Lamblioza, znana także pod łacińskimi nazwami Giardiosis i lambliosis, jest pospolitą chorobą pasożytniczą jelita cienkiego wywoływana przez pierwotniaka określanego jako lamblia jelitowa (Giardia intestinalis). Szacuje się, że w Polsce około 3% populacji zarażone jest lamblią. Dotyczy to zwłaszcza dzieci przedszkolnych i szkolnych oraz osób opiekujących się dziećmi. Do zarażenia dochodzi drogą doustną. Pasożyt osiedla się w jelicie cienkim, zwłaszcza w dwunastnicy, czasem w drogach żółciowych i trzustkowych.
Lamblioza to choroba „brudnych rąk”.
Pasożyty to organizmy zwierzęce lub roślinne wykorzystujące inny organizm jako środowisko życia i zdobywania pożywienia. Najczęstszymi pasożytami człowieka są organizmy zwierzęce, które wywołują choroby zwane parazytozami.
Pasożyty bytujące w jelitach człowieka zaliczamy do robaków i pierwotniaków. Robaki należą do dwóch grup: robaków płaskich (płazińce) i robaków obłych (obleńce).
Giardia lamblia jest pasożytem z rodziny wiciowców, powszechnie występującym w umiarkowanych szerokościach geograficznych, tak samo często w krajach wysoko rozwiniętych jak i rozwijających się. Ogniska bardziej agresywnych odmian zostały zidentyfikowane w Rosji, w basenie Morza Śródziemnego i Azji centralnej. Najczęstszym sposobem zakażenia jest picie skażonej wody. Cysty tego pasożyta mogą przetrwać w wodzie do 3 miesięcy.
Giardia lamblia oporne są na chlor!Zakażenie częściej występuje u dzieci niż u dorosłych.
Częstotliwośc zakażeń Giardia lamblia w Polsce
W Polsce co najmniej 5% populacji jest zarażona tym pasożytem to ok. 1900000 osób czyli co 20 Polak jest zarażony!
U ok. 10% (tj. u ok. 190000 ludności) dochodzi do objawów chorobowych.
Choroba ta może występować epidemicznie, głównie wśród dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym zazwyczaj w placówkach opieki dziennej. Częstość inwazji lamblią wśród dzieci przedszkolnych i szkolnych jest dość wysoka i sięga 60% populacji w tym wieku - statystycznie na 3 dzieci 2 jest zarażonych lamblią.
Źródłem zakażenia może być człowiek – nosiciel lub zwierzęta.
Objawy zakażenia Zespoły objawowe zależą od głównego umiejscowienia i rozmnażania się pasożyta. Są różne, zależą od wieku i stanu wydolności układu immunologicznego, a także rodzaju szczepu Giardia.
U dzieci - nawracające, przewlekłe bóle brzucha, nasilające się po jedzeniu, częste, okresowe biegunki - zwykle występuje wodnista biegunka, ogólne osłabienie i podżółtaczkowe zabarwienie oczu - to najczęstsze objawy umiejscowienia się lamblii w dwunastnicy i drogach żółciowych dziecka.
U dorosłych nudności, brak apetytu, gwałtowne, wodniste, sfermentowane stolce, wiatry, niewielka gorączka, wzdęcia, kurczowe bóle brzucha, niekiedy w okolicy pęcherzyka żółciowego.
Kał nie zawiera ropy, ani krwi.
W przypadku rozległego zakażenia rozwija się ostra lub przewlekła biegunka, może dojść do gorszego wchłaniania z przewodu pokarmowego a tym samym niedożywienia organizmu i spadku masy ciała, do rozlanych bólów nadbrzusza lub lekkiego zapalenia pęcherzyka żółciowego.
Obecność pasożytów może być również przyczyną pojawiania się dolegliwości na tle alergicznym lub ich nasilania. Wtedy nie należy leczyć samej alergii. Należy sięgnąć do jej przyczyny i oczyszczać organizm z pasożytów i pilnie przywracać prawidłową mikroflorę.
Aby wytępić pasożyty, kuracji muszą się poddać wszyscy członkowie najbliższej rodziny chorego dziecka oraz domowe zwierzęta!
Giardia lamblia jest pierwotniakiem i występuje jako trofozoit i cysta. Pod mikroskopem można zauważyć, że trofozoit jest dwustronnie symetryczny, ma dwa wyraźne jądra i cztery pary wici wychodzących z ciałek podstawowych pomiędzy jądrami . Pierwotniak ten jest spłaszczony i ma wklęsła przyssawkę brzuszną, używaną do przyczepiania się do powierzchni jelitowych komórek nabłonkowych. Jest wielkości dwukrotnie większej od krwinki czerwonej. Rozmnaża się bezpłciowo, przez podział podłużny.
Pasożyt zamieszkuje jelito cienkie. Jest przyczyną złego wchłaniania, zwłaszcza lipidów i rozpuszczalnych w tłuszczach witamin (A,D,E oraz K).
Z zakażeniem związane jest również uszkodzenie kosmków.
W przypadku osób z wydolnym układem immunologicznym (odpornościowych) choroba ustępuje zwykle po 4 dniach.
Niedobór witaminy A w
organizmie lub znaczne upośledzenie wydzielania kwaśnego soku żołądkowego (to przypadłość osób z grupa krwi A i AB) usposabiają do rozwoju pełno objawowej choroby. Ciężkie zakażenie może być przyczyną nietolerancji laktozy. W krańcowych przypadkach, ciężkie odwodnienie może stwarzać zagrożenie życia.
Czy wiesz, że...
dawniej w celu wykrycia Giardii przeprowadzano test sznurkowy?
Choremu podawano do połknięcia sznurek na końcu którego umieszczano żelatynową kapsułkę. Po rozpuszczeniu się kapsułki i po osiągnięciu dwunastnicy (ok. 4 godzin od połknięcia) sznurek wyciągano i badano na obecność pasożytów. Obecnie testy wykrywające antygeny Giardia z powodzeniem zastępują test sznurkowy.
Giardiazę diagnozuje się poprzez badania mikroskopowe, serologiczne i enterotesty. Ponieważ cysty wydalane są okresowo w celu wykrycia zakażenia trzeba pobrać do badania mikroskopowego wiele próbek ( 8 – 10 dni).
Badanie serologiczne wykonuje się za pomocą jednego z wielu testów immunoenzymatycznych lub za pomocą przeciwciał monoklonalnych znakowanych barwnikiem fluorescencyjnym.
Treść dwunastniczą można zbadać mikroskopowo (gastroskopia, gastrofiberoskopia).
Lekarze zwracają uwagę na niechętne przyjmowanie przez rodziców i samych chorych zlecenia na badanie kału , niedokładne wykonywanie tych badań przez laboratoria oraz zbyt krótki okres czasu w jakim przeprowadzane są badania (dwa , trzy dni, podczas gdy niektóre z pasożytów, aby zostały wykryte wymagają badania kału przez 8 do 10 dni). Innym problemem jest opór przed leczeniem przejawiany przez pozostałych członków rodziny , potencjalnie zakażonych.
ZAPOBIEGANIE Częste mycie rąk. Gotowanie i filtrowanie wody.