Czy znacie powiedzenie, że mózg jest mięśniem, a mięsień nietrenowany zanika? Jest w tym sporo racji i nie chodzi tutaj jedynie o rozwiązywanie zagadek intelektualnych. Regularna aktywność fizyczna posiada nieskończoną ilość zalet. Nasze ciało poddane treningowi uruchamia wiele układów i narządów wewnętrznych w organizmie.
Zazwyczaj, gdy zadamy pytanie, co mocno pracuje podczas treningu, uzyskamy odpowiedź, że serce i układ krążenia. Zgadza się, podczas treningu serce zaczyna pracować wydajniej, pompuje znaczną ilość krwi po organizmie. Jednak jest jeszcze jeden organ, który znakomicie reaguje na wysiłek, a jest nim Twój mózg!
W publikacjach naukowych znajdziemy wiele doniesień na temat wpływu aktywności fizycznej na mózg. Najbardziej popularne badania dotyczą wysiłku aerobowego, który ogranicza choroby neurodegeneracyjne, jak choroba Alzheimera i Parkinsona. Wysiłek fizyczny pomaga również zapobiegać atrofii mózgu, która pojawia się wraz z wiekiem. Nie ma obecnie lekarstwa, które w 100% zapobiega chorobom mózgu, jak i mocno ogranicza jego degenerację. Choroby takie jak Alzheimer i Parkinson nadal brzmią jak wyrok. Jednak aktywność fizyczna jest znakomitym sposobem na to, aby jak najdłużej zachować sprawność fizyczną i umysłową.
Intensywny trening nie tylko pozwala na utrzymywanie sprawnej tkanki mózgowej, ale również będzie stymulował tworzenie się nowych połączeń nerwowych, co wcześniej naukowcy opisywali, jako niemożliwe. Zauważono, że małpy, które są aktywne fizycznie, przetwarzają dwa razy szybciej informacje niż małpy, które prowadzą leniwy tryb życia. Badacze wskazują, że zwiększone tempo przepływu krwi przez mózg, a co za tym idzie lepsze jego dotlenienie i odżywienie, ma kluczowe znaczenie w utrzymaniu jego sprawności.
Co się dzieje z mózgiem, gdy przestajesz trenować?
Zagadnieniem zajęli się naukowcy z Wydziału Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Maryland. Zbadali osoby w średnim i starszym wieku, które przestały być aktywne fizycznie. Ustalili, że znacznemu zmniejszeniu uległ ich hipokamp - ośrodek mózgu odpowiedzialny głównie za pamięć. Spadł też przepływ krwi do innych ośrodków mózgu, co odpowiada za pogorszenie ogólnej aktywności mózgu.
Ile czasu potrzeba, aby mózg odczuł negatywne skutki braku ćwiczeń?
Badacze wykonali eksperyment przy użyciu rezonansu magnetycznego, aby określić poziom przepływu krwi przez mózg. Badanie wykazało, że już po 10 dniach braku aktywności ilość krwi przepływającej przez mózg ulega zmniejszeniu. Jest to stosunkowo krótki czas, więc przerwy od aktywności powinniśmy planować w granicach tygodnia. Oznacza to, że gdy uprawiamy sport, czerpiemy korzyści podczas wykonywania ćwiczeń, a gdy przestajemy trenować, korzyści te szybko maleją i notujemy regres postępów. Aby utrzymywać ciało w zdrowiu, konieczne są regularne treningi. Badania jasno wskazują, że wystarczy 10 dni przerwy, aby zaczął tracić wypracowaną wydolność tlenową, a po około 3 miesiącach braku treningów tracimy nawet połowę swoich możliwości. Serce i mózg również zaczynają odczuwać negatywne skutki braku aktywności już po 10 dniach zaprzestania treningów. Wytrzymałość mięśni również spada.
Nigdy nie jest za późno...
Badacze wskazują, że nigdy nie jest za późno, aby rozpocząć treningi. W jednym z badań grupa osób w wieku 55-80 lat wykonywała trening cardio w ilości 40 minut 3 razy w tygodniu przez rok. Zauważono, że nawet tak niewielkie ilości treningu aerobowego dają możliwość nie tylko zahamowania spadku objętości hipokampu, ale również pozwalają na zwiększenie jego masy. Dodatkowo naukowcy wskazują, że intensywne ćwiczenia cardio, jak interwały, mogą być również doskonałym sposobem na poprawę nastroju. Dzięki uwalnianiu się specyficznych neuroprzekaźników po treningu czujemy satysfakcję i zadowolenie.
Co jeszcze warto wiedzieć?
Umiarkowany trening aerobowy nie tylko zwiększa przepływ krwi przez mózg, ale posiada również działanie przeciwzapalne. Stany zapalne są jednym z najczęstszych problemów uszkodzenia tkanki mózgowej. Podczas aktywności może dochodzić do wydzielania tzw. miokin - cząsteczek produkowanych przez mięśnie. Miokiny posiadają działanie przeciwzapalne, hamując aktywność prozapalnych cytokin. Działają również stymulująco na wzrost hipokampu. Ponadto trening będzie skutecznie zwiększał wrażliwość tkanek na insulinę, co również sprzyja obniżeniu stanu zapalnego. To, co dobre jest dla naszego serca, dobre będzie również dla pracy mózgu. Efektywniejsza praca serca, jak i całego układu naczyń krwionośnych, to również lepsza praca wielu narządów wewnętrznych w tym mózgu.
O czym należy pamiętać?
- Aktywność fizyczna sprzyja utrzymaniu sprawności mózgu.
- Trening aerobowy zwiększa przepływ krwi przez mózg, dostarczając więcej tlenu i składników odżywczych.
- Minimalna aktywność dająca pozytywny efekt dla mózgu to 3 sesje cardio po 40 minut w tygodniu.
