Zdrowe kości umożliwiają człowiekowi funkcjonowanie w środowisku, warunkują też prowadzenie jakiejkolwiek bardziej wymagającej aktywności fizycznej. W trakcie treningu siłowego, skoków czy biegania pojawiają się kolosalne przeciążenia, które absorbuje m.in. układ-kostno mięśniowy.
Dieta zachodnia charakteryzuje się wysoką zawartością sodu i niską zawartością potasu i co wiąże się z chorobami, takimi jak nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia, przewlekłe choroby nerek oraz zaburzenia mineralne i kostne.
W licznych badaniach potwierdzono, iż wysokie spożycie sodu i niskie spożycie potasu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i podwyższoną śmiertelnością.
Naukowcy wiedzą, że spożycie potasu i sodu w diecie może wpływać na metabolizm fosforanów oraz wapnia, czyli pośrednio na zdrowie kości. W ostatnich latach odkryto, iż czynnik wzrostu fibroblastów 23 (FGF23) może być odpowiedzialny za utratę fosforanów.
Czy FGF23 ma jakikolwiek związek z dostarczaniem sodu i potasu?
Eksperyment naukowy
Badani z nadciśnieniem tętniczym, niestosujących leków przeciwnadciśnieniowych, otrzymywali kapsułki zawierające:
- chlorek potasu (3 g / dobę),
- chlorek sodu (3 g / dobę), czyli sól kuchenną,
- placebo.
Wnioski
Suplementacja potasem doprowadziła do obniżenia stężenia FGF23, czemu towarzyszył wzrost stężenia fosforanów w osoczu i zmniejszenie wydalania wapnia. Suplementacja sodu zmniejszyła FGF23, ale towarzyszyło temu zmniejszenie stężenia fosforanów i wzrost frakcjonowanego wydalania wapnia. Nasze wyniki wskazują na wyraźny wpływ spożycia potasu i sodu na parametry mineralne kości, w tym FGF23.
Co to znaczy?
FGF23 uznaje się za czynnik w rodzaju fosfatoniny, czyli powodujący utratę fosforanów (dodatkowo przyczynia się do spadku stężenia witaminy D, hamuje kluczowy proces związany z jej powstawaniem).
Niedobór fosforanów powoduje hipofosfatemię, czyli zaburzenia w mineralizacji kości. Przykładami takich nieprawidłowości w budowie macierzy kostnej mogą być krzywica u dzieci i osteomalacja u dorosłych. Źródła fosforanów to np. mleko, nabiał, mięso, fasola. Ciężka hipofosfatemia jest przyczyną 4-krotnego wzrostu śmiertelności.
Jak widać podaż soli przynosi przykre skutki dla człowieka (ponadto u licznych osób indukuje nadciśnienie, a więc niszczy serce i nerki). Należy maksymalnie ograniczyć podaż soli, gdyż człowiek potrzebuje jej kilkukrotnie mniej, niż dostarcza się we współczesnej diecie. Z kolei w większości rozwiniętych społeczeństw powszechne są niedobory np. potasu, a więc suplementacja (np. cytrynianem potasu) jest uzasadniona.
Pośrednio potas wpływa na stężenie fosforanów, a więc przyczynia się do utrzymania zdrowia kości.
Sól wpływa na utratę wapnia oraz fosforanów, więc jest to kolejny argument, by maksymalnie ograniczyć podaż chlorku sodu w diecie.
Referencje, badania:
Sonia Kaniuka-Jakubowska „Onkogeniczna osteomalacja czyli hipofosfatemia, bóle kostne i złamania patologiczne” http://www.phmd.pl/api/files/view/28931.pdf
Jelmer K Humalda i in. „Effects of Potassium or Sodium Supplementation on Mineral Homeostasis: A Controlled Dietary Intervention Study” https://academic.oup.com/jcem/article/105/9/e3246/5854371
U. Buczek i in. „Hipofosfatemia -opis przypadków” https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/10043/8544
