotkowe,
9) upośledzenie wydolności stawu.
W diagnostyce uszkodzeń stosuje się następujące procedury:
1) aspiracja i badanie płynu stawowego,
2) badania laboratoryjne,
3) ocena i badanie stabilności za pomocą aparatów,
4) radiologiczne: standardowe, specjalne, artrografia, tomografia komputerowa,
5) tomografia rezonansu magnetycznego (MRI),
6) ultrasonografia,
7) badanie w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym,
8) artroskopia,
9) inne metody (termografia, scyntygrafia i inne).
Leczenie:
1) Leczenie nieoperacyjne (zachowawcze).
Leczenie nieoperacyjne można brać pod uwagę jedynie w przypadku tzw. uszkodzenia przytorebkowego łąkotki, stosuje się wtedy odpowiednio długie unieruchomienie kończyny.
2) Leczenie operacyjne.
a. Wycięcie łąkotki - meniscectomia.
Meniscectomia, czyli wycięcie łąkotki, może być wykonane metodą otwartą (artrotomia) - zarezerwowana dla specjalnie trudnych przypadków lub metodą zamkniętą (artroskopia) - obecnie najczęściej stosowana. W czasie tego zabiegu wycina się wszystkie nieprawidłowe, uszkodzone i niestabilne części łąkotki.Najistotniejsze różnice pomiędzy otwartą a artroskopową meniscectomią to: krótszy całkowity okres leczenia, zdecydowanie szybszy powrót do codziennej i sportowej aktywności oraz nieznacznie lepsze wyniki kliniczne.
b. Naprawa - szycie łąkotki.
Największą niedogodnością dla chorego w tej metodzie leczenia jest konieczność stosowania stosunkowo długiego unieruchomienia oraz wyraźnie dłuższy okres całkowitego leczenia i powrotu do aktywności fizycznej, w tym sportowej, niż po wycięciu. Z tego powodu w wielu ośrodkach zeszycie uszkodzonej łąkotki wykonuje się najczęściej tylko w przypadkach współistnienia uszkodzeń więzadłowych (ACL) wymagających chirurgicznego zaopatrzenia.
c. Zastąpienie łąkotki (przeszczepy, protezy, substytuty).
Uszkodzona łąkotka może być zastąpiona przez: przeszczep, protezę, substytut - z więzadła rzepki, ścięgna mięśnia czworogłowego.
U sportowców wyczynowych, w przypadku uszkodzenia łąkotki stawu kolanowego, leczeniem z wyboru jest obecnie artroskopia operacyjna - zamknięta meniscectomia.
3) Leczenie usprawniające.
Bardzo istotnym elementem postępowania chirurgicznego w przypadkach uszkodzenia łąkotki stawu kolanowego jest właściwe leczenie usprawniające. Celem leczenia usprawniającego jest zabezpieczenie chorego przed wystąpieniem wczesnych i późnych powikłań pooperacyjnych oraz uzyskanie wydolnego stawu kolanowego odpowiednio przygotowanego do spodziewanych obciążeń w czasie aktywności sportowej.
Powrót chorego z uszkodzeniem łąkotki stawu kolanowego do poprzedniej aktywności sportowej zależy od wielu czynników, głównie jednak od zastosowanego leczenia.
Najszybciej operowani wracają do sportu po zastosowaniu zamkniętej meniscectomii (3-4 ty-godnie od zabiegu), nieco później po zeszyciu łąkotki (3-5 miesięcy).
Konsultacja dr n. med. Jerzy Widuchowski