W Polsce prowadzi się absurdalną politykę, z jednej strony dzieci mają dostęp do alkoholu, będącego jednym z najtwardszych narkotyków, a z drugiej uczyniono z konopi indyjskiej wroga zdrowia publicznego. Nie twierdzę, że marihuana jest bezpieczna dla zdrowia, jednak wg dziesiątek przeprowadzonych badań nie stanowi tak dużego zagrożenia, jak picie alkoholu czy palenie tytoniu.
Gdzie leżą największe zagrożenia?
W ogólnym rozrachunku dla całego układu oddechowego niezdrowe jest wdychanie: dymu, pyłu, drobnych zawiesin w powietrzu (skażenie środowiska: PM 2,5; PM 10), substancji nieobojętnych dla zdrowia w postaci gazów, aerozoli. Z tego względu raka może wywoływać praca w charakterze fryzjerki, Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) sklasyfikowała ten zawód w kategorii 2A.
Z kolei praca malarza czy strażaka jest pewnym czynnikiem rakotwórczym klasy I, właśnie ze względu na kontakt z rozmaitymi chemikaliami (nie tylko poprzez drogi oddechowe, ale też np. przez skórę). Raka wywołuje też spalanie węgla, nieważne czy na mniejszą skalę (piece w domu) czy na dużą (elektrownie węglowe).
Skażenie powietrza
Od 2016 r. jako pewny czynnik rakotwórczy sklasyfikowano skażenie powietrza atmosferycznego, w tym pozostałościami po spalaniu oleju napędowego (silniki Diesla). Zaraz ktoś powie, że przecież powietrze jest mieszaniną gazów. Tak i człowiek płaci wysoką cenę za korzystanie z tlenu, według jednej z teorii starzenie się tkanek jest w dużej mierze wywołane stresem oksydacyjnym, oddziaływaniem reaktywnych form tlenu i azotu. Niemniej palenie tytoniu i marihuany jest o wiele większym zagrożeniem dla zdrowia, a negatywne efekty dają się zauważyć o wiele wcześniej.
Czy marihuana wywołuje depresję?
Naukowcy badający wspomnianą kwestię osiągnęli zróżnicowane wyniki. Dlatego inna grupa badaczy przeprowadziła metaanalizę badań naukowych, czyli kompleksową ocenę publikacji spełniających określone kryteria. Recenzowane publikacje opisujące ryzyko zachorowania na depresję u osób zażywających konopie indyjskie zostały zlokalizowane za pomocą wyszukiwań w EMBASE, Medline, PsychINFO i ISI Web of Science.
Wyniki analiz
- Wzięto pod uwagę ponad 76 tysięcy osób
- Sporadyczne używanie marihuany zwiększało o 17% ryzyko wystąpienia depresji,
- Nałogowe, częste używanie marihuany zwiększało o 62% ryzyko wystąpienia depresji, w porównaniu z osobami nieużywającymi narkotyku lub używającymi go niewiele.
Wnioski
Używanie konopi indyjskich, a zwłaszcza intensywne, może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zaburzeń depresyjnych. Istnieje potrzeba dalszych badań, niemniej cytowane badanie wskazuje, iż marihuana może być szkodliwa nie tylko dla płuc, ale też układu nerwowego.
Jak to wytłumaczyć?
Istnieje wiele teorii i patogenetycznych koncepcji dotyczących depresji i jej rozwoju. Jedną z nich jest opisana przez dr hab. n. med. Tomasza Pawełczyka hipoteza serotoninowa.
W depresji dochodzi do niedoboru: noradrenaliny (NA), jest związana z aktywnością, energią; dopaminy odpowiada za doświadczanie przyjemności oraz serotoniny, odpowiada za nastrój, poziom lęku, częściowo potrafi niwelować agresję (serotonina reguluje łaknienie, a część z jej receptorów reguluje erekcję, inne receptory ją hamują). Według badań naukowych nadużywanie marihuany powoduje zmiany w mózgu, zmieniając funkcjonowanie dopaminy.
Ochotnikom korzystającym regularnie z marihuany, podawano metylofenidat. Metylofenidat stosuje się do leczenia ADHD i, o ironio, tak samo, jak amfetamina pozostaje środkiem ściśle kontrolowanym przez DEA (Drug Enforcement Administration), ponieważ jest narkotykiem o dużym potencjale, skłaniającym do przedawkowywania, stosowanie prowadzi do uzależnienia psychicznego i fizycznego.
Podobnie jak metamfetamina, kokaina, MDMA, amfetamina prowadzi do uwalniania dopaminy i noradrenaliny, jednak w odróżnieniu od innych wymienionych środków nie ma wpływu na serotoninę. Amfetamina uwalnia aminy katecholowe (noradrenalinę i dopaminę) oraz serotoninę (dodatkowo hamuje wychwyt neuroprzekaźników). Metylofenidat ma największy wpływ na wyrzut dopaminy.
Okazało się, że osoby nadużywające marihuany wykazują osłabioną reakcję dopaminową na metylofenidat. Prawdopodobnie tym można tłumaczyć zwiększoną reaktywność na stres i drażliwość w okresie odstawienia konopi. Co najciekawsze, u użytkowników konopi nie stwierdzono zmniejszonego uwalniania dopaminy.
Najprawdopodobniej substancje aktywne zawarte w marihuanie hamują obszar nagrody mózgu, co może przyczynić się do negatywnej emocjonalności i uzależniającego wpływu marihuany. Może mieć to też negatywny wpływ na erekcję, ponieważ dopamina nasila impulsację bodźców w ośrodkowym układzie nerwowym i centralnym ośrodku erekcji).
Marihuana, a serotonina. Zaburzenia nastroju i erekcji
Duże dawki marihuany np. w postaci BHO mogą mieć wpływ nie tylko na dopaminę, ale również serotoninę (5-hydroksytryptaminę, 5-HT). BHO to skoncentrowana forma tetrahydrokanabinolu (THC), która jest tworzona przy użyciu ciekłego butanu jako rozpuszczalnika do ekstrakcji THC (głównej substancji psychoaktywnej) z roślin marihuany.
Popularny trend zwany „dabbingiem” polega na podgrzaniu skoncentrowanego olejku i wdychaniu powstających oparów. Badania na zwierzętach wykazały, że silni agoniści receptora kannabinoidowego mogą aktywować receptory serotoniny (5-hydroksytryptaminy 1A i 5-hydroksytryptaminy 2A), a THC hamuje wychwyt zwrotny serotoniny. Stąd bierze się zespół serotoninowy u „dabbingujących” użytkowników. Na marginesie, receptory 5-hydroksytryptaminy 1A mogą odpowiadać za zaburzenia erekcji.
Naukowcy uzyskali dane od 3395 zdrowych mężczyzn, 1035 używających konopi indyjskich (palących) i 2360 osób nieużywających. Ogólna częstość występowania zaburzeń erekcji u osób używających konopi wyniosła 69,1%, a w grupie kontrolnej wynosiła 34,7%. Ogólnie palacze marihuany byli narażeni na 4-krotnie większe ryzyko zaburzeń erekcji niż mężczyźni w grupie kontrolnej.
Marihuana, a depresja, lęk i myśli samobójcze
W 2019 r. naukowcy, w tym lekarz medycyny z Wydziału Psychiatrii McGill University w Kanadzie, doktor Gabriella Gobbi chcieli odpowiedzieć na pytanie, czy stosowanie marihuany przez młodzież jest związana z ryzykiem depresji, lęku i myśli samobójczych w późniejszym życiu?
W analizie uwzględniono 11 badań dotyczących ponad 23 tysięcy osób. Stosowanie marihuany przez młodzież było związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju depresji i zachowań samobójczych w późniejszym życiu, nawet przy braku uwarunkowań rozwoju depresji,
Jakie z tego wnioski?
Dzieci i młodzież powinny unikać używania konopi indyjskich, ponieważ używanie wiąże się ze znacznie zwiększonym ryzykiem rozwoju depresji lub myśli samobójczych w młodym wieku dorosłym. Marihuana wywiera zróżnicowane, negatywne działanie na zdrowie, nie jest tak groźna dla zdrowia, jak picie alkoholu czy palenie tytoniu, ale to nie znaczy, że pozostaje obojętna.
Referencje:
Lev-Ran, S., Roerecke, M., Le Foll, B., George, T., McKenzie, K., & Rehm, J. (2014). The association between cannabis use and depression: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Psychological Medicine, 44(4), 797-810. doi:10.1017/S0033291713001438
Gobbi G, Atkin T, Zytynski T, et al. Association of Cannabis Use in Adolescence and Risk of Depression, Anxiety, and Suicidality in Young Adulthood: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Psychiatry. 2019;76(4):426–434. doi:10.1001/jamapsychiatry.2018.4500
Nora D. Volkow i in. Decreased dopamine brain reactivity in marijuana abusers is associated with negative emotionality and addiction severity https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.1411228111
https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/zaburzenia-erekcji-przyczyny-oraz-mozliwosci-i-bezpieczenstwo-terapii-%EF%BB%BF/
Dr hab. n. med. Tomasz Pawełczyk Zaburzenia afektywne prezentacja dla studentów wydziału lekarskiego http://a.umed.pl/psychiatria/dydaktyka/2018/Zaburzenia_afektywne_prelekcja_TP.pdf
Baltz JW, Le LT. Serotonin Syndrome versus Cannabis Toxicity in the Emergency Department. Clin Pract Cases Emerg Med. 2020 Mar 2;4(2):171-173. doi: 10.5811/cpcem.2020.1.45410. PMID: 32426664; PMCID: PMC7220016.
Pizzol D, Demurtas J, Stubbs B, Soysal P, Mason C, Isik AT, Solmi M, Smith L, Veronese N. Relationship Between Cannabis Use and Erectile Dysfunction: A Systematic Review and Meta-Analysis. Am J Mens Health. 2019 Nov-Dec;13(6):1557988319892464. doi: 10.1177/1557988319892464. PMID: 31795801; PMCID: PMC6893937.
A czy to nie jest przypadkiem tak, że osoby z większą skłonnością do depresji, sięgają po marihuanę częściej?..