Nie wszystkie tłuszcze dostępne w pokarmie wchłaniane są w takim samym tempie i nie wszystkie pełnią takie same funkcje w organizmie. O ile w dietetyce największą uwagę zwraca się na trójglicerydy powoli rozkładane przez enzymy (długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe), tak za pośrednictwem rosnącej popularności diet ketogenicznych coraz więcej mówi się również o tłuszczach szybko dostarczających energii (krótko- i średniołańcuchowe, nasycone kwasy tłuszczowe). „Najczystszym”, dostępnym na sklepowych półkach źródłem tych ostatnich są oleje MCT.
Stanowią doskonały przykład na to, że dietetyka nie jest czarno-biała, ponieważ mimo zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych mogą być wsparciem prozdrowotnym.
Czym jest olej MCT?
Olej MCT swoją nazwę zawdzięcza anglojęzycznemu nazewnictwu rodzajów tłuszczy w zależności od ilości atomów węgla w cząsteczkach, czyli długości łańcuchów węglowych. Im dłuższe są te łańcuchy, tym więcej organizm musi się „napracować” nad ich wchłanianiem przed wykorzystaniem do specyficznych funkcji biologicznych. MCT to średniołańcuchowe triglicerydy (ang. medium-chain triglycerides), które zawierają od 6 do 12 atomów węgla.
Do MCT zalicza się kwasy kapronowy (6 atomów), kaprylowy (8), kaprynowy (10) oraz laurynowy (12). Głównymi naturalnymi źródłami MCT są tłuszcze obecne w kokosach czy nasionach palmy olejowej. W zmiennych ilościach pojawiają się one w pełnotłustych produktach pochodzenia mlecznego, obecne są również w mleku matki karmiącej piersią.
Jak działa MCT?
Olej MCT zawiera przede wszystkim kwasy kaprylowy oraz kaprynowy, które niemal natychmiast wchłaniane są z przewodu pokarmowego i dostarczane do tkanek wykazujących zapotrzebowanie na energię. Dzięki temu MCT działa jako źródło energii, które nie obciąża przewodu pokarmowego i nie podnosi poziomu glukozy we krwi. Działanie to doceniane jest zarówno z punktu widzenia sportowego, jak i terapeutycznego, gdyż trójglicerydy średniołańcuchowe mogą być wykorzystywane zarówno przez mięśnie, jak i mózg.
Dla sportowców z wysokim zapotrzebowaniem energetycznym takie szybkie źródło kalorii może być pomocne przede wszystkim w scenariuszach przedtreningowych, kiedy nie ma się czasu na pełny posiłek lub gdy jedzenie przed treningiem powoduje dyskomfort trawienny.
W kontekście terapeutycznym na MCT zwraca się uwagę dlatego, że może usprawniać systemy energetyczne w mózgu poprzez zwiększenie korzystania z ciał ketonowych i jednoczesne zmniejszenie zależności od glukozy. Pomocne to może być m.in. dla osób ze schorzeniami metabolicznymi, epilepsją czy demencją. Warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, że dzięki szybkiemu wchłanianiu trójglicerydów średniołańcuchowych mogą one być nośnikiem kalorii oraz witamin dla osób, które zmagają się z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego utrudniającymi wchłanianie tłuszczy.
Jak stosować MCT?
Dawkowanie MCT zależne jest od masy ciała, kompozycji diety oraz poziomu aktywności fizycznej, oraz umysłowej. Z reguły jednak zaleca się zacząć od jednej porcji (5 ml – łyżeczki) dziennie i w razie potrzeb zwiększyć wielkość porcji na dwie łyżeczki lub spożywać jedną dwa razy dziennie.
