Większość stosujących restrykcyjne diety kobiet jest narażonych na pojawienie się nieregularnych cykli lub wręcz brak miesiączki. Według badań naukowych nawet umiarkowana redukcja u zawodniczek fitness wiązała się z silną supresją hormonalną np. stężeń estradiolu, testosteronu, hormonów tarczycy.
Przyczyny braku miesiączki pochodzenia podwzgórzowego
Ogólnie, przyczyną braku miesiączki pochodzenia podwzgórzowego mogą być:
- czynniki związane ze stresem
- następstwa źle zaplanowanej utraty wagi i/lub występowania niskiej masy ciała
- konsekwencje nadmiernego wysiłku fizycznego lub uprawiania sportu
W jednym z badań czterema najczęstszymi przyczynami braku miesiączki były supresja funkcji podwzgórza (33,5%), przewlekły brak owulacji związany z estrogenami (28%), hiperprolaktynemia (14%) i niewydolność jajników (12%).
A czy hormony tarczycy są powiązane z cyklem miesiączkowym?
Tak. Związek między funkcją tarczycy a fizjologią reprodukcyjną kobiet jest złożony. Kobiety są bardziej narażone na rozwój chorób tarczycy niż mężczyźni, a częstość występowania jest największa w okresach zmian hormonalnych, takich jak menopauza, dojrzewanie i ciąża, co może wskazywać na rolę estrogenów.
Ogólnie u kobiet zachodzi zjawisko niespotykane u mężczyzn, to znaczy, zmienia się objętość tarczycy w ciągu cyklu. Przykładowo w jednym z badań w dziewiątym dniu cyklu tarczyca miała objętość 15,4 ml, w dwudziestym trzecim dniu już blisko 25 ml.
Co ustalili naukowcy?
W badaniach ustalono, że zarówno kobiety z niedoczynnością, jak i nadczynnością tarczycy częściej doświadczają zaburzeń miesiączkowania w porównaniu z paniami z normalnie funkcjonującą tarczycą. W szczególności kobiety z niedoczynnością tarczycy częściej doświadczają rzadkiego miesiączkowania (oligomenorrhea) i nadmiernego krwawienia miesiączkowego (menorrhagia), a kobiety z nadczynnością tarczycy częściej doświadczają nietypowego, skąpego krwawienia w porównaniu z kobietami z normalnie funkcjonującą tarczycą.
Podsumowanie
Prawdopodobnie podawanie hormonów tarczycy (T4, T3, mieszanki) zdrowym kobietom może mieć znaczący wpływ na przebieg cyklu miesiączkowego, szczególnie jeśli takiej interwencji towarzyszy intensywny trening fizyczny i skąpa kaloryczność diety (nasilona redukcja masy ciała). Ogromny wpływ mogą mieć też inne środki hormonalne np. z grupy SARM lub sterydy anaboliczno-androgenne.
Referencje:
- Melanie H. Jacobson i in. Thyroid hormones and menstrual cycle function in a longitudinal cohort of premenopausal women https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5980701/
- L Hegedüs i in. Evidence of cyclic alterations of thyroid size during the menstrual cycle in healthy women https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3524236/
- R H Reindollar i in. Adult-onset amenorrhea: a study of 262 patients https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3529965/
- E Sowińska-Przepiera Czynnościowy podwzgórzowy brak miesiączki – trudności diagnostyczne, monitorowanie i leczenie https://journals.viamedica.pl/endokrynologia_polska/article/downloadSuppFile/38573/10881
- Ernst Mutschler i in. Farmakologia i toksykologia, WYDANIE III
- Plinta Ryszard i in. Stan odżywienia i zwyczaje żywieniowe a stężenie estradiolu w surowicy i jego zmiany w czasie okresu przygotowawczego do sezonu rozgrywek ligowych u piłkarek ręcznych i koszykarek https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/46139/32928
- Hulmi JJ1, Isola V2, Suonpää M3, Järvinen NJ2, Kokkonen M4, Wennerström A5, Nyman K6, Perola M7, Ahtiainen JP2, Häkkinen K2. The Effects of Intensive Weight Reduction on Body Composition and Serum Hormones in Female Fitness Competitors. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28119632
Ironia losu, bo w tych przełomowych okresach kobiety odchudzają się najczęściej i najintensywniej. Czyli im bardziej hormony są rozregulowane i kobiety łatwo tyją, tym większe ryzyko że jeszcze pogorszą sytuację drastycznym odchudzaniem...