Czy ekstremalny wysiłek fizyczny niszczy nasze nerki?

Rabdomioliza to rozpad mięśni szkieletowych. Jest to zjawisko groźne dla nerek, a w konsekwencji dla całego ustroju. Zwykle występuje po wysiłku wielogodzinnym, szczególnie przy odwodnieniu, wysokiej temperaturze, wilgotności. Większość ludzi wiąże rozpad mięśni z wysiłkiem ekstremalnym. I słusznie! Ale … czasem rozpad mięśni występuje po normalnej aktywności!

Znacznikiem rabdomiolizy jest poziom CPK, czyli enzymu (kinazy kreatynowej CK lub CPK) występującego głównie w mięśniach, sercu, mózgu. Podwyższony poziom CPK świadczy o uszkodzeniu mięśni. Normalna wartość to 55-170 j/L dla mężczyzn oraz 30-135 j/L dla kobiet. [2] W 33 numerze „Crossfit Journal” przytoczona jest historia zapaśnika, rangera i członka oddziału antyterrorystycznego SWAT - Briana, który po wykonaniu treningu crossfit (wymachy sztangielką - ang. swings w seriach po 50 powtórzeń) doznał rozpadu mięśni szkieletowych (rabdomiolizy), co skończyło się dla niego pobytem w szpitalu, katastrofalnym bólem i koniecznością podawania 16 mg morfiny co 2 godziny!

W momencie przyjęcia do szpitala u Briana CPK wynosiło 22 000. W ciągu 2 dni wzrosło do 98 000! Historia Briana skończyła się dobrze - wrócił on do ćwiczeń. Tymczasem w literaturze opisany jest ekstremalny przypadek rabdomiolizy po ... zwykłej, godzinnej sesji na rowerze stacjonarnym. Jak wiemy w etapie przygotowań do zawodów niektórzy kulturyści stosują aeroby nawet 8-10 x tygodniowo po 45-60 minut. Komentarz zbędny. [3]

Czy ostry stan zapalny może być groźny dla życia?

Tak. Obecnie w medycynie określa się ten syndrom, jako zespół zmiażdżenia. Dotyczy on z reguły wypadków drogowych i przemysłowych, zatruć narkotykami. Może wynikać także ze stosowania w nadmiarze alkoholu, kokainy, heroiny, amfetaminy lub z hipertermii i oparzeń, hipotermii oraz odmrożeń kończyn. „Zespół zmiażdżenia (wielonarządowe następstwo rozległego uszkodzenia mięśni): pogorszenie czynności wydalniczej nerek prowadzące do zatrucia ustroju przez gromadzące się końcowe produkty metabolizmu”. [1]

Zespół zmiażdżenia => rabdiomioliza => ostra niewydolność nerek!

Podsumowując

Jak się bronić:

• gdy wracasz do treningu, nie przekraczaj 3-4 jednostek treningowych po 30-45 minut,
• jeśli wracasz do aktywności fizycznej po wakacjach, zastosuj minimalną objętość i intensywność treningu (np. FBW, 2 serie na partię, ciężar 50% sprzed wyjazdu),
• gdy wracasz do treningu, nie porywaj się na interwały, ekstremalne obwody lub bieganie półmaratonów. Tym bardziej, iż długotrwałe bieganie może być szkodliwe dla zdrowia i wyników sportowych (kulturysty, trójboisty, ciężarowca, strongmana),
• o wiele mniejsze obciążenie zapalne wywołuje rower - stwierdzono, że biegacze odnosili dużo większe uszkodzenia mięśni od rowerzystów,
• regularny trening aerobowy, interwałowy oraz siłowy sprzyjają zmniejszeniu się stanu zapalnego u sportowca,
• umiarkowane dawki witamin A,C, E sprzyjają redukcji stanu zapalnego, ale nadmiar hamuje adaptacje do wysiłku. Więc, jeżeli już suplementujesz witaminy, rób to z głową,
• nie porywaj się bez przygotowania na wielogodzinne marsze, biegi czy intensywne sesje crossfit. Może to spowodować uszkodzenie mięśni, a nawet nerek,
• nie ćwicz, gdy jesteś chory,
• nie nadużywaj NLPZ (pogarszają funkcję nerek).

Referencje:

1.Waldemar Machała „Zespół zmiażdżenia– terapia nerkozastępcza” http://www.machala.info/media/repository/Intensywna/21_Machala_W_Zespol_zmiazdzenia_CVVH_Gdansk_2008.pdf

2. Kathleen Deska PAGANA, Timothy J. PAGANA „Testy laboratoryjne i badania diagnostyczne w medycynie”

3. “Masywna rabdomioliza w wyniku godzinnego ćwiczenia na rowerze stacjonarnym: opis przypadku i przegląd piúmiennictwa” http://www.wple.net/nefrologia/nef_numery-2012/a-nefro-4-2012/190-192.pdf