Czy komary wybierają określone typy ludzi? Kogo najczęściej gryzą komary?

Choć ukąszenia komarów mogą wydawać się przypadkowe, w rzeczywistości te owady działają według konkretnych biologicznych schematów. Niektóre osoby są wyjątkowo „ulubionym celem”, inne zaś pozostają niemal nietknięte – i nie jest to mit. W badaniach potwierdzono, że komary kierują się zapachem, ciepłem ciała, składem chemicznym potu, a nawet... grupą krwi. To złożony proces oparty na analizie setek sygnałów, jakie organizm człowieka emituje do otoczenia. Poznanie tych mechanizmów pozwala nie tylko zrozumieć, dlaczego niektórzy przyciągają więcej ukąszeń, ale też ułatwia ochronę.

Zapach ciała i pot – główny sygnał dla komara

Najważniejszym czynnikiem, który wpływa na wybór ofiary przez komara, jest zapach wydzielany przez skórę. Komary mają niezwykle czuły węch i potrafią wykryć substancje takie jak kwas mlekowy, amoniak czy kwas masłowy nawet z kilku metrów. Skład potu jest indywidualny i zależy od genetyki, diety, stanu zdrowia oraz aktywności fizycznej. Osoby, które intensywnie się pocą lub mają zaburzony mikrobiom skóry, mogą wydzielać więcej lotnych związków przyciągających owady. Co więcej, komary są wyczulone na dwutlenek węgla, który wydychamy – to jeden z pierwszych sygnałów, jaki wykorzystują do namierzenia człowieka.

Grupa krwi – które osoby są częściej atakowane?

Badania opublikowane m.in. w Journal of Medical Entomology sugerują, że komary preferują osoby z grupą krwi 0. W eksperymentach wykazano, że osoby z tą grupą były wybierane przez komary znacznie częściej niż nosiciele grupy A, B czy AB. Dzieje się tak, ponieważ osoby z grupą 0 wydzielają specyficzne substancje na powierzchni skóry, które są wykrywane przez owady. Około 85% ludzi produkuje tzw. antygeny grupy krwi w ślinie i pocie – jeśli jesteś w tej grupie, Twoje ciało może wysyłać więcej sygnałów atrakcyjnych dla komarów. To jeden z przykładów, jak genetyka wpływa na nasze „bycie smacznym” dla tych owadów.

Temperatura ciała i metabolizm – czy sportowcy są bardziej narażeni?

Aktywność fizyczna wiąże się z podwyższoną temperaturą skóry i zwiększonym wydychaniem dwutlenku węgla. To czyni osoby aktywne – zwłaszcza podczas lub po treningu – bardziej widocznymi dla komarów. Wyższa temperatura działa jak sygnał ostrzegawczy dla układu sensorycznego owada, a większa ilość wydzielanego potu intensyfikuje zapach, który może przyciągać. W badaniach wykazano, że osoby aktywne fizycznie były częściej wybierane przez komary niż osoby w spoczynku, nawet jeśli znajdowały się w tym samym środowisku. Dodatkowo, podczas ćwiczeń zmienia się pH skóry, co może wpływać na produkcję lotnych związków chemicznych.

Kolor ubrania – dlaczego czarne przyciąga?

Zmysł wzroku również odgrywa istotną rolę w polowaniu komara. Badania pokazują, że komary preferują ciemne kolory, zwłaszcza czerń i granat, które wyraźnie odznaczają się na tle jasnego otoczenia. To właśnie dlatego osoby noszące ciemne ubrania częściej stają się celem ataku. Jasne barwy – takie jak biały, beżowy czy pastelowy – odbijają światło i są mniej widoczne z perspektywy owada. Komary potrafią rozróżniać kontrasty i wykorzystują wzrok głównie wtedy, gdy są już stosunkowo blisko ofiary – więc odpowiedni ubiór może ograniczyć liczbę ukąszeń.

Polecamy również: Czy zamiast kolacji można wypić odżywkę białkową?

Alkohol i dieta – wpływ na atrakcyjność zapachową

W badaniach zaobserwowano, że spożycie alkoholu – zwłaszcza piwa – zwiększa ryzyko bycia ukąszonym. Dzieje się tak nie tylko z powodu zmian w składzie potu i temperaturze skóry, ale też przez nasilenie wydychania dwutlenku węgla. Dodatkowo niektóre produkty w diecie, takie jak czosnek czy ostre przyprawy, mogą modyfikować zapach skóry i wpływać na atrakcyjność dla komarów – choć w różny sposób. Czosnek może działać odstraszająco, ale tylko w dużych ilościach. Z kolei dieta bogata w cukry proste może zmieniać skład potu w kierunku bardziej atrakcyjnym dla owadów.

Płeć, wiek i hormony – czynniki wewnętrzne też mają znaczenie

Kobiety w ciąży są znacznie częściej narażone na ukąszenia – w badaniach wykazano, że są „wybierane” dwa razy częściej niż inne kobiety. Wiąże się to z wyższym poziomem estrogenów, podwyższoną temperaturą ciała oraz większym wydychaniem dwutlenku węgla. Również dzieci i osoby młodsze mogą być częściej kąsane, ponieważ ich skóra ma inny skład mikrobiologiczny i mniejszą odporność na podrażnienia. Z drugiej strony, osoby z intensywnie działającymi gruczołami potowymi (często młodsi mężczyźni) wydzielają więcej substancji przyciągających owady. Hormony i wiek wpływają więc pośrednio na naszą „widoczność” dla komara.

Polecamy również: Najlepsze i najgorsze produkty w diecie młodych sportowców – co naprawdę wspiera rozwój, a co szkodzi?

Mikrobiom skóry – bakterie decydują o zapachu

Jednym z mniej oczywistych, ale bardzo istotnych czynników wpływających na atrakcyjność danej osoby dla komarów jest skład mikroflory bakteryjnej na powierzchni skóry. W badaniach wykazano, że osoby o większej różnorodności mikrobiomu są rzadziej kąsane niż ci, u których dominuje kilka określonych szczepów bakterii. Mikroorganizmy rozkładają pot i inne wydzieliny skórne, wytwarzając specyficzne zapachy – dla jednych ludzi bardziej, dla innych mniej atrakcyjne dla owadów. To tłumaczy, dlaczego niektóre osoby przyciągają komary „jak magnes”, mimo że nie różnią się istotnie pod względem stylu życia czy wyglądu.

Grupa krwi – kontrowersyjny, ale badany trop

Istnieją badania sugerujące, że komary mogą częściej atakować osoby z grupą krwi 0, a rzadziej te z grupą A. W jednym z eksperymentów, komary lądowały na skórze osób z grupą 0 niemal dwa razy częściej niż na tych z grupą A. Mechanizm nie jest do końca jasny, ale przypuszcza się, że chodzi o różnice w antygenach obecnych w pocie i wydzielinach. Choć nie wszyscy naukowcy zgadzają się co do skali tego efektu, coraz więcej dowodów wskazuje, że grupa krwi może być jednym z czynników wpływających na atrakcyjność dla komarów – choć nie jedynym i nie najważniejszym.

Pot, kwas mlekowy i temperatura ciała – klasyczne sygnały dla komara

Kiedy się pocimy – niezależnie od powodu – organizm wydziela szereg substancji, które są dla komarów bardzo czytelne: kwas mlekowy, amoniak, mocznik czy inne metabolity. Im intensywniejszy pot, tym silniejszy sygnał chemiczny. W połączeniu z podwyższoną temperaturą skóry (np. po wysiłku fizycznym, w upale lub w ciąży) tworzy to idealny „cel” dla komara. Właśnie dlatego osoby aktywne fizycznie, przebywające w gorących warunkach lub o naturalnie wyższej temperaturze ciała, mogą być bardziej narażone na ukąszenia – szczególnie jeśli mają też inne „atrakcyjne” cechy, jak odpowiedni mikrobiom czy grupa krwi.

Podsumowanie