...
Wybor tematu pracy z historii przysporzyl mi nie lada problemu. Mialem do wyboru albo pojsc po najnizszej lini oporu, napisac prace standardową i niewnoszącą nic nowego, albo zaryzykowac i napisac cos innego niz wszyscy, mieszczącego sie jednoczesnie w tematycznych ramach wyznaczonych przez pana profesora. Jak nie trudno sie domyslic wybralem drugą opcje, a powyzsza praca poświecona jest idei, rozwojowi i ogolnemu spojrzeniu na antykoncepcje na przestrzeni wieków. Za rozwoj metod antykoncepcyjnych od samego początku odpowiedzialni byli nie tylko domorosli wynalazcy ale i pierwsi medycy. Jej stosowanie w danych czasach czy spolecznosciach ma scisly związek z ich wierzeniami kulturą i obyczajowoscią, dlatego tez praca pokrywa sie z dwoma zaproponowanymi przez profesora tematami. Z racji tego ze przełom w tej dziedzinie nastąpił stosunkowo niedawno, postanowilem poszezyc moją prace o współczesnosc.
Na samym początku chciałabym wyjaśnić co dokładnie oznacza słowo "antykoncepcja". Angielskie "conception" oznacza poczęcie a więc antykoncepcja to zapobieganie zapłodnieniu. W ostatnim czasie zaczęto twierdzić, że antykoncepcja to nie zapobieganie poczęciu a ciąży ponieważ na rynek weszły środki antykoncepcyjne stosowane po stosunku.
Pierwszy etap antykoncepcji stanowiło dzieciobójstwo. W Sparcie religijni Baloci zabijali potomstwo płci żeńskiej. W kolejnym etapie wywoływano poronienie; a dopiero potem starano się zapobiegać ciąży. Pierwszym człowiekiem, którego możemy nazwać prekursorem antykoncepcji był biblijny Onan. Syn Judy bowiem "gdy wchodził do żony brata swego (wdowy po bracie, zaślubionej pod nakazem Mojżesza), wypuszczał nasienie na ziemię, aby się dzieci imieniem jego brata nie rodziły"; stosował więc stosunek przerywany. (Księga Rodzaju - Genesis /38.9/). Do połowy XX wieku stosunek przerywany pozostawał główną i często jedyną metodą antykoncepcji, choć biblijnego Onana spotkał smutny koniec, gdyż: "...z tej przyczyny zesłał Pan na niego śmierć, bo czynił rzecz obrzydliwą". Z drugiej strony Koran prezentuje bardziej liberalną postawę w stosunku do stosunku przerywanego. "Mężczyzna rzekł: O proroku Boga! Mam niewolnicę, z którą dopuszczam się stosunku przerywanego. Nie chcę, aby zaszła w ciążę, a z drugiej strony pożądam jej jako mężczyzna. Żydzi wierzą , że przerywanie stosunku odpowiada zabijaniu życia w miniaturowej formie. Prorok odpowiedział: To nieprawda. Jeśli Bóg zapragnie je stworzyć, to nigdy nie będziesz mógł tego zmienić".
We wszystkich kulturach prymitywnych człowiek próbował regulować swoją płodność, ale z braku wiedzy, podstawowe znaczenie miała magia, obyczajowość danej kultury, religii i tzw. medycyna ludowa. Próbowano okresowej wstrzemięźliwości płciowej, przedłużania laktacji, a w Indiach buddyści stosowali metodę vajroli-mudra, polegającą na wyćwiczonym przez jogę, świadomym zamykaniu światła jajowodów. W Europie od niechcianej ciąży miał ustrzec, noszony przez kobiety, amulet wykonany z lewej kości czarnego kota.
W Średniowieczu zalecano kobietom łykanie żywych os, a ich partnerom picie wywaru przygotowanego ze zmielonych jąder muła. Gdyż ten ostatni choć niepłodny, zachowywał wigor, był symbolem antykoncepcji. Ówczesne kobiety piły także tzw. "herbatki krzakowe", które powodowały wystąpienie skurczów macicy i poronienie. Niemniej jednak, wywary ziołowe stosowane w celach wywołania poronienia stosowane były już w starożytności. Jedną z najstarszych opisywanych jako skuteczne roślin było silphium czyli sylfia, bylina należąca do rodziny ferula. Opisana roślina znana dobrze ze swoich właściwości poronnych już w IV wieku p.n.e; wyginęła na początku IV w naszej ery. Dzika marchew (ziele Królowej Anny) znana jest ze swoich właściwości poronnych od drugiego tysiąclecia p.n.e. Wspomniana została także przez Hipokratesa jako doustny środek antykoncepcyjny i poronny. Badania na zwierzętach przeprowadzone na początku lat 80-siątych dowiodły efektu blokowania rozwoju pęcherzyków jajnikowych, jak również hamowanie rozwoju płodów przez substancje zawarte w zielu Królowej Anny. Innymi roślinami stosowanymi w celach zapobieżenia ciąży były: asafoetida (zapaliczka - roślina spokrewniona z sylfią) mięta polej, piołun, mirra, ruta, bylica, wierzba, palma daktylowa, owoc granatu, jałowiec i wiele innych.
Całkowicie skuteczną i można powiedzieć nowoczesną metodę antykoncepcyjną wynalazły plemiona Ameryki Południowej. Tamtejsze kobiety piły napary z ziół, zawierających substancje o działaniu hormonalnym. Wypada więc uznać, że Indianie byli prekursorami stosowanej dzisiaj antykoncepcji doustnej.
O mechanicznych środkach antykoncepcyjnych wspominają już papirusy egipskie. Wart tu jest wspomnienia słynny papirus Ebersa, zawierający szereg niezwykle ciekawych spostrzeżeń z zakresu ginekologii i położnictwa, pochodzący z 1850 roku przed nasza erą. Papirus Ebersa zawiera m.in., opis metody wykrywania ciąży polegający na podlewaniu zboża moczem ciężarnej kobiety. Inne papirusy egipskie podają opis szeregu metod zapobiegania ciąży, np. polegające na zastosowaniu roztartych cierni akacji wymieszanych z miodem i roztartymi daktylami. Mieszankę wprowadzano do pochwy za pomocą kłębka włókien bawełny. Wspominają także o antykoncepcji mechanicznej polegającej na zastosowaniu krążków czy membran zakładanych do pochwy przed stosunkiem. Zarówno Egipcjanki, jak i Rzymianki próbowały zakładania do pochwy korków z korzeni, kawałków materiałów i ziół, globulek zrobionych z odchodów słoni lub mieszaniny miodu i odchodów krokodyla. Trudno obecnie ocenić czy były to metody li tylko mechaniczne czy też chemiczne. Podkreśla się bowiem fakt, że np. krokodyle odchody należą do naturalnych substancji o bardzo niskim, kwaśnym odczynie. Kobiety zamieszkujące Oceanię stosowały okłady z pająków; zatykały pochwę algami i wodorostami morskimi.
W II wieku naszej ery grecki ginekolog, mieszkający i pracujący w Rzymie, Soranos z Efezu, autor dzieła "De arte obsterica morbisque mulierum" przeznaczonego dla położnych, polecał zastawki mechaniczne, zamykające ujęcie zewnętrzne szyjki macicy. Dla wzmocnienia ich skuteczności radził smarować je płynami o odczynie kwaśnym - np. sokiem z fig lub granatów. W starożytnej Grecji stosowano dopochwowe tampony z wełny. Dziewczęta chińskie i japońskie już w starożytności stosowały krążki z delikatnego papieru bambusowego. Rhazes z Bagdadu w 882 roku radził używać krążków wykonanych z kapusty i skóry owocu granatu. Również Aetius z Amidy, największy lekarz wczesnego Średniowiecza, autor traktatu w 16 księgach, zalecał owoc granatu jako środek antykoncepcyjny. Giovanni Giacomo di Seingalt Casanova (1725-1798) wspomina w swoich Pamiętnikach o zakładaniu do pochwy połówki wyciśniętej cytryny, która spełniała rolę kapturka naszyjkowego. W czasach tych, w Niemczech i na Węgrzech stosowano krążki zakładane na szyjkę macicy wykonane z pszczelego wosku.
W końcu IX wieku zaczęto stosować pessaria w Europie. W 1880 roku angielski farmaceuta Rendell produkował krążki z dodatkiem chininy. Natomiast lekarz niemiecki, Wilde upowszechnił wynaleziony przez siebie w 1830 roku gumowy kapturek.
Starożytni stosowali także "prezerwatywy" z jelit zwierzęcych i pęcherzy rybich. Prezerwatywy stosowane przez rzymskich legionistów miały nie tylko zapobiegać ciąży ale także chronić przed różnorakimi, często mitycznymi, chorobami np. wysypką góry Wezuwiusz i innymi. Indianie zaś stosowali prezerwatywy wykonane ze skóry węża. Pierwsze wzmianki o stosowaniu prezerwatyw w czasach nowożytnych w Europie pochodzą z I wieku naszej ery - są nimi malowidła naścienne w jaskiniach w Combarelles we Francji. Pierwszy opis stosowania prezerwatyw podaje włoski anatom Gabrielle Fallopius, który w 1564 roku przeprowadził badania nad zapobieganiem chorobom wenerycznym za pomocą prezerwatyw wykonanych z płótna lnianego zwilżonego płynem. Japończycy w XIX wieku stosowali dwa rodzaje prezerwatyw. Kawagata - zrobiona była z cienkiej skóry, zaś Kabutogata wykonana ze skorupy żółwia. Dopiero wynalezienie w latach 40- stych XIX wieku (1844 - Hancock i Goodyear) wulkanizowanej gumy pozwoliło na wyprodukowanie skuteczniejszych prezerwatyw. Przełomem zaś było wprowadzenie do produkcji gumy lateksowej, pozwalające na zmniejszenie grubości prezerwatywy. Warto także wspomnieć, że prezerwatywa od 1992 przestaje być metodą antykoncepcyjna stosowaną jedynie przez mężczyzn. W tym bowiem roku wprowadzona na rynek zostaje prezerwatywa dla kobiet - femidom.
Wydaje się, że starożytni Rzymianie są także prekursorami wkładek wewnątrzmacicznych, obecnie spiralami zwanymi. Otóż Westalkom w Rzymie zakładano do macic kamienie szlachetne. Była to niezwykle skuteczna metoda antykoncepcyjna, wsparta odrobiną psychologii. Utrata dziewictwa karana była zamurowaniem żywcem. Cassanova wspomina o złotej kulce. Pod koniec XIX wieku stosowano szeroką gamę przeróżnych kapturków pochowo-szyjkowych, wykonanych z kości słoniowej, platyny, szkła czy hebanu. Pierwszy opis wewnątrzmacicznej wkładki o działaniu antykoncepcyjnym podał dr Richter z Braslaw. Kolejnym kamieniem milowym było opracowanie wkładek wewnątrzmacicznych uwalniających jony metali. Zaś przełomem wynalezienie wewnątrzmacicznej wkładki uwalniającej hormony, będącej rozwiązaniem hybrydowym - połączenie wkładki wewnątrzmacicznej z antykoncepcją hormonalną.
Wspomniane wcześniej, jako przykład mechanicznych metod zapobiegania ciąży, pessaria wykonane z odchodów krokodyla zmieszanych z miodem stanowią także przykład starożytnych chemicznych metod zapobiegania ciąży. Zakwaszone z ten sposób środowisko pochwy działa plemnikobójczo. W starożytnej Grecji stosowano dopochwowo wywary z ziół, drzew i krzewów lub olejek cedrowy czy maść ołowiową. W starożytnym Rzymie stosowano tampony nasycone sokiem owocu granatu, bądź nacierano członek olejem lub cebulą. Arystoteles zalecał pędzlowanie szyjki macicy olejkami cedrowymi. Zielarze zalecali wywary z liści rozmarynu, fasoli, krwawnika, mirry, bluszczu, majeranku, topoli, ostu, ananasa. Sposoby mniej lub bardziej wymyślne przetrwały aż do połowy XIX wieku, a więc do początku narodzin antykoncepcji opartych o wyniki badań naukowych. Do irygacji pochwy zaczęto używać wtedy roztworów wodnych kwasów: cytrynowego, rycynowego, octowego lub mlekowego. Produkcję substancji niszczących plemniki rozpoczęto na początku XX stulecia; a badania uczonych przyczyniły się do ich udoskonalenia. Powstają żele i maści plemnikobójcze. W 1935 roku Baker wprowadził jako środek antykoncepcyjny fenylooctan pod nazwą Volpar.
Natomiast o historii współczesnej antykoncepcji mówi się od połowy XIX wieku. W 1827 roku Carl Ernst von Bear, naukowiec rosyjski pochodzenia niemieckiego opisuje komórkę jajową ssaków oraz przebieg zapłodnienia i rozwój zarodka. Natomiast wrocławski ginekolog Ludwig Fraenkel wykazał znaczącą rolę ciałka żółtego w utrzymaniu ciąży. Kilka lat później Herman Hubert Kanuss i japoński ginekolog Kiusaku Ogino oznaczyli dni płodne w cyklu miesiączkowym. W 1901 roku fizjolog Ludwig Haberlandt z Insbrucka udowodnił, że miesiączka jest regulowana przez hormony produkowane w mózgu i w jajnikach.
Po raz pierwszy udało się otrzymać hormony sterydowe w 1930r. gdy wyekstrahowano estrogeny z jajników krowich i świńskich. W 1931 roku w laboratoriach firmy Schering przy współudziale Adolfa Buthernadta (laureat nagrody Nobla z dziedziny chemii z 1939 roku) udaje się wyizolować estron (z moczu brzemiennych kobiet) oraz androsteron (męski hormon płciowy, z ponad 15.000 litrów moczu). W 1934 chemicy zatrudnieni w laboratoriach Scheringa: Schwenk i Hilderbrand syntetyzują z estronu estradiol - najsilniejszy i szeroko obecnie stosowany (w postaci etynylowanej pochodnej) w antykoncepcji hormon żeński. W tym samym roku wprowadzono pierwszy lek zawierający substancje o działaniu progesteronowym będący ekstraktem z ciałka żółtego. W roku 1936 Kurzrokowi udała się sterylizacja za pomocą samych estrogenów. W 1938 roku Hans Inhoffen oraz Walter Hohlweg, chemicy zatrudnieni w laboratoriach firmy Schering AG dokonali przełomu - zsyntetyzowali etynyloestradiol. W 1942 r. amerykański chemik Russel Marker uzyskał progesteron z tropikalnej rośliny ignamu (czyli pochrzynu, tropikalnej rośliny o jadalnych bulwach). W 1944 roku Bickenbach i Paulikovicz z Getyngi udowodnili doświadczalnie, że za zahamowanie owulacji u kobiet odpowiedzialny jest progesteron.
Ponieważ wydawało się, że połączenie estrogenów z progesteronem da najkorzystniejszy efekt antykoncepcyjny, próbowano stworzyć taką tabletkę. Jej twórcą został Gregory Goodwin Pincus, który po raz pierwszy na I Międzynarodowej Konferencji Planowania Rodziny w Tokio w roku 1955 przedstawił wyniki swoich prac. Tabletka antykoncepcyjna nie powstałaby, gdyby nie finansowa pomoc Margaret Sanger, założycielki Amerykańskiej Federacji Świadomego Macieżyństwa. Badania kliniczne mające na celu optymalizację dawki hormonów dla uzyskania pewności antykoncepcyjnej oraz regularności krwawień przeprowadzono wśród 6000 kobiet w latach 1956-1957 w Puerto Rico i na Haiti. W rezultacie pierwsza doustna tabletka antykoncepcyjna Enovid 10, zawierająca 10 mg norethynodrelu i 150 mikrogramów mestranolu, została w 1960 r. zarejestrowana w Stanach Zjednoczonych (uzyskała akceptację FDA). 01.01.1961 na australijskim rynku pojawia się Anovlar produkowany przez Schering AG. Jest to także pierwsza tabletka antykoncepcyjna dostępna w Europie. Anovlar zawierał 4 mg norethisteronu oraz 0,05 mg etynyloestradiolu. Oba wymienione składniki są nadal stosowane w szeregu tabletek antykoncepcyjnych, zmniejszyła się jedynie ich dawka.
Marek Kowalski kl II ha
Nicci
niuniaaa
jakryc
Paenka
m-a-R-o
kermit
soga dałem 
Angel_82
