Wickman S. i wsp.
Lancet, 2001; 357: 1743-1748
Wprowadzenie: Decydującą rolę w gwałtownym zwiększeniu tempa wzrastania w okresie pokwitania u chłopców odgrywają hormony płciowe, zwłaszcza testosteron. Estrogeny powodują zakończenie wzrastania w końcowej fazie pokwitania. Zaobserwowano, że niektórzy chłopcy z konstytucjonalnym zwolnieniem wzrastania i rozwoju somatycznego nie osiągają wzrostu ostatecznego prognozowanego na podstawie wzrostu ich rodziców. Nie ma jednak wiarygodnych danych, czy zahamowanie działania estrogenów przez inhibitory aromatazy (np. letrozol) mogłoby poprawić ich ostateczny wzrost.
Pytanie kliniczne: Jaka jest skuteczność letrozolu w leczeniu chłopców z konstytucjonalnie zwolnionym wzrastaniem i rozwojem somatycznym?
Metodyka: badanie z randomizacją przeprowadzone metodą podwójnie ślepej próby z placebo w układzie równoległym
rozwoju somatycznego
Interwencja: Pacjentów losowo kwalifikowano do jednej z 2 grup, w których stosowano: (1) testosteron i.m. (1 mg/kg) 6 razy co 4-tygodnie i letrozol p.o. raz dziennie w dawce 2,5 mg przez 12 miesięcy (n = 11); (2) testosteron i.m. i placebo p.o. (n = 12). Trzecią grupę stanowili chłopcy, którzy zdecydowali się czekać na spontaniczne zwiększenie tempa wzrastania i nie przyjmowali żadnych leków hormonalnych (n = 10).
Wyniki: 18 miesięcy po rozpoczęciu leczenia prognozowany wzrost końcowy u pacjentów leczonych letrozolem znamiennie się zwiększył (182,1 +/-6,4 vs 176,5 +/-5,5 cm przed terapią; p = 0,004), natomiast nie uległ statystycznie istotnej zmianie u chłopców otrzymujących tylko testosteron (175,2 +/-6,6 vs 174,9 +/-8,3 cm przed terapią; p = 0,8) lub nieleczonych (180,3 +/-4,9 vs 178,3 +/-4,3 cm przed terapią; p = 0,4). Decydujący wpływ na zmianę prognozy wzrostu końcowego miała wolniejsza progresja wieku kostnego (odpowiednio: 0,9 +/-0,6 vs 1,7 +/-0,9 vs 1,1 +/-0,8 lat; p = 0,03) i większe tempo wzrastania (odpowiednio: 8,3 vs 5,5 vs 5,5 cm/rok; p <0,05).
Wniosek: Stosowanie letrozolu poprawiało wzrost ostateczny osiągany przez chłopców z konstytucjonalnym zwolnieniem wzrastania i rozwoju somatycznego.
BO LEPIEJ BYSMY STOJAC UMIERALI NIZ MAMY KLECZAC NA KOLANACH ZYC!