SARM - eksperymentalny doping, który udaje suplementy

SARM to selective androgen receptor modulator, czyli selektywny modulator receptora androgenowego. Często SARM są mylone z SERM, jeszcze częściej zdarza się, iż środki, które nie mają nic wspólnego z SARM, są tak właśnie określane (np. przez producentów z szarej strefy).

1. Jakie środki należą do grupy SARM?
2. Czy preparaty SARM są legalne?
3. „Ale sprzedają je na Allegro i w sklepach w Internecie?”
4. Podział środków typu SARM:
5. Czy SARM są wykrywane przez WADA?
6. Gdzie występują receptory androgenowe?
7. Czy receptory androgenowe są potrzebne?
8. Na opakowaniu SARM, a w środku...?
9. Podsumowanie

SERM to selektywne modulatory receptora estrogenowego (np. cytrynian klomifenu, tamoxifen, raloksifen itd.). Wielu „ekspertów” z działu poświęconemu dopingowi, twierdzi, iż SERM nie oddziałują poprzez receptory estrogenowe. Ciekawe, a więc nazwa jest kompletnie przypadkowa? (ironia).

Jakie środki należą do grupy SARM?

SARM to środki takie, jak: Enobosarm (GTx-024, ostaryna /MK-2866 oraz S-22), LGD-4033, MK-0773, MK-3984, BMS-564929, GTx-007, S-4, czyli andaryna, LGD-12107, LGD-2226, S-40542, GLPG0492, RAD-140, GSK-2881078, S-42 oraz inne o nazwach często wyrażonych w postaci kodu. Ich działanie polega na modulowaniu receptora androgenowego.

Czy preparaty SARM są legalne?

Nie są dla sportowców podlegających kontroli antydopingowej. Można przez nie szybko zakończyć karierę. Środki typu SARM zostały wciągnięte na listę antydopingową WADA w 2008 roku i ich użycie jest niedozwolone, w każdym czasie.

„Ale sprzedają je na Allegro i w sklepach w Internecie?”

W Internecie bez trudu znajdziesz strony oferujące nawet SAA. Powszechny jest handel Adipexem, krewnym amfetaminy, legalnym w Czechach, ale nie u nas! W Polsce swobodny obrót SAA, beta-mimetykami, SERM ani podrabianym “hCG” wcale nie jest legalny. 21 września 2016 r. CBŚP zlikwidowało fabrykę fałszywych farmaceutyków. Na filmie z zatrzymania widać popularne w Polsce preparaty (np. SAA) m.in. „podziemnej wytwórni” Alpha Pharma, rzekomo znajdującej się w Indiach. W przypadku SAA odpowiednie paragrafy można znaleźć np. w art. 124, 124 a, 124 b, 125, 125 ustawy „Prawo Farmaceutyczne”. Zarówno wytwarzanie, sprowadzanie, przechowywanie w celu wprowadzenia do obrotu leków, obrót lekami weterynaryjnymi, wprowadzanie lub stosowanie leków niedopuszczonych do obrotu w Polsce, jest karalne. Mało tego, wszystkie „undery”, czyli środki farmaceutyczne z podziemnych wytwórni, to przecież nic innego, jak „sfałszowany produkt leczniczy lub sfałszowana substancja czynna” (np. wszelkie rodzaje testosteronu odpowiadające produktom w aptece, np. omnadren 250 znajduje się na liście leków dopuszczony do obrotu; pozycja 6636). Dodatkowo wiele substancji, które występują w underach, nie jest dopuszczonych do obrotu nawet, jako leki weterynaryjne. Nie tylko są sfałszowane, ale w ogóle nie występują w oficjalnym obrocie w Polsce (np. trenbolone, boldenone). Próżno szukać u nas na liście „Wykazu produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”, nawet Agrobolinu (nandrolone decanoate), Boldemaxu (boldenone undecylenate) czy Boldemecu (boldenone undecylenate).

SARM są na razie w fazie prób i być może kiedyś będą traktowane, jako produkty lecznicze. Wg ustawy „Prawo Farmaceutyczne”, produktem leczniczym jest substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt, lub podawana w celu postawienia, lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne.

SARMY są sprzedawane jako suplementy diety. To nie jest na razie zabronione, ale nie jest też do końca zgodne z prawem. Przypomina się historia związana z produktami nazywanymi „prohormonami”. Był to zwykły, twardy doping, sterydy anaboliczne o zmodyfikowanej cząsteczce. Najbardziej znany był prawdopodobnie superdrol (metylowany masteron). Masteron był stosowany w medycynie w leczeniu raka piersi. W odróżnieniu od niego superdrol nigdy nie był lekiem! W rzeczywistości zaczął być sprzedawany jako „steryd w przebraniu” i reklamowany, jako... suplement diety. Z powodu tego środka baseballista Jareem Gunter doznał niewydolności wątroby i wylądował na wiele tygodni w szpitalu.

„Prohormony” to nie suplementy diety. W niektórych krajach poważnie zabrano się do walki ze środkami anabolicznymi. Przykładowo, w Niemczech od 2012 do 2013 roku Biuro Śledcze Izby Celnej skonfiskowało 259 kg (kilogramów!) sterydów anaboliczno-androgennych, 13 kg stymulantów, ponad 24 kg SERM (selektywne modulatory receptora estrogenowego) oraz 3500 ampułek hormonu wzrostu. Potwierdził to wyrok w USA, dotyczący sprzedawania pomiędzy marcem 2006 a wrześniem 2009 na witrynie bodybuilding.com pięciu „suplementów diety”, takich jak: I Force Methadrol, Nutra Costal D-Stianozol, I Force Dymethazine, Rage RV5 oraz Genetic Edge Technologies (GET) SUS500. W tej grupie jest dymethazine, czyli nic innego, jak superdrol w podwójnej cząsteczce. Za podobny handel ustalono grzywnę w wysokości 7 milionów dolarów. Do dzisiaj toczy się proces za handel „suplementami diety” Blackstone Labs.

Zresztą, Blackstone Labs jest przykładem, jakie drakońskie jest obecnie prawo w USA:

• wprowadzenie do obrotu niedopuszczonej substancji (Super DMZ RX 2.0) - maksymalnie 250 000$ i 3 lata w więzieniu,
• spisek dotyczący handlem SAA (dystrybuowanie substancji grupy III) - maksymalnie 500 000$ i 15 lat w więzieniu,
• każdy przypadek dystrybucji zakazanej substancji - maksymalnie 500 000$ i 10 lat w więzieniu,
• pranie pieniędzy - maksymalnie 250 000$ i 10 lat w więzieniu.

Źródło: https://www.justice.gov/opa/pr/six-individuals-and-two-companies-charged-illegal-dietary-supplement-scheme

Czy z SARM będzie podobnie? Okaże się. Z pewnością zachowałbym dużą ostrożność, bo nie są to wcale suplementy diety. Mogą mieć wpływ na zdrowie. Jak znaczący? Tego nie wiemy. Z pewnością mają wpływ na układ hormonalny, nie tak silny, jak SAA, ale jednak.

Podział środków typu SARM:

• analogi arylo-propionamidu (ostaryna, andaryna); firma GTX,
• pochodne propionoamidowe; np. firma ORION,
• analogi dwupierścieniowej hydantoiny (np. BMS 564929),
• chinolinony (np. LGD 2226, LGD2491); Ligand Pharmaceuticals,
• analogi tetrahydrochinoliny (np. S-40503); japońska korporacja Kaken Pharmaceuticals, Inc.,
• benzoimidazole, imidazolopyrazole, indole oraz pyrazolina i ich pochodne (np. związek SARM opracowany przez Johnsons and Johnson’s oraz przez Janssen Pharmaceutica N.V., Beerse, BE),
• pochodne butanamidów / pochodne azosteroidowe (np. MK-0773, opracowany przez Merck),
• pochodne aniliny, benzoxazepinionów i inne; np. firma GSK.

Czy SARM są wykrywane przez WADA?

Tak, SARMy są nielegalne od 2008 r. W kategorii „inne środki anaboliczne” w 2016 r. zidentyfikowano u sportowców:

• clenbuterol (beta-mimetyk), 349 przypadków,
• ostarynę (SARM), 28 przypadków,
• tibolon (należy do grupy tzw. selektywnych modulatorów enzymów szlaku przemian estrogenów [SEEM – Selective Estrogen Enzyme Modulator), zwanych inaczej tkankowo-selektywnymi regulatorami aktywności estrogenowej (STEAR – Selective Tissue Estrogenic Activity Regulator],
• LGD-4033 (SARM), 6 przypadków,
• RAD-140 (SARM), 2 przypadki,
• S-22 (SARM), 2 przypadki,
• zeranol (syntetyczny estrogen używany do tuczu bydła), 2 przypadki - środek stanowi bezpośrednie zagrożenie dla konsumentów, jest równie silny, jak 17β-estradiol i diethylstilboestrol,
• andaryna/GTx-007/S-4 (SARM),1 przypadek,
• raktopamina, 1 przypadek (beta-mimetyk powszechnie stosowny do tuczu bydła w 26 krajach, zabroniony w większości krajów, tj. w 160; istnieją duże wątpliwości odnośnie wpływu wieprzowiny pochodzącej np. z USA czy Meksyku na zdrowie; raktopamina pojawiła się w obrocie ok. 2000 r.).

Gdzie występują receptory androgenowe?

Receptor androgenowy (AR) zlokalizowany jest w cytoplazmie lub w jądrach komórek docelowych (Dohle i współaut. 2003). Występuje w komórkach jądra, najądrza i prostaty oraz w komórkach przewodu pokarmowego (np. żołądku, jelicie, odbycie), płucach, nerkach, tarczycy. Wg nowszych danych, także w komórkach układu krążenia, kościach, komórkach układu nerwowego (np. w mózgu), tkance tłuszczowej, układzie odpornościowym i krwiotwórczym, mięśniach, skórze (ekspresja AR dotyczy większości komórek skóry, np. keratynocytów naskórka oraz mieszków włosowych, sebocytów, komórek gruczołów potowych, fibroblastów skóry właściwej, komórek śródbłonka i melanocytów okolic płciowych itd.). Receptor wiąże specyficznie wszystkie androgeny i inne steroidy, ale najsilniejsze powinowactwo wykazuje do 5α-dihydrotestosteronu oraz testosteronu (Bryś i Krajewska 1997). Różne środki wykazują różne powinowactwo do receptora androgenowego, z czym wiąże się siła ich oddziaływania, np. testosteron vs DHT.

Czy receptory androgenowe są potrzebne?

Z badań zmian występujących u zwierząt transgenicznych pozbawionych receptora androgenowego wiemy, iż:

• wyłączenie AR w kościach powoduje wytwarzanie kości o zmniejszonym rozmiarze, grubości i objętości,
• wyłączenie AR w mózgu wywołuje brak męskich, w tym seksualnych, zachowań,
• wyłączenie AR w układzie sercowo-naczyniowym wywołuje zmniejszony rozmiar serca, upośledzony skurcz, zaostrzenie zwłóknienia serca wywołanego angiotensyną II,
• wyłączenie AR w tkance tłuszczowej wywołuje zwiększenie ilości podskórnej i trzewnej (wisceralnej) tkanki tłuszczowej, otyłość, zmniejszenie dobrowolnej aktywności (chodzenie, poszukiwania itd.). Ponadto pojawiają się zaburzenia dotyczące glikemii (hiperinsulinemia), podwyższone stężenie leptyny i adiponektyny w surowicy,
• wyłączenie AR w układzie odpornościowym i krwiotwórczym wywołuje zmniejszenie liczby neutrofili, zwiększoną odnowę komórek macierzystych szpiku kostnego, przyspieszone gojenie się ran,
• wyłączenie AR w mięśniach powoduje zmniejszenie masy mięśni szkieletowych i spadek ich siły,
• wyłączenie AR w prostacie wywołuje brak rozwoju prostaty.

Na podstawie: Rachel A Davey, Mathis Grossmann „Androgen Receptor Structure, Function and Biology: From Bench to Bedside”.

Powinowactwo do receptora androgenowego (w skrócie AR – androgen receptor):

Uwaga: nie zawsze badania in vivo (np. na specjalnie przygotowanej hodowli komórek skóry) są wiarygodne w odniesieniu do ustroju człowieka. Do niektórych z podawanych tu wartości należy zachować dystans.

Powinowactwo do AR:

• słabe wykazują androstendion i dihydroepiandrosteron (DHEA),
• wg badań Chen W. i wsp., DHT (znany także, jako 5-α-DHT) posiada 10-krotnie większe powinowactwo do AR, w porównaniu do testosteronu (w komórkach skóry). Z kolei wg badań in vivo Grino PB i wsp., DHT ma dwukrotnie większe powinowactwo do AR, w porównaniu do testosteronu (oceniono fibroblasty wyhodowane ze skóry z okolicy genitaliów),
• trenbolone posiada trzykrotnie silniejsze powinowactwo do receptora androgenowego, w porównaniu do testosteronu, [
• DHT posiada 6-krotnie większe powinowactwo do AR, w porównaniu do SARM (MK-0773),
• metyltrienolone (R1881) posiada 8-krotnie większe powinowactwo do AR, w porównaniu do SARM (MK-0773),
• pochodna trenbolonu R1881 wykazuje 4-krotnie silniejsze powinowactwo do AR, w porównaniu do testosteronu,
• pochodna trenbolonu R1881 wykazuje 5-krotnie silniejsze powinowactwo do AR, w porównaniu do 17-alfa metylowanego testosteronu,
• pochodna trenbolonu R1881 wykazuje nieznaczne większe powinowactwo do AR, w porównaniu do DHT.

Na opakowaniu SARM, a w środku...?

GW 1516 powszechnie i błędnie określa się, jako SARM - często nawet producenci podobnych środków umieszczają na opakowaniu takie sugestie. Tymczasem ten środek nie działa poprzez receptory androgenowe. Tak samo spotyka się sugestie, iż MK-677 to SARM: „MK-677 Ibutamoren to prawdziwa rewolucja na rynku SARMów!”. Kompletne bzdury! Jak substancja, która nie oddziałuje poprzez receptor androgenowy, może być zaliczona do grupy SARM? MK-677 działa, jak środki z grupy GHRP, ale ma inną budowę. Jest niepeptydowym preparatem zwiększającym wyrzut hormonu wzrostu. GHRP, jak sama nazwa wskazuje, to środki peptydowe.

Tak samo naukowcy spekulują, iż SARM-em  mogą być klasyczne środki w rodzaju trenbolonu (weterynaryjny, nigdy niedopuszczony do obrotu i stosowania u ludzi) czy nandrolonu (był stosowany u ludzi, ale jego rola w medycynie jest obecnie żadna).

Wg teorii, SARM to preparat, który ma działać na receptor androgenowy przy zminimalizowaniu wpływu na cały ustrój człowieka. Jakim cudem potężne środki działające ogólnoustrojowo można zaliczyć do SARM? Przecież to nie ma żadnego sensu.

Podsumowanie

SARM nie są suplementami diety. Na razie nikt nie wziął się na poważnie do walki z nimi, ale to wcale nie znaczy, że są bezpieczne. Nikt nie wie, jaki będą miały wpływ na zdrowie. Skutki uboczne SAA są dobrze znane, bo większość środków jest w obrocie kilkadziesiąt lat (testosteron: synteza w 1935 r.). Jeśli chodzi o SARM, krótkoterminowo nie wykazują znaczących skutków ubocznych. Są względnie bezpieczne. Ich największą wadą jest wpływ na AR. Może się okazać, iż gdy sięgniesz po SAA nie będą one już działać tak, jak powinny, bo… brałeś preparaty o działaniu hormonalnym.

Sprzedaż SARM w Polsce wykorzystuje furtkę w prawie. SARM to środki eksperymentalne i źle się stało, iż znalazły się w nieoficjalnym obrocie.

Referencje:

“Tissue selectivity and potential clinical applications of trenbolone (17beta-hydroxyestra-4,9,11-trien-3-one): A potent anabolic steroid with reduced androgenic and estrogenic activity. Steroids. 2010 Jun;75(6):377-89. doi: 10.1016/j.steroids.2010.01.019. Epub 2010 Feb 4.

Jiann-Jyh Lai, PhD,1 Philip Chang, BS,1 Kuo-Pao Lai, PhD,1 Lumin Chen, MD,1,2 and Chawnshang Chang, PhD1,2,‡  “The Role of Androgen and Androgen Receptor in the Skin-Related Disorders” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3763909/

Wenqing Gao, Casey E. Bohl, and James T. Dalton “Chemistry and Structural Biology of Androgen Receptor”  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2096617/

http://www.ergo-log.com/newsteroidmk0773.html

Grino PB1, Griffin JE, Wilson JD. “Testosterone at high concentrations interacts with the human androgen receptor similarly to dihydrotestosterone.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2298157

Chen W1, Zouboulis CC, Fritsch M, Blume-Peytavi U, Kodelja V, Goerdt S, Luu-The V, Orfanos CE. “Evidence of heterogeneity and quantitative differences of the type 1 5alpha-reductase expression in cultured human skin cells--evidence of its presence in melanocytes.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9424094

Mariola Marchlewicz1, Ewa Duchnik, Joanna Kruk, Kamila Szumilas “Wpływ androgenów  na skórę mężczyzn” http://www.postepyandrologii.pl/pdf/06.02.2015_M.Marchlewicz%20i%20wsp..pdf

Katarzyna Zielniok, Małgorzata Gajewska, Tomasz Motyl “Molekularne aspekty działania 17β-estradiolu i progesteronu w komórkowych szlakach sygnałowych” http://www.phmd.pl/api/files/view/29594.pdf

Geldof L1, Pozo OJ2, Lootens L1, Morthier W1, Van Eenoo P1, Deventer K1. “In vitro metabolism study of a black market product containing SARM LGD-4033”. Drug Test Anal. 2016 Jan 15. doi: 10.1002/dta.1930. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26767942

Artur J. Jakimiuk, Jacek Tomaszewski, Michał Bogusiewicz “Tibolone in hormone replacement therapy (part 1)” https://www.termedia.pl/Tibolone-in-hormone-replacement-therapy-part-1-,4,1551,1,1.html

Henrik Leffers, Michael Næsby, Brian Vendelbo, Niels E. Skakkebæk, Marianne Jørgensen  “Oestrogenic potencies of Zeranol, oestradiol, diethylstilboestrol, Bisphenol-A and genistein: implications for exposure assessment of potential endocrine disrupters” https://academic.oup.com/humrep/article/16/5/1037/2913512

http://bip.urpl.gov.pl/sites/default/files/zalaczniki/Zalacznik_nr_4.pdf

https://www.justice.gov/opa/pr/six-individuals-and-two-companies-charged-illegal-dietary-supplement-scheme