Daneku
ZAPALENIE STAWOW
Stawy, te nadzwyczaj skomplikowane połączenia kości, wchodzą w kontakt z innymi tkankami oprócz tkanki kostnej - są połączone rwnież z mięśniami i ścięgnami. Chrząstka pełni w nich funkcję amortyzatora. Nawilżanie ( smarowanie ) stawów następuje dzięki oleistej cieczy, zwanej mazią stawową, wydzielanej przez komórki błony maziowej wyściełającej jamy stawow. Zapalenie kostno-stawowe, czyli artretyzm, jest ogólną nazwą procesu zapalnego obejmującego równocześnie jamę stawową i końce stawowe kości. Bardzo często jest po prostu wynikiem starzenia się. Znajdująca się w stawie warstwa chrząstki z wiekiem staje się coraz cieńsza, a nawet zanika. Nie zawsze można temu zapobiec. Przyczyną może być nadmierna eksplotacja stawów w przeszłości - całe lata pracy i zużywania stawów. Dodatkowy czynnik ryzyka stanowiotyłość - kilogramy nadwagi głównie obciążają te stawy, które dźwigają ciężar ciała. Reumatoidalne zapalenie stawów, czyli gościec przewlekły postępujący, jest znacznie mniej powszechne, bardziej tajemnicze, za to równie dokuczliwe. Jest to choroba na tle zapalnym, która ujawnia się zwykle między 40, a 60, rokiem życia, chociaż czasem już u osób 30-letnich. Z przyczyn, które nie zostały dotąd wyjaśnione, układ odpornościowy organizmu zaczyna atakować własne stawy, a one stają się źródłem bólu i cierpienia. W leczeniu zapalenia kostno-stawowego stosuje się wiele sposobów zwalczania bólu i utrzymania sprawności ruchowej. Niektóre z nich mogą pomóc również chorym z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Wszystko sprowadza się do utrzymania aktywności fizycznej.
RUSZAC SIE
Aby utrzymać ból w ryzach, należy rozpocząć ćwiczenia. Pacjenci z zapaleniem kostno-stawowym muszą za wszelką cenę utrzymać aktywność fizyczną, w przeciwnym wypadku zaatakowane stawy staną sięjeszcze słabsze, a ogólna sprawnośc spadnie. Jeśli pacjent ma powyżej 60 lat, to powinien zaczynać od spokojnych ćwiczeń, takich jak 20-minutowy spacer lub ruch w wodzie ( np. basen ), co najmniej 3-4 razy w tygodniu. Kazdy rodzaj podejmowanej aktywności powinien być dostosowany do ogólnej sprawności fizycznej pacjenta. Kogoś, kto od jakiegoś czasu w ogóle się nie ruszał, nie należy nakłaniać do wzięcia udziału w maratonie. Przeciwnie, zaleza się, aby rozpoczynać od 5-minutowych spacerów, kilka razy w tygodniu, a następnie stopniowo wydłużać czas spacerów.
SMAROWAC BOLACE MIEJSCA MASCIA Z KAPSAICYNA
Badania naukowe dowodzą, że regularne stosowanie maści z kapsaicyną, substancją zawartą w owocu papryki rocznej i pieprzu cayenne, zmniejsza ból. Maść jest dostępna bez recepty w aptekach. Należy ją stosować zgodnie z przepisem na opakowaniu, a po nałożeniu bardzo dokładnie umyć ręce. Trzeba uważać, aby maść nie dostała się do oczy aniu błon śluzowych, bo wtedy będą one bardzo piekły. Oczywiście preparat należy trzymać w miejscu niedostepnym dla dzieci.
ZRZUCIC KILKA KILOGRAMOW
Zapalenie stawów ma gorszy przebieg u osób z nadwagą. Utrata 3- kg już znacznie zmniejsza obciążenie stawów nośnych: biodrowych, kolanowych, skokowych ( kostek ) i stóp.
ZMIENIC TRASY SPACEROW
Spacerowanie jest wskazane zawsze, niemniej nie powinno się popadać przy tym w rutynę. Codziennie pokonywanie tego samego odcinka może stać się nużące, a poza tym stopy, kolana i biodra przez cały czas pracują wtedy w ten sam sposób. W celu utrzymania zainteresowania spacerami oraz wzmożenia wysiłku fizycznegonależy zmieniać trasę - oprócz płaskich miejskich szos i chodników znajdować nowe trasy w parkach lub okolicznych łąkach.
RACZEJ SPACEROWAC, NIZ MASZEROWAC
Obserwacje wskazują, że są dwa typy "chodziarzy": tacy, którzy przemieszczają się, zaledwie muskają stopami ziemię i nie narażają swoich pięt, kostek, stóp ani kolan na uraz, jak niezapomniany tancerz i aktor Gene Kelly, oraz tacy, którzy twardo stąpają po ziemi, uderzając w nią silnie piętami lub całymi podeszwami stóp. Jeżeli osoba chora na zapalenie stawów nieco płynniej, bardziej tanecznie się poruszać, raczej stawiać stopy, niż walić nimi w ziemię. Niech sobie wyobrazi, że unosi się w powietrzu lub że jest marionetką, a do głowy i ramion ma przyczepione linki, które utrzymują ją nad ziemią. Jeśli to zrozumie, z pewnością bardzo ulży swoim stawom.
JESC WIECEJ RYB
Wskazane jest wzbogacenie jadłospisu o ryby z zimnych mórz i oceanów, takie jak łosoś, śledź czy sardynka. Są one bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, które korzystnie wpływają na chore stawy, zmniejszając ból i obrzęk.
INNE RODZAJE OLEJU
W sklepie ze zdrową żywnością można kupić naprzykład olej z wiesiołka ( Oenothera ) lub inny lniany ( z nasion lnu ). Są one bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, występujące też w rybach żyjących w zimnych morzach i oceanach. Już 1 łyżeczka takiego oleju dziennie może złagodzić artretyczny stan zapalny. Jeżeli zdecydujesz się na podawanie preparatu w kapsułkach, przestrzegaj dawkowania określonego na opakowaniu.
GLUKOZAMINA
Niektóre badania wskazują, że suplement pokarmowy o nazwie siarczan glukozaminy może odbudowywać chrząstkę i spowalniać postęp choroby. Zalecana dawka to 500mg siarczanu glukozaminy 3 razy dziennie przed jedzeniem. Naturalny proces odbudowy zniszczonej chrząstki jest długotrwały i nie należy się spodziewać natychmiastowego ustąpienia dolegliwości bólowych. Niektórzy lekarze zalecają zażywanie 1500mg dziennie około 6 miesięcy, a następnie, w zależności od stanu klinicznego, obniżenie dawki do 500-1000mg. Jeżeli dawka docelowa 500mg nie jest skuteczna, to można ją zwiększyć do 1000mg. Kupując preparat, należy zwrócić uwagę, czy zawiera on na pewno siarczan glukozaminy. Na rynku dostępne są również inne pochodne, które nie działają tak dobrze jak siarczan.
DRZEWO, KTORE LECZY
Preparat z wyciągiem z drzewa kadzidłowca ( Boswellia serrata ) mogą okazać się skutecznym i pozbawionym niepożądanych działań sposobem na uśmierzenie bólu stawów zaatakowanych artretyzmem. W wonnym drewnie tego drzewa znajdują się związki chemiczne, które - jak wskazują badania - mają zdolność zwalczania stanu zapalnego, zanim pojawi się ból. Mówiąc obrazowo, nie próbują zatrzymać pociągu pędzącego po szynach z prędkościa 160km/h, tylko wyłanczają jego silniki wtedy, gdy dopiero rusza on ze stacji. Drzewo rośnie w Indiach, na słonecznych zboczach górskich. Korę nacina się, a z wypływającej aromatycznej żywicy produkuje się standaryzowany wyciąg. Preparat poprawia ukrwienie stawów i zapobiega uszkodzeniu tkanek spowodowanemu przez wszystkie rodzaje zapalenia stawów. Zalecana dawka to 1 kapsułka zawierająca 450mg substancji czynnej 4 razy dziennie. Zażywanie preparatów z kadzidłowca jest bezpieczne.
KURKUMINA
Zawarta w ostrym długim, czyli kurkumie ( Curcuma longa ) kurkumina nie jest lekiem, ale ma lecznicze właściwości. Wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Od tysięcy lat jest używana w Indiach do gotowania, barwienia i w celach leczniczych, natomiast prawie nieznana w Ameryce Północnej, przynajmniej do 70 lat XX wieku, kiedy to nowoczesna nauka wzieła ją na celownik. Wyniki badań okazały się zdumiewające. W badaniu klinicznym porównano kurkuminę z popularnym lekiem przeciwzapalnym fenylbutazonem. Obydwie substancje wykazywały się porównywalną skutecznością w leczeniu zapalenia stawów. Aby zmniejszyć ból i odczyn zapalny, należy zażywać 1-2 tabletki zawierające po 400 lub 500mg wyciągu 3 razy dziennie. Podawanie kurkuminy osobom z zapaleniem stawów jest bardzo wskazane.
JESZCZE JEDNA PRZYPRAWA O DZIALANIU LECZNICZYM
W odróżnieniu od leków przeciwzapalnych, które czynią spustoszenie w układzie trawiennym, imbir działa łagodząco. Od dawna stosowany był w leczeniu nudności, obecnie badania rozszerzają wskazania do jego stosowania o leczeniu bólu towarzyszącego zapaleniu stawów. Wyniki badania przeprowadzonego w Danii wskazują, że 75% pacjentów z artretyzmem, przyjmujących codziennie dawkę imbiru, doświadczyło złagodzenia bólu bez jakichkolwiek działań niepożądanych. Najlepszy efekt terapeutyczny zapewnia świeże, naturalnie wychowane kłącze imbiru ( na ogół błędnie nazywane korzeniem). Surowiec zleżały, zeschnięty, spleśniały lub preparowany chemicznie nie gwarantuje odpowiedniej zawartości składników czynnych. Aby stale miećpod ręką zapas imbiru, obierz skórki kłącze i potnij na grube kawałki. Następnie wrzuć do słoja i zalej wódką ( pełni funkcję środka konserwującego ) powyżej poziomu surowca. Można przechowywać w lodówce. Zażywać codziennie po 1 łyżce tartego imbiru.
GWAJAKOWIEC
Południowoamerykańskie drzewo gwajkowiec lekarski ( Guaiacum officinale ) jest źródłem surowca o specyficznym działaniu przeciwbólowym, stosowanego w leczeniu zapalenia stawów. Powoduje zwiększenie przepływu krwi przez zmienione chorobowo miejsca i wypłukiwanie komórek uszkodzonych przez proces zapalny. Aby przygotować odwar, 1 łyżkę wiórków drewna gwajakowego zalej filiżanką wody, doprowadź do wrzenia i gotuj na małym ogniu przez 15-20 minut. Odcedź. Jeśli stan zapalny jest nasilony, a związany z nim ból dokuczliwy, to należy wypijać po 1 filiżance odwaru 3 razy dziennie.
OKLADY Z LODU
Miejscowe okłady z lodu ( np. zawiniętego w ręcznik ) przynosi ulgę w obrzękach stawów, występujących złaszcza po wysiłku fizycznym. Zimny okład należy przyłożyć na 15-20 minut bezpośrednio po wysiłku w celu zmniejszenia obrzęku i uczucia dyskomfortu. Alternatywą dla zimnych okładów z lodu może być opakowanie mrożonego groszku, które ma zaletę, że dopasuje się do kształtu ciała. Po użyciu można je wrzucić do zamrażalnika i wykorzystać następnym razem. Ponieważ w wielokrotnie rozmrażanych produktach żywnościowych łatwo namnażają się bakterie, uważaj, aby przez przypadek nie podać ich na stół. Trzeba więc opakowanie wyraźnie zaznaczyć.
KIEDY ZGLOSIC SIE DO LEKARZA!!!
Należy skontaktować się z lekarzem, gdy którykolwiek ze stawów jest zaczerwieniony, obrzęknięty lub tkliwy, a stan ten utrzymuje się przez kilka tygodni. Z wizytą u lekarza nie należy również zwlekać, jeżeli ręce są zaczerwienione, opuchnięte i występują trudności związane z prawidłowym chwytaniem przedmiotów. Jeśli wystąpią dolegliwości bólowe, do lekarza trzeba udać się niezwłocznie. Wczesne, prawidłowe rozpoznanie stanowi o sukcesie leczenia.
Pozdrawiam
DANEKU
źródło artykułu pochodzi z książki:
Rodzinny poradnik medyczny
Sharon Faelten
Stawy, te nadzwyczaj skomplikowane połączenia kości, wchodzą w kontakt z innymi tkankami oprócz tkanki kostnej - są połączone rwnież z mięśniami i ścięgnami. Chrząstka pełni w nich funkcję amortyzatora. Nawilżanie ( smarowanie ) stawów następuje dzięki oleistej cieczy, zwanej mazią stawową, wydzielanej przez komórki błony maziowej wyściełającej jamy stawow. Zapalenie kostno-stawowe, czyli artretyzm, jest ogólną nazwą procesu zapalnego obejmującego równocześnie jamę stawową i końce stawowe kości. Bardzo często jest po prostu wynikiem starzenia się. Znajdująca się w stawie warstwa chrząstki z wiekiem staje się coraz cieńsza, a nawet zanika. Nie zawsze można temu zapobiec. Przyczyną może być nadmierna eksplotacja stawów w przeszłości - całe lata pracy i zużywania stawów. Dodatkowy czynnik ryzyka stanowiotyłość - kilogramy nadwagi głównie obciążają te stawy, które dźwigają ciężar ciała. Reumatoidalne zapalenie stawów, czyli gościec przewlekły postępujący, jest znacznie mniej powszechne, bardziej tajemnicze, za to równie dokuczliwe. Jest to choroba na tle zapalnym, która ujawnia się zwykle między 40, a 60, rokiem życia, chociaż czasem już u osób 30-letnich. Z przyczyn, które nie zostały dotąd wyjaśnione, układ odpornościowy organizmu zaczyna atakować własne stawy, a one stają się źródłem bólu i cierpienia. W leczeniu zapalenia kostno-stawowego stosuje się wiele sposobów zwalczania bólu i utrzymania sprawności ruchowej. Niektóre z nich mogą pomóc również chorym z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Wszystko sprowadza się do utrzymania aktywności fizycznej.
RUSZAC SIE
Aby utrzymać ból w ryzach, należy rozpocząć ćwiczenia. Pacjenci z zapaleniem kostno-stawowym muszą za wszelką cenę utrzymać aktywność fizyczną, w przeciwnym wypadku zaatakowane stawy staną sięjeszcze słabsze, a ogólna sprawnośc spadnie. Jeśli pacjent ma powyżej 60 lat, to powinien zaczynać od spokojnych ćwiczeń, takich jak 20-minutowy spacer lub ruch w wodzie ( np. basen ), co najmniej 3-4 razy w tygodniu. Kazdy rodzaj podejmowanej aktywności powinien być dostosowany do ogólnej sprawności fizycznej pacjenta. Kogoś, kto od jakiegoś czasu w ogóle się nie ruszał, nie należy nakłaniać do wzięcia udziału w maratonie. Przeciwnie, zaleza się, aby rozpoczynać od 5-minutowych spacerów, kilka razy w tygodniu, a następnie stopniowo wydłużać czas spacerów.
SMAROWAC BOLACE MIEJSCA MASCIA Z KAPSAICYNA
Badania naukowe dowodzą, że regularne stosowanie maści z kapsaicyną, substancją zawartą w owocu papryki rocznej i pieprzu cayenne, zmniejsza ból. Maść jest dostępna bez recepty w aptekach. Należy ją stosować zgodnie z przepisem na opakowaniu, a po nałożeniu bardzo dokładnie umyć ręce. Trzeba uważać, aby maść nie dostała się do oczy aniu błon śluzowych, bo wtedy będą one bardzo piekły. Oczywiście preparat należy trzymać w miejscu niedostepnym dla dzieci.
ZRZUCIC KILKA KILOGRAMOW
Zapalenie stawów ma gorszy przebieg u osób z nadwagą. Utrata 3- kg już znacznie zmniejsza obciążenie stawów nośnych: biodrowych, kolanowych, skokowych ( kostek ) i stóp.
ZMIENIC TRASY SPACEROW
Spacerowanie jest wskazane zawsze, niemniej nie powinno się popadać przy tym w rutynę. Codziennie pokonywanie tego samego odcinka może stać się nużące, a poza tym stopy, kolana i biodra przez cały czas pracują wtedy w ten sam sposób. W celu utrzymania zainteresowania spacerami oraz wzmożenia wysiłku fizycznegonależy zmieniać trasę - oprócz płaskich miejskich szos i chodników znajdować nowe trasy w parkach lub okolicznych łąkach.
RACZEJ SPACEROWAC, NIZ MASZEROWAC
Obserwacje wskazują, że są dwa typy "chodziarzy": tacy, którzy przemieszczają się, zaledwie muskają stopami ziemię i nie narażają swoich pięt, kostek, stóp ani kolan na uraz, jak niezapomniany tancerz i aktor Gene Kelly, oraz tacy, którzy twardo stąpają po ziemi, uderzając w nią silnie piętami lub całymi podeszwami stóp. Jeżeli osoba chora na zapalenie stawów nieco płynniej, bardziej tanecznie się poruszać, raczej stawiać stopy, niż walić nimi w ziemię. Niech sobie wyobrazi, że unosi się w powietrzu lub że jest marionetką, a do głowy i ramion ma przyczepione linki, które utrzymują ją nad ziemią. Jeśli to zrozumie, z pewnością bardzo ulży swoim stawom.
JESC WIECEJ RYB
Wskazane jest wzbogacenie jadłospisu o ryby z zimnych mórz i oceanów, takie jak łosoś, śledź czy sardynka. Są one bogatym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3, które korzystnie wpływają na chore stawy, zmniejszając ból i obrzęk.
INNE RODZAJE OLEJU
W sklepie ze zdrową żywnością można kupić naprzykład olej z wiesiołka ( Oenothera ) lub inny lniany ( z nasion lnu ). Są one bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, występujące też w rybach żyjących w zimnych morzach i oceanach. Już 1 łyżeczka takiego oleju dziennie może złagodzić artretyczny stan zapalny. Jeżeli zdecydujesz się na podawanie preparatu w kapsułkach, przestrzegaj dawkowania określonego na opakowaniu.
GLUKOZAMINA
Niektóre badania wskazują, że suplement pokarmowy o nazwie siarczan glukozaminy może odbudowywać chrząstkę i spowalniać postęp choroby. Zalecana dawka to 500mg siarczanu glukozaminy 3 razy dziennie przed jedzeniem. Naturalny proces odbudowy zniszczonej chrząstki jest długotrwały i nie należy się spodziewać natychmiastowego ustąpienia dolegliwości bólowych. Niektórzy lekarze zalecają zażywanie 1500mg dziennie około 6 miesięcy, a następnie, w zależności od stanu klinicznego, obniżenie dawki do 500-1000mg. Jeżeli dawka docelowa 500mg nie jest skuteczna, to można ją zwiększyć do 1000mg. Kupując preparat, należy zwrócić uwagę, czy zawiera on na pewno siarczan glukozaminy. Na rynku dostępne są również inne pochodne, które nie działają tak dobrze jak siarczan.
DRZEWO, KTORE LECZY
Preparat z wyciągiem z drzewa kadzidłowca ( Boswellia serrata ) mogą okazać się skutecznym i pozbawionym niepożądanych działań sposobem na uśmierzenie bólu stawów zaatakowanych artretyzmem. W wonnym drewnie tego drzewa znajdują się związki chemiczne, które - jak wskazują badania - mają zdolność zwalczania stanu zapalnego, zanim pojawi się ból. Mówiąc obrazowo, nie próbują zatrzymać pociągu pędzącego po szynach z prędkościa 160km/h, tylko wyłanczają jego silniki wtedy, gdy dopiero rusza on ze stacji. Drzewo rośnie w Indiach, na słonecznych zboczach górskich. Korę nacina się, a z wypływającej aromatycznej żywicy produkuje się standaryzowany wyciąg. Preparat poprawia ukrwienie stawów i zapobiega uszkodzeniu tkanek spowodowanemu przez wszystkie rodzaje zapalenia stawów. Zalecana dawka to 1 kapsułka zawierająca 450mg substancji czynnej 4 razy dziennie. Zażywanie preparatów z kadzidłowca jest bezpieczne.
KURKUMINA
Zawarta w ostrym długim, czyli kurkumie ( Curcuma longa ) kurkumina nie jest lekiem, ale ma lecznicze właściwości. Wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Od tysięcy lat jest używana w Indiach do gotowania, barwienia i w celach leczniczych, natomiast prawie nieznana w Ameryce Północnej, przynajmniej do 70 lat XX wieku, kiedy to nowoczesna nauka wzieła ją na celownik. Wyniki badań okazały się zdumiewające. W badaniu klinicznym porównano kurkuminę z popularnym lekiem przeciwzapalnym fenylbutazonem. Obydwie substancje wykazywały się porównywalną skutecznością w leczeniu zapalenia stawów. Aby zmniejszyć ból i odczyn zapalny, należy zażywać 1-2 tabletki zawierające po 400 lub 500mg wyciągu 3 razy dziennie. Podawanie kurkuminy osobom z zapaleniem stawów jest bardzo wskazane.
JESZCZE JEDNA PRZYPRAWA O DZIALANIU LECZNICZYM
W odróżnieniu od leków przeciwzapalnych, które czynią spustoszenie w układzie trawiennym, imbir działa łagodząco. Od dawna stosowany był w leczeniu nudności, obecnie badania rozszerzają wskazania do jego stosowania o leczeniu bólu towarzyszącego zapaleniu stawów. Wyniki badania przeprowadzonego w Danii wskazują, że 75% pacjentów z artretyzmem, przyjmujących codziennie dawkę imbiru, doświadczyło złagodzenia bólu bez jakichkolwiek działań niepożądanych. Najlepszy efekt terapeutyczny zapewnia świeże, naturalnie wychowane kłącze imbiru ( na ogół błędnie nazywane korzeniem). Surowiec zleżały, zeschnięty, spleśniały lub preparowany chemicznie nie gwarantuje odpowiedniej zawartości składników czynnych. Aby stale miećpod ręką zapas imbiru, obierz skórki kłącze i potnij na grube kawałki. Następnie wrzuć do słoja i zalej wódką ( pełni funkcję środka konserwującego ) powyżej poziomu surowca. Można przechowywać w lodówce. Zażywać codziennie po 1 łyżce tartego imbiru.
GWAJAKOWIEC
Południowoamerykańskie drzewo gwajkowiec lekarski ( Guaiacum officinale ) jest źródłem surowca o specyficznym działaniu przeciwbólowym, stosowanego w leczeniu zapalenia stawów. Powoduje zwiększenie przepływu krwi przez zmienione chorobowo miejsca i wypłukiwanie komórek uszkodzonych przez proces zapalny. Aby przygotować odwar, 1 łyżkę wiórków drewna gwajakowego zalej filiżanką wody, doprowadź do wrzenia i gotuj na małym ogniu przez 15-20 minut. Odcedź. Jeśli stan zapalny jest nasilony, a związany z nim ból dokuczliwy, to należy wypijać po 1 filiżance odwaru 3 razy dziennie.
OKLADY Z LODU
Miejscowe okłady z lodu ( np. zawiniętego w ręcznik ) przynosi ulgę w obrzękach stawów, występujących złaszcza po wysiłku fizycznym. Zimny okład należy przyłożyć na 15-20 minut bezpośrednio po wysiłku w celu zmniejszenia obrzęku i uczucia dyskomfortu. Alternatywą dla zimnych okładów z lodu może być opakowanie mrożonego groszku, które ma zaletę, że dopasuje się do kształtu ciała. Po użyciu można je wrzucić do zamrażalnika i wykorzystać następnym razem. Ponieważ w wielokrotnie rozmrażanych produktach żywnościowych łatwo namnażają się bakterie, uważaj, aby przez przypadek nie podać ich na stół. Trzeba więc opakowanie wyraźnie zaznaczyć.
KIEDY ZGLOSIC SIE DO LEKARZA!!!
Należy skontaktować się z lekarzem, gdy którykolwiek ze stawów jest zaczerwieniony, obrzęknięty lub tkliwy, a stan ten utrzymuje się przez kilka tygodni. Z wizytą u lekarza nie należy również zwlekać, jeżeli ręce są zaczerwienione, opuchnięte i występują trudności związane z prawidłowym chwytaniem przedmiotów. Jeśli wystąpią dolegliwości bólowe, do lekarza trzeba udać się niezwłocznie. Wczesne, prawidłowe rozpoznanie stanowi o sukcesie leczenia.
Pozdrawiam
DANEKU
źródło artykułu pochodzi z książki:
Rodzinny poradnik medyczny
Sharon Faelten
Krzysztof Piekarz
kradam
