Spychu_15
Było już o morelach, brzoskwiniach i nektarynkach, teraz będzie o cytrusach. Może komuś się spodoba.
Historia
Cytrusy, podobno, zaczęły swoją ewolucję około 20 milionów lat temu w Archipelagu Malajskim niedaleko morza południowo-chińskiego. Były gorzkie, prawdopodobnie niejadalne, ale czas, temperatura i inne czynniki zmieniły je nie do poznania.
4000 lat p.n.e. stały się częścią starożytnych kultur w Mezopotamii, Egipcie i Grecji gdzie zostały czczone jako "Złote Jabłka z Ogrodów Hesperyd" (Ajgle, Eryteja, Hespera, Aretusa), były symbolem radości życia i zdrowia. Podobno były prezentem ślubnym dla Jowisza i Junony, jak również prezentem dla Afrodyty, dzięki której Parys miał wygrać piękną Helenę Trojańską, ale to zupełnie inna bajka
Odkąd odkryto, że słońce i piasek są najlepszymi czynnikami do uzyskania słodyczy i soku, które tak wysoko cenił Jowisz, Junona, Afrodyta i ich poddani, drzewo cytrusowe nie potrzebowało porcelanowych naczyń do rozwoju. Dzięki pomysłowości człowieka w wymyślaniu np. kolei, ciężarówek, chłodzenia i cynowej puszki, ten boski owoc jest zawsze świeży, zimny i pod ręką... w postaci soku...
Pamiętając o ich 20 milionach lat rozwoju, nie możemy dowieść, że rozwinęły się do jadalnych owoców w południowo-wschodniej Azji, gdzie rosły dzikie przez tysiące lat. Pierwsze zarejestrowane słowo "cytryna" zostało odnalezione w Chińskich pismach przypisywanych Konfucjuszowi. Cytrusy przebyły długą podróż do zachodniego świata, czasami za pomocą oceanicznych prądów, czasami przez pustynie i góry razem z karawanami wielbłądów, do Persji, do Środkowego Wschodu i w końcu do Europy, prawdopodobnie przywiezione do obszaru morza śródziemnego przez Arabów i Żydów. W tej drodze, przypuszczalne dzięki dalszej ewolucji, cytrusy weszły do naszego życia. Jako pierwsze gorzkie pomarańcze, używane jako ozdoby i przyprawy, później, jego słodki odpowiednik, przywieziony z Chin w siedemnastym wieku, oryginał, od którego dzisiejsze cytrusy biorą jego sławne własności: sok i słodycz (lub kwaskowość).
Kolumb jak wiemy, zabrał nasiona drzewa cytrusowego (C. aurantifolia) ze sobą w jego drugą podróż do Nowego Świata w 1493 i "ogrody drzewa cytrusowego " zostały założone na Haiti i San Salvadore. Ponce de Leon prawdopodobnie przywiózł drzewo cytrusowe na Florydę kiedy odkrył tę ziemię w 1513, szukając "Źródła Młodości".
W 1654 pierwsze drzewa cytryn i pomarańczy przybyły z St Helena do Południowej Afryki i zostają posadzone w ogrodach Holendrskiej firmy "East India". W roku 1666 zebrano pierwsze owoce...
Rodzina
Rutowate (Rutaceae):
rodzina z klasy roślin dwuliściennych, obejmująca ok. 1600 gatunków, w większości występujących na obszarach tropikalnych i subtropikalnych.
Cytrusy (Citrus):
rodzaj z rodziny rutowatych, do którego należy wiele bardzo ważnych gatunków drzew i krzewów owocowych . W zależności od ujęcia taksonomicznego, liczba gatunków waha się od kilkunastu do prawie 200.
Charakterystyczna budowa owocu to jagoda zrośnięta z kilku lub kilkunastu owocolistków. Okrywa owocu (skórka) składa się z dwóch warstw:
-zewnętrznej, zwanej flawedo, barwnej i zawierającej olejki lotne
-wewnętrznej, białej, gąbczastej, czyli albedo.
Miąższ, złożony z wypełnionych sokiem wyrostków owocni, jest bardzo bogaty w witaminy, zwłaszcza witaminę C. Owoce spożywane są przede wszystkim na surowo, ale mają też szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym (soki, dżemy), perfumeryjnym i farmaceutycznym
Przedstawiam wam
CYTRON: (Citrus medica)nazywany także cedratem albo ethrogiem, to najstarsza uprawna roślina cytrusowa. Owoce niektórych odmian mogą osiągać długość 30 cm, a ciężar nawet do 2,5 kg. Pokrywa je gruba (czasem nawet 7-8-centymetrowa) pomarszczona i brodawkowata skórka o intensywnym aromacie, wykorzystywana do kandyzowania, smażona w cukrze daje tzw. cykatę, przyprawę do ciast i wyrobów cukierniczych. Z owoców otrzymuje się sok cytrynowy. Miąższ jest mało soczysty i niesmaczny. Odmiana cytrona 3 zwana Ręką Buddy ma niezwykle oryginalne owoce z kilkoma wydłużonymi wyrostkami skórki, podobnymi do palców. W Chinach i Japonii roślinę tę uprawia się często w doniczkach.
CYTRYNA: , drzewo do 5 m wys., owocem jest żółta jagoda do 7 cm średnicy, bardzo soczysta i kwaśna.
GRAPE-FRUIT, GREJPFRUT: ,drzewo 6-15 m wys., owocem jest duża do 12 cm średnicy jagoda, bardzo soczysta o miąższu gorzkawo kwaśnym. Narigina jest składnikiem grejfruta powodującym gorycz... Natomiast syntetyzowany z nariginy dehydrochalkon jest słodszy od cukru 100 razy !
KALAMONDINA , LIMA FILIPIŃSKA: małe drzewko bardzo podobne do limy. Owoce do 2,5 cm, bardzo kwaśne, użytkowane jak cytryny.
KUMKWAT (Fortunella): należy do innego rodzaju botanicznego niż pozostałe cytrusy, ale zalicza się go do tej samej grupy ze względu na ogromne podobieństwo do roślin cytrusowych. Krzew lub małe drzewo do 3 m wys. Owoce kumkwatów ( barwy pomarańczowej o kwaśnym miąższu i słodkiej okrywie), dwukrotnie mniejsze od mandarynek, okrągłe lub wydłużone (1,5-3 cm średnicy), są bardzo smaczne i aromatyczne. Zjada się je na surowo ze skórką lub przyrządza z nich kompoty i marmolady. W krajach Wschodu rośliny te stawia się często na stole podczas przyjęcia, aby goście mogli się częstować owocami prosto z krzaka.
KUMKWAT PERŁOWY: podobny do japońskiego, bez kolców. Owoc jajowaty do 4,5 cm długi ma kwaśny miąższ i słodką okrywę.
LIMA: czyli limeta kwaśna (Citrus aurantifolia), to najbardziej wrażliwy na mróz gatunek cytrusa, dlatego uprawia się ją tylko w wilgotnym klimacie tropikalnym. Owoce limy (walny lub kulisty 3-5 cm średnicy) są podobne do cytryri, ale nieco od nich mniejsze, o cienkiej zielonkawożółtej skórce i bardzo kwaśnym soczystym i pachnącym miąższu. Pojawiają się w sklepach rzadziej niż cytryny, gdyż gorzej znoszą transport i przechowywanie. drzewo do 5 m wys., miąższ. Używany do napojów orzeźwiających. Angielscy marynarze podczas długich tras morskich jedli limonki aby uniknąć szkorbutu. Nazywani byli dlatego limey czyli "limojady"...
MANDARYNKA: małe drzewo 2-6 m wys., owoc niewielki 3-5 cm średnicy, spłaszczony, beznasienny, wybitnie deserowy. Odmiany to: klementynka, tangerynka i tangelai (Mauritius dawniej był nazywany Mandara, i stąd mandarynki wzięły swoją nazwę) .
POMARAŃCZA BERGAMOTA: krzew lub drzewo do 5 m wys., owoc - 6-8 cm średnicy, okrągława jagoda żółto zielonkawa, okrywa pachnąca, miąższ kwaśny.
POMARAŃCZA CHIŃSKA: drzewo do 12 m wys., owoc - kulista dość duża jagoda, pokryta grubą pomarańczową okrywą, słodkawo kwaśny, soczysty i smaczny.
POMARAŃCZA GORZKA: krzew lub małe drzewo Do 10 m wys., owoc - duża kulista jagoda z bardzo aromatyczną, gorzkawą, grubą, ciemnopomarańczową okrywą i kwaśnym, gorzkawym miąższem.
POMPELA (Cifrus grandis): inaczej pomelo (inne źródła mówią że pompela jest szlachetną odmianą pomelo...) lub pomarańcza olbrzymia należy do największych cytrusów. Duże jest zarówno drzewo (do 12 m), jak i liście oraz kwiaty. Owoce pompeli osiągają wagę nawet 2 kg do 20 cm średnicy, nieco spłaszczona jagoda o żółtawej grubej okrywie i żółtawym dość soczystym miąższu, nieco Przypominają grejfrut, lecz nie mają charakterystycznej dla nich goryczki. Ich skórka nadaje się do kandyzowania.
PONCYRIA TRÓJLISTNA: krzew lub drzewo do 7 m wys., owoc - 3-5 cm średnicy jagoda, żółto-zielona z omszoną okrywą.
Poza znanymi gatunkami i odmianami do chwili obecnej otrzymano sporo krzyżówek cytrusów. Jedną z bardziej interesujących hybryd jest cytranga powstała ze skrzyżowania pomarańczy słodkiej i trójlistkowej, wytrzymuje ona nawet stosunkowo duże mrozy ( do -10ºC ).
Właściwości
Owoce cytrusowe są w okresie zimowym najlepszym źródłem witaminy C. Posiadają też wysoką zawartość błonnika, w tym rozpuszczalnej w wodzie frakcji pektynowej, która oprócz zdolności wchłaniania wody i pęcznienia w przewodzie pokarmowym obniża poziom cholesterolu przez co zapobiega powstawaniu miażdżycy i choroby wieńcowej. Substancje pektynowe owoców cytrusowych poprzez właściwość wiązania metali usuwają z organizmu toksyczne metale ciężkie, takie jak ołów, kadm. Pewne ilości błonnika i pektyn zawierają też naturalnie mętne soki z owoców cytrusowych. Odpowiedzialny za aromat owoców cytrusowych, w tym głównie pomarańczy D-limonen posiada też właściwości przeciwnowotworowe. Również zawartym w cytrusach flawonoidom, w tym gorzkiej narynginie występującej w grejpfrutach przypisuje się działanie antynowotworowe.
Amerykańscy uczeni odkryli, że jeden ze składników olejku cytrynowego spełnia w naszym organizmie ważne zadanie - podnosząc w wątrobie i jelicie grubym aktywność określonych enzymów, zapobiega powstawaniu stanów zapalnych ! Staje się przez to ważnym sprzymierzeńcem w walce z nowotworem piersi, żołądka, płuc czy skóry. Zawartość beta-karotenu i witaminy C jest w cytrusach tak wysoka, że zjadając codziennie jeden 150g owoc, pokrywamy nasze zapotrzebowanie na te składniki na najbliższe 24 godziny, minimalizując jednocześnie ryzyko zachorowania na grypę. Przygotowując tropikalne potrawy, powinniśmy pamiętać o odrobinie masła lub oliwy - wówczas zalety zdrowotne cytrusów będą pomnożone. Tłuszcz sprawia, że nasz organizm łatwiej wchłania substancje odżywcze zawarte w owocach.
Czy po obraniu owocu ze skórki, pracowicie oddzielałaś białe włókienka od miąższu? Jeśli tak, to bardzo wielka szkoda, bo tym samym pozbawiałaś swój organizm tego, co najlepsze. W zewnętrznej warstwie miąższu tkwią bowiem bioflawonoidy, które - niczym najlepsi ochroniarze - otaczają ciasnym kordonem nasze komórki, chroniąc je przed wniknięciem szkodliwych wolnych rodników. Według najnowszych badań to właśnie one w decydującej mierze przyczyniają się do powstawania raka i zawału serca. Cytrusy, a przede wszystkim grapefruit, zawierają beta-karoten, który działa przeciwnowotworowo i przeciwmiażdżycowo.
Ekstrakt zawarty w miąższu i pestkach grejpfruta działa niszcząco na około 800 rodzajów bakterii i wirusów oraz na ponad 100 rodzajów grzybów chorobotwórczych.
Najwięcej zalet dla osób odchudzających się mają grejpfruty. Składniki w nich zawarte przyspieszają przemianę materii, regulują trawienie i poziom cholesterolu we krwi. Zapobiegają też utlenianiu się złej frakcji cholesterolu (LDL), odpowiedzialną za powstawanie miażdżycy.
Pomarańcze mają witaminy C, A, B1, B2, B12 i P, sole mineralne i pektyny, które pobudzają czynności jelit oraz przeciwdziałają wchłanianiu toksyn, zalegających w jelitach. Doskonale nadają się do diet oczyszczających lub jednodniowych diet sokowych.
Wyciąg z pestek grejpfruta daje dobre efekty w leczeniu wrzodów żołądka - zaobserwowali polscy naukowcy z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. "Ponieważ grejpfruty są z natury kwaśne, teoretycznie mogą podrażniać śluzówkę żołądka i nie powinny się znaleźć w diecie ludzi cierpiących na wrzody tego narządu. Jednak nasze badania dowodzą, że jest dokładnie odwrotnie" - powiedział prowadzący badania prof. Tomasz Brzozowski podczas odbywającego się w Chicago Tygodnia Chorób Układu Trawiennego. Polski zespół wykazał, że grejpfrut jako skarbnica związków, które chronią komórki przed uszkodzeniem oraz związków przeciwbakteryjnych, może łagodzić procesy zapalne w błonie śluzowej żołądka i wspomagać leczenie wrzodów - informuje amerykański serwis internetowy "EurekAlert". Grejpfrut, a zwłaszcza ekstrakt z jego pestek i miąższu, zawiera ogromne ilości tzw. przeciwutleniaczy, które stanowią doskonałą broń przeciwko wolnym rodnikom - cząsteczkom uszkadzającym komórki. Naukowcy przeprowadzili swoje badania na szczurach, u których wywoływano wrzody żołądka. Posłużono się w tym celu kwasem octowym lub jego kombinacją z lekami, które przyczyniają się do rozwoju wrzodów. Były to środki z grupy tzw. niesteroidowych leków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym - refekoksib i indometacyna. Różnym grupom zwierząt podawano różne dawki wyciągu z grejpfrutów - od 2 do 20 mg na kilogram masy ciała. Okazało się, że po kilku dniach leczenia dawką 10 mg/kg znacznie - bo o 50 proc. - spadło wydzielanie kwasu żołądkowego, który nasila rozwój wrzodów. Badacze zaobserwowali też, że między 6 a 9 dniem terapii zmniejszyły się rozmiary wrzodów. A ponadto wzrósł przepływ krwi w owrzodzonych miejscach, co przyspiesza gojenie. Zdaniem prof. Brzozowskiego, te wyniki wskazują, że wyciąg z grejpfruta może w połączeniu z innymi metodami pomóc skutecznie leczyć wrzody żołądka. Ze względu na dużą zawartość witaminy C grejpfruty są bardzo zdrowym dodatkiem do diety. Niektóre badania wskazują nawet, że enzymy zawarte w tych owocach pomagają spalać tłuszcz i wspomagają odchudzanie. Wyciąg z grejpfruta ma własności przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Dawniej był stosowany przez rolników w niektórych krajach do ochrony drewnianych urządzeń przed pleśnią, a w kosmetyce jako środek konserwujący. Używano go również w leczeniu pleśniawek jamy ustnej. (informacja za onet.pl)
Na koniec pare przepisów z cytrusami w roli głównej
1. Mrożone cytryny (8 osób)
Czas 5 godzin i 5 minut, przygotowanie 30 min, zamrażanie 4 godz. i 30 min, gotowanie 5 min.
8 dużych cytryn
1/4 litra białego wina wytrawnego
15 dag cukru
1 białko
5 dag kandyzowanej skórki cytrynowej
2 łyżki likieru pomarańczowego
sól
1. Cytryny umyć gorąca woda, wytrzeć i wzdłuż odkroić pokrywki. Następnie cytryny wydrążyć, po czym razem z pokrywkami owinąć folia aluminiowa i włożyć do zamrażalnika na 3-4 godziny.
2. Wino połączyć z cukrem i gotować przez 5 minut na małym ogniu, mieszając, a następnie ostudzić.
3. Z wydrążonego miąższu cytryn usunąć grube skórki i pestki. Miąższ cytryn zmiksować.
4. Tak przygotowany mus wymieszać ze schłodzonym winem, wlać do miski, przykryć folia aluminiowa i wstawić na 4 godziny do zamrażalnika.
5. Pod koniec zamrażania ubić białko ze szczypta soli na sztywna pianę. Kandyzowana skórkę cytrynowa drobno pokroić i razem z likierem dodać do piany.
6. Zamrożona masę rozdrobnić w mikserze i wymieszać z przyprawiona piana. Masa napełnić wydrążone cytryny, na nich ułożyć odkrojone pokrywki i wstawić na 30 minut do zamrażalnika. Cytryny wyjąć z zamrażalnika 15 minut przed podaniem.
2.Lemoniada
Czas 5 min
1 litr wody
5 łyżek cukru (puder lepiej się rozpuszcza)
sok z 2 cytryn
Dokładnie wymieszać sok cytrynowy z wodą i cukrem.
I na koniec coś specjalnie dla Caramel
3.Cytrusy z karmelem
Czas 15 min
30 dag mandarynek
2 pomarańcze
6 łyżek cukru
1/2 szklanki soku z pomarańczy
1 łyżka whisky
szczypta cynamonu
Mandarynki i pomarańcze obrać ze skórki, oddzielić białą błonkę, podzielić na cząstki, cząstki pomarańczy można przekroić na pół, owoce przełożyć do salaterki, 2 łyżki cukru wsypać do rondelka, zrumienić na małym ogniu, wlać 2 łyżki wody, rozpuścić, wsypać pozostały cukier, wlać sok z pomarańczy, dodać cynamon, gotować na małym ogniu do czasu, aż syrop zacznie gęstnieć, wymieszać go z alkoholem, polać nim cząstki mandarynek i pomarańczy, deser udekorować listkami melisy.
Rada : Cząstki owoców będą delikatniejsze w smaku, jeśli chwilę obgotujesz je w syropie. 1/2 l wody zagotuj z 1/2 szklanki cukru, wsyp owoce, gotuj je 2 minuty na małym ogniu, osącz, przełóż do salaterki.
Źródło: cytrusy.net
Historia
Cytrusy, podobno, zaczęły swoją ewolucję około 20 milionów lat temu w Archipelagu Malajskim niedaleko morza południowo-chińskiego. Były gorzkie, prawdopodobnie niejadalne, ale czas, temperatura i inne czynniki zmieniły je nie do poznania.
4000 lat p.n.e. stały się częścią starożytnych kultur w Mezopotamii, Egipcie i Grecji gdzie zostały czczone jako "Złote Jabłka z Ogrodów Hesperyd" (Ajgle, Eryteja, Hespera, Aretusa), były symbolem radości życia i zdrowia. Podobno były prezentem ślubnym dla Jowisza i Junony, jak również prezentem dla Afrodyty, dzięki której Parys miał wygrać piękną Helenę Trojańską, ale to zupełnie inna bajka
Odkąd odkryto, że słońce i piasek są najlepszymi czynnikami do uzyskania słodyczy i soku, które tak wysoko cenił Jowisz, Junona, Afrodyta i ich poddani, drzewo cytrusowe nie potrzebowało porcelanowych naczyń do rozwoju. Dzięki pomysłowości człowieka w wymyślaniu np. kolei, ciężarówek, chłodzenia i cynowej puszki, ten boski owoc jest zawsze świeży, zimny i pod ręką... w postaci soku...
Pamiętając o ich 20 milionach lat rozwoju, nie możemy dowieść, że rozwinęły się do jadalnych owoców w południowo-wschodniej Azji, gdzie rosły dzikie przez tysiące lat. Pierwsze zarejestrowane słowo "cytryna" zostało odnalezione w Chińskich pismach przypisywanych Konfucjuszowi. Cytrusy przebyły długą podróż do zachodniego świata, czasami za pomocą oceanicznych prądów, czasami przez pustynie i góry razem z karawanami wielbłądów, do Persji, do Środkowego Wschodu i w końcu do Europy, prawdopodobnie przywiezione do obszaru morza śródziemnego przez Arabów i Żydów. W tej drodze, przypuszczalne dzięki dalszej ewolucji, cytrusy weszły do naszego życia. Jako pierwsze gorzkie pomarańcze, używane jako ozdoby i przyprawy, później, jego słodki odpowiednik, przywieziony z Chin w siedemnastym wieku, oryginał, od którego dzisiejsze cytrusy biorą jego sławne własności: sok i słodycz (lub kwaskowość).
Kolumb jak wiemy, zabrał nasiona drzewa cytrusowego (C. aurantifolia) ze sobą w jego drugą podróż do Nowego Świata w 1493 i "ogrody drzewa cytrusowego " zostały założone na Haiti i San Salvadore. Ponce de Leon prawdopodobnie przywiózł drzewo cytrusowe na Florydę kiedy odkrył tę ziemię w 1513, szukając "Źródła Młodości".
W 1654 pierwsze drzewa cytryn i pomarańczy przybyły z St Helena do Południowej Afryki i zostają posadzone w ogrodach Holendrskiej firmy "East India". W roku 1666 zebrano pierwsze owoce...
Rodzina
Rutowate (Rutaceae):
rodzina z klasy roślin dwuliściennych, obejmująca ok. 1600 gatunków, w większości występujących na obszarach tropikalnych i subtropikalnych.
Cytrusy (Citrus):
rodzaj z rodziny rutowatych, do którego należy wiele bardzo ważnych gatunków drzew i krzewów owocowych . W zależności od ujęcia taksonomicznego, liczba gatunków waha się od kilkunastu do prawie 200.
Charakterystyczna budowa owocu to jagoda zrośnięta z kilku lub kilkunastu owocolistków. Okrywa owocu (skórka) składa się z dwóch warstw:
-zewnętrznej, zwanej flawedo, barwnej i zawierającej olejki lotne
-wewnętrznej, białej, gąbczastej, czyli albedo.
Miąższ, złożony z wypełnionych sokiem wyrostków owocni, jest bardzo bogaty w witaminy, zwłaszcza witaminę C. Owoce spożywane są przede wszystkim na surowo, ale mają też szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym (soki, dżemy), perfumeryjnym i farmaceutycznym
Przedstawiam wam
CYTRON: (Citrus medica)nazywany także cedratem albo ethrogiem, to najstarsza uprawna roślina cytrusowa. Owoce niektórych odmian mogą osiągać długość 30 cm, a ciężar nawet do 2,5 kg. Pokrywa je gruba (czasem nawet 7-8-centymetrowa) pomarszczona i brodawkowata skórka o intensywnym aromacie, wykorzystywana do kandyzowania, smażona w cukrze daje tzw. cykatę, przyprawę do ciast i wyrobów cukierniczych. Z owoców otrzymuje się sok cytrynowy. Miąższ jest mało soczysty i niesmaczny. Odmiana cytrona 3 zwana Ręką Buddy ma niezwykle oryginalne owoce z kilkoma wydłużonymi wyrostkami skórki, podobnymi do palców. W Chinach i Japonii roślinę tę uprawia się często w doniczkach.
CYTRYNA: , drzewo do 5 m wys., owocem jest żółta jagoda do 7 cm średnicy, bardzo soczysta i kwaśna.
GRAPE-FRUIT, GREJPFRUT: ,drzewo 6-15 m wys., owocem jest duża do 12 cm średnicy jagoda, bardzo soczysta o miąższu gorzkawo kwaśnym. Narigina jest składnikiem grejfruta powodującym gorycz... Natomiast syntetyzowany z nariginy dehydrochalkon jest słodszy od cukru 100 razy !
KALAMONDINA , LIMA FILIPIŃSKA: małe drzewko bardzo podobne do limy. Owoce do 2,5 cm, bardzo kwaśne, użytkowane jak cytryny.
KUMKWAT (Fortunella): należy do innego rodzaju botanicznego niż pozostałe cytrusy, ale zalicza się go do tej samej grupy ze względu na ogromne podobieństwo do roślin cytrusowych. Krzew lub małe drzewo do 3 m wys. Owoce kumkwatów ( barwy pomarańczowej o kwaśnym miąższu i słodkiej okrywie), dwukrotnie mniejsze od mandarynek, okrągłe lub wydłużone (1,5-3 cm średnicy), są bardzo smaczne i aromatyczne. Zjada się je na surowo ze skórką lub przyrządza z nich kompoty i marmolady. W krajach Wschodu rośliny te stawia się często na stole podczas przyjęcia, aby goście mogli się częstować owocami prosto z krzaka.
KUMKWAT PERŁOWY: podobny do japońskiego, bez kolców. Owoc jajowaty do 4,5 cm długi ma kwaśny miąższ i słodką okrywę.
LIMA: czyli limeta kwaśna (Citrus aurantifolia), to najbardziej wrażliwy na mróz gatunek cytrusa, dlatego uprawia się ją tylko w wilgotnym klimacie tropikalnym. Owoce limy (walny lub kulisty 3-5 cm średnicy) są podobne do cytryri, ale nieco od nich mniejsze, o cienkiej zielonkawożółtej skórce i bardzo kwaśnym soczystym i pachnącym miąższu. Pojawiają się w sklepach rzadziej niż cytryny, gdyż gorzej znoszą transport i przechowywanie. drzewo do 5 m wys., miąższ. Używany do napojów orzeźwiających. Angielscy marynarze podczas długich tras morskich jedli limonki aby uniknąć szkorbutu. Nazywani byli dlatego limey czyli "limojady"...
MANDARYNKA: małe drzewo 2-6 m wys., owoc niewielki 3-5 cm średnicy, spłaszczony, beznasienny, wybitnie deserowy. Odmiany to: klementynka, tangerynka i tangelai (Mauritius dawniej był nazywany Mandara, i stąd mandarynki wzięły swoją nazwę) .
POMARAŃCZA BERGAMOTA: krzew lub drzewo do 5 m wys., owoc - 6-8 cm średnicy, okrągława jagoda żółto zielonkawa, okrywa pachnąca, miąższ kwaśny.
POMARAŃCZA CHIŃSKA: drzewo do 12 m wys., owoc - kulista dość duża jagoda, pokryta grubą pomarańczową okrywą, słodkawo kwaśny, soczysty i smaczny.
POMARAŃCZA GORZKA: krzew lub małe drzewo Do 10 m wys., owoc - duża kulista jagoda z bardzo aromatyczną, gorzkawą, grubą, ciemnopomarańczową okrywą i kwaśnym, gorzkawym miąższem.
POMPELA (Cifrus grandis): inaczej pomelo (inne źródła mówią że pompela jest szlachetną odmianą pomelo...) lub pomarańcza olbrzymia należy do największych cytrusów. Duże jest zarówno drzewo (do 12 m), jak i liście oraz kwiaty. Owoce pompeli osiągają wagę nawet 2 kg do 20 cm średnicy, nieco spłaszczona jagoda o żółtawej grubej okrywie i żółtawym dość soczystym miąższu, nieco Przypominają grejfrut, lecz nie mają charakterystycznej dla nich goryczki. Ich skórka nadaje się do kandyzowania.
PONCYRIA TRÓJLISTNA: krzew lub drzewo do 7 m wys., owoc - 3-5 cm średnicy jagoda, żółto-zielona z omszoną okrywą.
Poza znanymi gatunkami i odmianami do chwili obecnej otrzymano sporo krzyżówek cytrusów. Jedną z bardziej interesujących hybryd jest cytranga powstała ze skrzyżowania pomarańczy słodkiej i trójlistkowej, wytrzymuje ona nawet stosunkowo duże mrozy ( do -10ºC ).
Właściwości
Owoce cytrusowe są w okresie zimowym najlepszym źródłem witaminy C. Posiadają też wysoką zawartość błonnika, w tym rozpuszczalnej w wodzie frakcji pektynowej, która oprócz zdolności wchłaniania wody i pęcznienia w przewodzie pokarmowym obniża poziom cholesterolu przez co zapobiega powstawaniu miażdżycy i choroby wieńcowej. Substancje pektynowe owoców cytrusowych poprzez właściwość wiązania metali usuwają z organizmu toksyczne metale ciężkie, takie jak ołów, kadm. Pewne ilości błonnika i pektyn zawierają też naturalnie mętne soki z owoców cytrusowych. Odpowiedzialny za aromat owoców cytrusowych, w tym głównie pomarańczy D-limonen posiada też właściwości przeciwnowotworowe. Również zawartym w cytrusach flawonoidom, w tym gorzkiej narynginie występującej w grejpfrutach przypisuje się działanie antynowotworowe.
Amerykańscy uczeni odkryli, że jeden ze składników olejku cytrynowego spełnia w naszym organizmie ważne zadanie - podnosząc w wątrobie i jelicie grubym aktywność określonych enzymów, zapobiega powstawaniu stanów zapalnych ! Staje się przez to ważnym sprzymierzeńcem w walce z nowotworem piersi, żołądka, płuc czy skóry. Zawartość beta-karotenu i witaminy C jest w cytrusach tak wysoka, że zjadając codziennie jeden 150g owoc, pokrywamy nasze zapotrzebowanie na te składniki na najbliższe 24 godziny, minimalizując jednocześnie ryzyko zachorowania na grypę. Przygotowując tropikalne potrawy, powinniśmy pamiętać o odrobinie masła lub oliwy - wówczas zalety zdrowotne cytrusów będą pomnożone. Tłuszcz sprawia, że nasz organizm łatwiej wchłania substancje odżywcze zawarte w owocach.
Czy po obraniu owocu ze skórki, pracowicie oddzielałaś białe włókienka od miąższu? Jeśli tak, to bardzo wielka szkoda, bo tym samym pozbawiałaś swój organizm tego, co najlepsze. W zewnętrznej warstwie miąższu tkwią bowiem bioflawonoidy, które - niczym najlepsi ochroniarze - otaczają ciasnym kordonem nasze komórki, chroniąc je przed wniknięciem szkodliwych wolnych rodników. Według najnowszych badań to właśnie one w decydującej mierze przyczyniają się do powstawania raka i zawału serca. Cytrusy, a przede wszystkim grapefruit, zawierają beta-karoten, który działa przeciwnowotworowo i przeciwmiażdżycowo.
Ekstrakt zawarty w miąższu i pestkach grejpfruta działa niszcząco na około 800 rodzajów bakterii i wirusów oraz na ponad 100 rodzajów grzybów chorobotwórczych.
Najwięcej zalet dla osób odchudzających się mają grejpfruty. Składniki w nich zawarte przyspieszają przemianę materii, regulują trawienie i poziom cholesterolu we krwi. Zapobiegają też utlenianiu się złej frakcji cholesterolu (LDL), odpowiedzialną za powstawanie miażdżycy.
Pomarańcze mają witaminy C, A, B1, B2, B12 i P, sole mineralne i pektyny, które pobudzają czynności jelit oraz przeciwdziałają wchłanianiu toksyn, zalegających w jelitach. Doskonale nadają się do diet oczyszczających lub jednodniowych diet sokowych.
Wyciąg z pestek grejpfruta daje dobre efekty w leczeniu wrzodów żołądka - zaobserwowali polscy naukowcy z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. "Ponieważ grejpfruty są z natury kwaśne, teoretycznie mogą podrażniać śluzówkę żołądka i nie powinny się znaleźć w diecie ludzi cierpiących na wrzody tego narządu. Jednak nasze badania dowodzą, że jest dokładnie odwrotnie" - powiedział prowadzący badania prof. Tomasz Brzozowski podczas odbywającego się w Chicago Tygodnia Chorób Układu Trawiennego. Polski zespół wykazał, że grejpfrut jako skarbnica związków, które chronią komórki przed uszkodzeniem oraz związków przeciwbakteryjnych, może łagodzić procesy zapalne w błonie śluzowej żołądka i wspomagać leczenie wrzodów - informuje amerykański serwis internetowy "EurekAlert". Grejpfrut, a zwłaszcza ekstrakt z jego pestek i miąższu, zawiera ogromne ilości tzw. przeciwutleniaczy, które stanowią doskonałą broń przeciwko wolnym rodnikom - cząsteczkom uszkadzającym komórki. Naukowcy przeprowadzili swoje badania na szczurach, u których wywoływano wrzody żołądka. Posłużono się w tym celu kwasem octowym lub jego kombinacją z lekami, które przyczyniają się do rozwoju wrzodów. Były to środki z grupy tzw. niesteroidowych leków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym - refekoksib i indometacyna. Różnym grupom zwierząt podawano różne dawki wyciągu z grejpfrutów - od 2 do 20 mg na kilogram masy ciała. Okazało się, że po kilku dniach leczenia dawką 10 mg/kg znacznie - bo o 50 proc. - spadło wydzielanie kwasu żołądkowego, który nasila rozwój wrzodów. Badacze zaobserwowali też, że między 6 a 9 dniem terapii zmniejszyły się rozmiary wrzodów. A ponadto wzrósł przepływ krwi w owrzodzonych miejscach, co przyspiesza gojenie. Zdaniem prof. Brzozowskiego, te wyniki wskazują, że wyciąg z grejpfruta może w połączeniu z innymi metodami pomóc skutecznie leczyć wrzody żołądka. Ze względu na dużą zawartość witaminy C grejpfruty są bardzo zdrowym dodatkiem do diety. Niektóre badania wskazują nawet, że enzymy zawarte w tych owocach pomagają spalać tłuszcz i wspomagają odchudzanie. Wyciąg z grejpfruta ma własności przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Dawniej był stosowany przez rolników w niektórych krajach do ochrony drewnianych urządzeń przed pleśnią, a w kosmetyce jako środek konserwujący. Używano go również w leczeniu pleśniawek jamy ustnej. (informacja za onet.pl)
Na koniec pare przepisów z cytrusami w roli głównej
1. Mrożone cytryny (8 osób)
Czas 5 godzin i 5 minut, przygotowanie 30 min, zamrażanie 4 godz. i 30 min, gotowanie 5 min.
8 dużych cytryn
1/4 litra białego wina wytrawnego
15 dag cukru
1 białko
5 dag kandyzowanej skórki cytrynowej
2 łyżki likieru pomarańczowego
sól
1. Cytryny umyć gorąca woda, wytrzeć i wzdłuż odkroić pokrywki. Następnie cytryny wydrążyć, po czym razem z pokrywkami owinąć folia aluminiowa i włożyć do zamrażalnika na 3-4 godziny.
2. Wino połączyć z cukrem i gotować przez 5 minut na małym ogniu, mieszając, a następnie ostudzić.
3. Z wydrążonego miąższu cytryn usunąć grube skórki i pestki. Miąższ cytryn zmiksować.
4. Tak przygotowany mus wymieszać ze schłodzonym winem, wlać do miski, przykryć folia aluminiowa i wstawić na 4 godziny do zamrażalnika.
5. Pod koniec zamrażania ubić białko ze szczypta soli na sztywna pianę. Kandyzowana skórkę cytrynowa drobno pokroić i razem z likierem dodać do piany.
6. Zamrożona masę rozdrobnić w mikserze i wymieszać z przyprawiona piana. Masa napełnić wydrążone cytryny, na nich ułożyć odkrojone pokrywki i wstawić na 30 minut do zamrażalnika. Cytryny wyjąć z zamrażalnika 15 minut przed podaniem.
2.Lemoniada
Czas 5 min
1 litr wody
5 łyżek cukru (puder lepiej się rozpuszcza)
sok z 2 cytryn
Dokładnie wymieszać sok cytrynowy z wodą i cukrem.
I na koniec coś specjalnie dla Caramel
3.Cytrusy z karmelem
Czas 15 min
30 dag mandarynek
2 pomarańcze
6 łyżek cukru
1/2 szklanki soku z pomarańczy
1 łyżka whisky
szczypta cynamonu
Mandarynki i pomarańcze obrać ze skórki, oddzielić białą błonkę, podzielić na cząstki, cząstki pomarańczy można przekroić na pół, owoce przełożyć do salaterki, 2 łyżki cukru wsypać do rondelka, zrumienić na małym ogniu, wlać 2 łyżki wody, rozpuścić, wsypać pozostały cukier, wlać sok z pomarańczy, dodać cynamon, gotować na małym ogniu do czasu, aż syrop zacznie gęstnieć, wymieszać go z alkoholem, polać nim cząstki mandarynek i pomarańczy, deser udekorować listkami melisy.
Rada : Cząstki owoców będą delikatniejsze w smaku, jeśli chwilę obgotujesz je w syropie. 1/2 l wody zagotuj z 1/2 szklanki cukru, wsyp owoce, gotuj je 2 minuty na małym ogniu, osącz, przełóż do salaterki.
Źródło: cytrusy.net
Barcelona forever!!!
Krzysztof Piekarz
Xabi
)
boguc
Caramel
Seewy
