Składniki chemiczne krwi
Azot mocznikowy
Badanie stężenia azotu mocznikowego używane jest głównie do oceny funkcji nerek.
NORMA we krwi:
7.1-16.3 mmol/l (10-23 mg%)
Frakcje lipidów
Cholesterol
Jest to związek sterolowy występujący w osoczu w alfa- i beta-lipoproteinach, którego stężenie rośnie przy spożywaniu pożywienia bogatoenergetycznego, a zwłaszcza węglowodanów, mający wpływ na ryzyko wystąpienia miażdżycy. I tak - zmniejszenie poziomu cholesterolu o 1% powoduje zmniejszenie ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej o 2%. LDL - to jest frakcja dodatnio korelująca z występowaniem choroby wieńcowej - wraz ze wzrostem poziomu rośnie ryzyko... Inne czynniki ryzyka - nadwaga, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, palenie papierosów, płeć męska, kobiety po menopauzie, stresy, siedzący tryb życia, mają również duży wpływ na badania laboratoryjne.
NORMA:
Uznaje się pewne ogólne zalecenia:
do 200 mg% uznaje się za prawidłowe
od 200 mg% do 250 mg% - podwyższone
powyżej 250 mg% - nieprawidłowe
Glicerydy
Tłuszcze obojętne są głównymi składnikami chylomikronów - związków białkowo- tłuszczowych odpowiedzialnych za transport tłuszczów we krwi (w uproszczeniu z jelit do wątroby). Stąd ich podwyższone stężenie występuje przede wszystkim po posiłkach.
NORMA:
Glicerydy (ok. 90% to trójglicerydy - TG) - ich prawidłowe stężenie w osoczu waha się w granicach 30-300 mg% (sic!). Średnio wynosi u kobiet 140(+-60) mg%, u mężczyzn 170(+-
100) mg%...
Lipoproteiny alfa-1 (o wysokiej gęstości - HDL)
Stanowią 17 - 30% lipoprotein, zawierają ok. 2% cholesterolu. Uważa się, że HDL jest odpowiedzialny za usuwanie cholesterolu ze ścianek naczyń.
Lipoproteiny beta (o niskiej gęstosci - LDL)
Stanowią 48 - 75% lipoprotein, a zawierają ok. 50% cholesterolu. LDL ma działanie odwrotne od HDL, a LDL-cholesterol stanowi główny czynnik ryzyka miażdżycy.
Mocznik
Stężenie mocznika w osoczu zależy od ilości białka w diecie oraz od zdolności nerek do jego (mocznika) wydalania.
NORMA:
Przy diecie zawierającej 1 g białka / kg masy ciała (m.c.) stężenie azotu mocznika we krwi wynosi ok. 8.6 mmol/l (12 mg%). Spożycie białka w ilości ok. 2 g /kg m.c powoduje wzrost do ok. 14.2 mmol/l (20 mg%).
--------------------------------------------------------------------------------
Składniki morfotyczne krwi
OB (Odczyn Biernackiego)
Opadanie krwinek w surowicy uzależnione od fizycznych i chemicznych własności krwi. Określany po 1, a czasem też i 2 godzinach
NORMA: K do 12 mm, M do 8 mm (po 1 h)
HEMATOKRYT (Ht, HCT)
Stosunek objętościowy erytrocytów do osocza krwi, określany jako % objętości krwinek w pewnej objętości krwi
NORMA: K 37-47%, M 40-54%
HEMOGLOBINA (Hb, HGB)
Ilość barwnika krwi wiążącego tlen i dwutlenek węgla. Określana w gramach na 100 ml [g%] lub w milimolach na litr [mmol/l]
NORMA:
K 6.82-9.31 mmol/l (11.0-15.0 g%)
M 7.45-10.55 mmol/l (12.0-17.0 g%)
ERYTROCYTY (Krwinki czerwone - E, RBC)
Erytrocyty dzięki swemu kształtowi i zawartości hemoglobiny służą wymianie gazowej (przenoszeniu tlenu i dwutlenku węgla).
NORMY:
Liczba
K 4.8 +/- 0.8 T/l (4.8 +/- 0.8 M/ul)
M 5.4 +/- 0.8 T/l (5.4 +/- 0.8 M/ul)
Średnia objętość w fl (MCV)
82 - 92
Średnia masa Hb w pg (fmol) (MCH)
1.8 - 2.2 (27 - 31)
Średnie stężenie Hb w % (mmol/l) (MCHC)
20 - 21 (32 - 34)
Grubość w um
1.7 - 2.5
Średnica w um
6.0 - 9.0
TROMBOCYTY (Płytki krwi - T, PLT)
Płytki krwi biorą udział w procesie hemostazy, krzepnięciu krwi, a także magazynują i transportują niektóre aminy (m. in. serotoninę, adrenalinę)
NORMA:
150 - 300 G/l (K/ul)
LEUKOCYTY (Krwinki białe - L, WBC)
Krwinki białe odgrywają bardzo ważną rolę w mechanizmach obronnych ustroju.
NORMA:
4.0 - 10.0 G/l (K/ul)
We krwi obwodowej znajduje się kilka rodzajów krwinek białych. Ich liczbę określa się zwykle w procentach (%) lub w wartościach bezwzględnych (G/l).
granulocyty obojętnochłonne
postacie młode("młode"): 0 - 1 % (0 - 0.1 G/l)
postacie pałeczkowate ("pałki"): 3 - 6 % (0.18 - 0.48 G/l)
postacie podzielone ("podz"): 56 - 66 % (3.4 - 5.2 G/l)
granulocyty kwasochłonne ("kw")
2 - 4 % (0.12 - 0.32 G/l)
granulocyty zasadochłonne ("zas")
0 - 0.5 % (0.02 - 0.04 G/l)
limfocyty ("lim")
20 - 45 % (1.2 - 2.7 G/l)
monocyty ("mono")
4 - 8 % (0.24 - 0.28 G/l)
--------------------------------------------------------------------------------
MOCZ
Właściwości fizykochemiczne moczu
Ilość dobowa moczu
Zależy głównie od ilości wypijanych płynów, układu termoregulacji i funkcjonowania układu moczowego.
NORMA: 0.6 - 2.0 l/dobe
Gęstość względna moczu
Zależy głównie od ilości przyjmowanych płynow, obecności substancji stałych w moczu i zdolności nerek do zagęszczania moczu.
NORMA:
zwykle: 1.016 - 1.022 kg/l (N/l)
po 24 h nieprzyjmowania płynów: 1.026 - 1.035 +/- 0.4 kg/l
Zabarwienie moczu
Zależy od obecności substancji barwnikowych i od gęstosci względnej.
NORMA:
przejrzysty, słomkowy
ZMIANY:
mętny, żółtobrązowy, krwisty, czerwonobrązowy, zielony, niebieski, czarny, fioletowy, pomarańczowy
Odczyn moczu
Zależy od substancji obecnych w moczu, na co wpływ mają głównie odżywianie i stany chorobowe.
NORMA:
lekko kwaśny, pH (średnio) = 6.2
pH (min-max) = 4.6 - 8.0
Składniki chemiczne moczu
Białko
U osób zdrowych ilość białka wydalanego z moczem nie przekracza 100 mg w ciagu 24 h, średnio wynosząc 40 - 80 mg. Taka ilość jest z reguły nie do wykrycia przy zastosowaniu rutynowych metod. W pojedynczej próbce moczu więc:
NORMA:
białko - nb (nieobecne)
Białkomocz to stan wydalania z moczem ponad 150 mg białka na dobę.
Urobilinogen
Jego stężenie świadczy głównie o czynności wątroby i dróg żółciowych oraz o metabolizmie hemoglobiny.
NORMA:
urobilinogen - N (norma)
Cukier
W prawidłowym moczu zawarte są niewielkie ilości węglowodanów.
NORMA:
cukier - nb (nieobecny)
Związki ketonowe
W jednorazowej próbce moczu obecność związków ketonowych jest najczęsciej efektem stanu gorączkowego, wymiotów, głodzenia, a także przy stosowaniu diety ubogocukrowej, a bogatotłuszczowej. Rzadszymi przyczynami są cukrzyca i mocznica.
NORMA:
związki ketonowe - nb (nieobecne)
Składniki morfotyczne moczu
Krwinki czerwone - Erytrocyty (E)
W prawidłowym obrazie moczu krwinek czerwonych nie powinno być więcej niż
NORMA:
0 - 3 wpw (w polu widzenia)
Krwinkomocz - obecność krwinek czerwonych wykryta w badaniu osadu moczu.
Krwiomocz - obecność krwi w moczu uchwytna gołym okiem.
Krwinki białe - Leukocyty (L)
NORMA:
3 - 5 wpw (w polu widzenia)
Wałeczki
Są to odlewy cewek nerkowych i w prawidłowym moczu wystepować może niewielka liczba wałeczkow szklistych.
Niektóre inne rodzaje wałeczków to :
nabłonkowe (świeże, gruboziarniste, woskowe, tłuszczowe, szerokie, z komórek nowotworowych), śluzowe, hemoglobinowe, mioglobinowe, globinowe, z białka Bence-Jonesa, rzekome (zbite kryształy, zaglutynowane krwinki, zwyrodniałe plemniki, inne artefakty).
Kryształy
W prawidłowym moczu kwaśnym występować mogą kryształy kwasu moczowego, moczanów i szczawianu wapniowego.
W prawidłowym moczu zasadowym mogą być obecne kryształy moczanu amonowego, fosforanu amonowo-magnezowego, fosforanu wapniowego, oraz węglanu wapniowego.
Bakterie
Pochodzą najczęściej z zanieczyszczeń zewnętrznych i dlatego ważny jest sposób pobierania moczu do analizy. Otóż należy pobrać mocz z tzw. strumienia środkowego (czyli nie na początku i nie na końcu oddawania moczu) po dokładnym umyciu okolicy cewki moczowej.
Jeżeli mimo prawidłowego sposobu pobrania, w moczu występują bakterie, świadczyć to może o zakażeniu któregoś z odcinków układu moczowego (cewki moczowej, pęcherza, miedniczki nerkowej lub nerek).
NORMA:
bakterie - nb (nieobecne)
Źródła:
[5] ss. 90-101, 747-749
XXX Boofi XXX
Hard Core Straight Edge
Boofi
jakryc
artlite
Sampo
