ZNACZENIE ESTROGENU I PROGESTERONU DLA MĘŻCZYZN
Kiedy zobaczyłeś tytuł tego artykułu, twoją pierwszą reakcją było pewnie „czy dr Ullis zgłupiał???" albo „czemu miałbym używać hormonów które sprawią że stane się gruby i dostane gino???". Ale musisz pamiętać z części pierwszej (był to art o roli testosteronu dla kobiet - pomine jego tłumaczenie z przyczyn oczywistych) że nie ma takiego czegoś jak „złe" czy „dobre" hormony, ani też wyraźnego podziału na „męskie" i „żeńskie". Tak samo jak testosteron odgrywa ważną role w żeńskim organiźmie i przynosi wiele korzyści zdrowotnych, tak samo jest w przypadku znaczenia estrogenu i progesteronu dla mężczyzn. Należy pamiętać że arena badań dotycząca hormonów płciowych jest bardzo „upolityczniona" i nadal jest w powijakach jeśli chodzi o badania długo okresowe. Istnieje zarówno bardzo mało badań dotyczących roli testosteronu dla kobiet jak i roli estrogenu i progesteronu dla mężczyzn. Ale przyglądając się dostępnym badaniom jak również własnemu doświadczeniu jestem bardzo pozytywnie nastawiony do roli „żeńskich" hormonów dla mężczyzn.
Estrogen dla mężczyzn
Tak, tak, wiem - większośc męskich czytelników Meso-Rx jest o wiele bardziej zainteresowana utrzymaniem niskiego poziomu estrogenu niż jego podwyższaniem. Nie, nie jestem szalony jeśli o to ci chodzi, ani ten artykuł nie jest adresowany do transsexualistów. Aby było jasne, jeżeli moi męscy pacjenci mają zbyt wysoki poziom estrogenu zazwyczaj przypisuję terapię anty-estrogenową która może składać się z podawania takich środków jak Arimidex (inhibitor aromatazy), Tamoxifen (bloker receptorów estrogenowych) i naturalnych metod blokowania efektów estrogenu przy użyciu fitoestrogenów (soja, nasiona lnu i innych roślin które zawirają słabe estrogeno-podobne związki), albo hamowania skutków „złych metabolitów estrogenu" (16 alpha hydoxyestrone i 4 hydroxyestrone) przy użyciu ważyw krzyżowych (cruciferous vegetables) i ich extraktów (n.p.: indole-3-carbinole albo jego bardziej skutecznego kuzyna diindoylmethane). U większość mężczyzn wraz z wiekiem wzrasta poziom estrogenu a obniża się poziom testosteronu. Ogólny stosunek testosteronu do estrogenu zmniejsza się z wiekiem i uważam że zwiększony poziom różnych estrogenów i niektórych z ich toksycznych metabolitów przyczynia się do powstawania chorób związanych ze starzeniem się (prostata, ginekomastia „wiekowa", choroby wieńcowe)
Kontynuując to co powyżej chciałbym dodać że estrogen ma także wiele korzyści i daleko mu do bycia „złym" hormonem. Tak samo jak kobiety są bardziej wrażliwe na działanie testosteronu, niektórzy mężczyźni są bardzo wrażliwi na działanie estrogenu. Przy podaniu estrogenu mężczyznom zaobserwowano wzrost energi i libido podobne do tych występujących przy podaniu testosteronu kobietom. W artykule opublokowanym niedawno na łamach „Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism" (czerwiec, 1999) jeden ze światowych autorytetów w temacie biochemi i funkcjonowania mózgu, B.S. McEwen opisuje wiele potencjialnych efektów jakie może mieć estrogen na mózg i centralny układ nerwowy i dwa receptory estrogenowe. Na przykład, udowodniono że estrogen ma szeroki wpływ na system dopaminergiczny, cholinergiczny i noradrenergiczny, które mają ważny wpływ na nastrój i witalność. Efekt stymulacji jaki wywołuje estrogen na nasz system neurotransmiterów i inne części centralnego systemu nerwowego może być głównym powodem wzrostu witalności i libido u mężczyzn u których poziom estrogenu nagle wzrósł.
Więc czy powinienem podkraść pare tabletek Premarinu od mojej żony/matki i łykać przed treningiem? Odpowiedź oczywiście brzmi nie! Tak samo jak nie polecam estrogenowej terapi zastępczej wszystkim kobietom, nie polecam podawania bezpośrednio estrogenu mężczyznom. Zamiast tego wybieram alternatywny program który powoduje wzrost zarówno poziomu testosteronu jak i estrogenu w celu osiągnięcia maxymalnego libido i witalności.
Jednym ze środków który jest niezwykle efektywny w zwiększaniu libido jest HCG, który wstrzykiwany nawet podskórnie daje wyraźny wzrost poziomów testosteronu i estrogenu. Z moich doświadczeń wynika że jest on bardziej efektywny w zwiększaniu libido niż sam testosteron. Myślę jednak że nie jest to najlepszy środek dla kulturystów i atletów. HCG jest popularnym środkiem wśród kulturystów a używany jest w celu zwiększenia/przywrócenia produkcji naturalnego testosteronu w czasie lub po cyklu sterydowym. Jednak niektórzy kulturyści twierdzą że wystąpiła u nich ginekomastia z powodu używania HCG co spowodowane było zbyt dużym wzrostem poziomu estrogenu. Dodatkowo HCG stymuluje naturalną prace jąder przez dość krótko (kilka dni) i nie jest wskazane jego używanie przez dłuższy okres czasu. Ciągłe używanie HCG może zachamować naturalną produkcjię testosteronu poprzez zachamowanie wytwarzania naturalnego LH.
Znacznie lepszym wyborem dla kulturystów i atletów byłby androstenedione. Moja odpowiedź na „szokujące" odkrycie, że androstenedione powoduje wzrost poziomu estrogenu, opisane w artykule, sponsorowanym przez EAS, opublikowanym na łamach JAMA, brzmi: „no co ty ****a nie powesz?!". Androstenedione jest powszechnie znany jako prekursor zarówno testosteronu jak i estrogenu. Zauważyłem że wielu ludzi doświadcza lepszych efektów przyjmując androstenedione niż inne testosteronowe prohormony. Myślę że wynika to właśnie z wpływu na poziom estrogenu.
Należy nadmienić że znalezienie „optymalnego" bądź „normalnego" poziomu estrogenu dla mężczyzn może być problemem. Poziom estrogenu może być trudny do dokładnego zmierzenia, ponieważ w niektórych krajach lekarze uciekają się do używania SHBG (sex hormone binding globulin) jako wskaźnika poziomu estrogenu. Ponieważ większość mężczyzn doświadcza wzrostu poziomu estrogenu wraz z wiekiem (w przeciwieństwie do też występującego obniżenia) zwraca się mało uwagi na skutki niedoboru estrogenu. Niedawno udowodniono że zbyt mało estrogenu prowadzi do rozwiju osteoporozy u mężczyzn.
Progesteron dla mężczyzn
Po raz olejny, nie oszalałem! Wiem że większośc z was postrzega progesteron jako „zły" hormon powodujący katabolizm i odkładanie się tłuszczu. Wielu z was może jednak nie pamiętać że niezwykle popularny steryd anaboliczny dekanian nandrolu (aka Deca Durabolin lub nortestosteron) jest klasyfikowany jako progestyn (hormon o aktywności podobnej do progesteronu)! W dodatku wiele z progestynów zawartych w tabletkach antykoncepcyjnych i lekach takich jak norgestrel czy norethidrone jest sklasyfikowane jako pochodne 19-nor-testosteronu czy 19-nor-progesteronu. Olimpijskie zawodniczki ze wschodnich Niemiec brały ogromne ilości pochodnych nor-testosteronu w celu uzyskania dużej masy mięśniowej. Towarzyszyły temu bardzo widoczny efekt maskulinizacji, ale ówczesne testy nie rozróżniały pochodnych nor-progesteronu i nor-testosteronu. A ponieważ tabletki antykoncepcyjne nie były (i nie są - ale dziś mamy dokładniejsze testy) na liście środków zakazanych te „kobiety" łatwo mogły przejśc testy antydopingowe bez wpadki. Oczywiście nie namawiam was do podkradania tabletek antykoncepcyjnych od swojej dziewczyny żeby poczuć się „jak na Dece".
Trochę cie zamotałem? Jak to jest że jeden z najbardziej „męskich" anabolików może być klasyfikowany jako podobny do żeńskiego hormonu? Jak tabletka antykoncepcyjna może być używana jako steryd anaboliczny? Odpowiedź jest prosta: nie należy patrzeć na progesteron jako hormon wyłącznie żeński, ale jak na hormon z właściwościami gdzieś pomiędzy testosteronem i estrogenem. Możesz skręcić cząsteczke progesteronu lekko w jedną stronę, żeby mieć hormon który jest bardziej androgenny, albo w drugą i wtedy będzie mniej androgenny. Progesteron ma reputacjię hormonu żeńskiego głównie z powodu wywoływania ciąży. Ale możemy go odnaleźć także w męskim organiźmie i odgrywa on tam ważną rolę. Należy nadmienić że nor-testosteron, który jest podstawą Deca Durabolinu, osiąga najwyższy poziom u kobiet będących w ciąży.
Więc w jaki sposób progesterono-podobne cząsteczki mogą czynić moje mięśnie większymi? Czy chodziło ci o duże dawki Deci kiedy pisałeś „progesteron dla mężczyzn"? Prohormony i leki nortestosteronowe przegrywają z testosteronem jeśli chodzi o ich zastosowanie w zastępczej terapi hormonalnej. Głównym powodem dlaczego nortestosteron jest tak popularny jest jego niska androgenność. Łączy się, tak samo jak testosteron, z enzymem 5-alpha, który powoduje konwersje testosteronu do DHT, i konwertuje do nor-DHT (dihydronortestosteron) które jest znacznie mniej androgenne. W ten sposób odczuwa się mniej skutków ubocznych takich jak trądzik, wypadanie włosów etc.
Ale wiele osób nie zna, lub nie rozumie, wad nortestosteronu. Po pierwsze może znacznie obniżać libido. Nie jest to zaskoczeniem ponieważ inne progestyny podawane są przestępcom sexualnym (np.: gwałcicielom) w celu obniżenia ich libido. Raczej wyklucza to nortestosteron jako środek w męskiej hormonalnej terapi zastępczej. Większość mężczyzn decydujących się na nią (terapie) ma już problemy z libido więc nortestosteron był by dla nich prawie jak kastracjia. Co więcej nortestosteron ma niższy stopień aromatyzacji niż testosteron. Estrogen podnosi poziom HDL podczas gdy androgeny mają tendencjię do jego obniżania. Niedobór estrogenu podczas podawania nortestosteronu może spowodować większe obniżenie poziomu HDL niż podczas podawania testosteronu. Podczas gdy czasowe obniżenie poziomu HDL nie niesie ze sobą zagrożenia dla młodych sportowców, jest z pewnością powodem do zmartwień dla starszych mężczyzn lub dla ludzi z podwyższonym ryzykiem chorób serca.
Zamiast stosowania nortestosteronu w hormonalnej terapii zastępczej, polecam kombinacjie testosteronu i „impulsy" (pewnie chodzi o wstrzykiwanie co pewnien czas) naturalnego progesternu. Progesteron, tak samo jak nortesotosteron, łączy sie z enzymem 5 alpha. Połączenie testosteronu i progesteronu pozwoli więc na czerpanie korzyści z podwyższonego poziomu testosteronu jednocześnie zachowując pod kontrolą poziom DHT. Ogólnie chodzi o to żeby przez całe życie zachować naturalne/młodzieńcze proporcjie pomiędzy testosteronem/estrogenem/progesteronem. Myślę że będzie to kluczem do zdrowego libido, prostaty i układu krążenia.
Podczas gdy syntetyczne pochodne progesteronu są używane do obniżania libido u meżczyzn, myślę że naturalny progesteron może mieć wręcz odrotne działąnie u niektórych. Słyszałem opowieści niektórych pacjientów i lekarzy że wcieranie kremu zawierającego naturalny progesteron w moszne może podwyższać libido i zwiększać przyjemność odczuwaną podczas orgazmu. Dlatego sądze że tak samo jak w przypadku odniżenia libido przez duże dawki syntetycznego progesteronu, to samo ma miejsce w przypadku niskiego poziomu naturalnego progesteronu. Naturalny progesteron może oddziaływać uspokajająco na system nerwowy i pomagać mężczyzną z przedwczesnym wytryskiem i innymi zaburzeniami sexualnymi spowodowanymi nerwami. Podczas gdy wysokie dawki syntetycznego progesteronu mogą sprawić że staniesz się gruby albo zaczniesz tracić mięśnie, rola progesteronu w podwyższaniu temperatury ciała została dokładnie przebadana u kobiet i może pomóc podkręcić zwolnione tempo metabolizmu, do bardziej młodzieńczego poziomu, także u mężczyzn. Progesteron ma ten plus że podkręca metabolizm ale kiedy jest go zbyt wiele może prowadzić do wysokiego poziomu insuliny co najprowdopodobniej zniesie korzyści płynące z szybszego metabolizmu.
Posumowanie: przyszłość „kontrowersyjnej endokrynologi"
Myślę że działanie „żeńskich" hormonów na mężczyzn jest bardzo demonizowane i nie przebadane a tak naprawde mają one wiele do zaoferowania jeśli chodzi o budowanie swojego ciała i zapobieganie starzeniu. Tak samo jak testosteron działa silniej na kobiety niż na mężczyzn tak samo jest w przypadku działąnia hormonów które znajdują się w męskim organiźmie w o wiele mniejszych ilościach - progesteronu i estrogenu. Zbyt wiele estrogenu i progesteronu doprowadzi oczywiście do utraty masy mięśniowej, większej ilości tłuszczu i obnizenia libido, ale odpwiedni ich poziom, a może co ważniejsze odpowiednie proporcje między nimi, będzie działał wręcz odwrotnie.
Jeżeli chodzi o sportowców, to młodzi mężczyźni (nie nastolatki) mogą najbardziej skorzstać na podbijaniu poziomu estrogenu od czasu do czasu (ponieważ starają się oni zachować go jak najniżej przez cały czas). Młodzi mężczyźni będą chcieli zwiększyć swoją mase mięśniową poprzez stosowanie nortestosteronu, ponieważ niesie on ze sobą mniej androgennych efektów ubocznych. Starsi mężczyźni powinni unikać nortestosteronu a zamiast tego używać testosteronu wraz z małymi dawkami naturalnego progesteronu w celu zminimalizowania androgennych skutków ubocznych.
Wraz z coraz większą liczbą badań utwierdzam się w przekonaniu że utrzymanie odpowiednich proporcji tych trzech hormonów przez całe życie może zarówno sprawić że będzie ono dłuższe jak i lepsze.