piłka nożna

kto ją wymyślił

Początków piłki nożnej, jak i innych dyscyplin futbolowych, można doszukiwać w popularnych w różnych cywilizacjach grach z piłką. W Chinach grano w grę cuju już około 2300 lat temu. Jej reguły spisano między 206 a 220 r.n.e. Gra dotarła później do Korei (znana jako chuk-guk) i Japonii (pod nazwą kemari). W kemari gra się do dziś w trakcie festiwali religijnych.

Istnieje sporo zachowanych relacji podróżników europejskich o grach przypominających futbol na całym świecie. Podobne gry mieli Eskimosi (Aqsaqtuk), Indianie (Pahsaheman), Aborygeni, czy Maorysi (Ki-o-rahi). Gumowej piłki używano w prekolumbijskiej Mezoameryce, choć lokalny sport przypominał raczej koszykówkę albo siatkówkę.

Starożytni Grecy i Rzymianie także posiadali swoje gry z piłką. Rzymianie grali w harpastrum, wywodzące się od greckiej gry episkyros i rozpowszechnili ją na terenie swojego imperium. Ich piłki, zwane follis, były pompowane powietrzem. Gry z piłką znali też Celtowie, choć trudno dziś określić, czy było to zapożyczenie od Rzymian, czy własna inwencja.

W średniowieczu w Europie powszechne były gry piłkarskie, jak calcio fiorentino we Włoszech, la soule we Francji, czy mob football na Wyspach Brytyjskich. Nie wiadomo, czy gry piłkarskie dotarły na drugą stronę Kanału La Manche z Celtami, Rzymianami, Duńczykami, czy Normanami, można jednak prześledzić ich niesłabnącą popularność od najstarszej notatki sporządzonej między 1174 a 1183 r.

Dotarcie gier piłkarskich na Wyspy Brytyjskie jest o tyle ważne, że to właśnie tam w XIX wieku spisano po raz pierwszy reguły gry. Pochodzenie angielskiej nazwy sportu – 'football' – nie jest do końca jasne. W średniowieczu w wielu miastach grano w różne odmiany futbolu ludowego (mob football), jak Royal Shrovetide Football. Piłki wtedy głównie przenoszono w rękach, kopiąc je tylko sporadycznie. Grano na ulicach miejskich, a celem było przeniesienie piłki do wyznaczonego miejsca (najczęściej była to brama miejska). Sport ten nie miał spisanych reguł: cechował się dużą brutalnością, drużyny liczyły nawet po kilkuset zawodników, którzy w czasie gry dewastowali miasto. Z tych powodów sport ten był wielokrotnie zakazywany edyktami królewskimi, kościelnymi i miejskimi. Samą piłkę określano z łaciny jako pila pedalis, co tłumaczyć należy jako 'piłka duża na stopę' (jako stosowana w Anglii jednostka miary, a nie część ciała). Gdyby chodziło o piłkę poruszaną za pomocą stopy, wtedy piłka nazywałaby się z łaciny pila pedarius, a taka forma w żadnym średniowiecznym dokumencie nie występuje[3].

Piłki w tym czasie robiono ze zwierzęcych pęcherzy[4].

info wikipedia