Kwercetyna należy do flawonoidów. Obecna jest w produktach spożywczych roślinnych, takich jak cebula, szparagi i jagody. Dzięki jej szerokiemu spektrum biologicznego działania zyskuje coraz większe zainteresowanie w nauce ze względu na jej zastosowania w obszarze chorób kardiometabolicznych. W najnowszym przeglądzie z września 2023 roku skupiono się na temacie jej wpływu na nadciśnienie i cukrzycę.
Skutki zdrowotne nieleczonego nadciśnienia
Niekontrolowane nadciśnienie tętnicze może prowadzić do szerokiego zakresu powikłań, które wpływają zarówno na jakość, jak i długość życia. Jednym z najbardziej poważnych ryzyk jest choroba niedokrwienna serca wraz z uszkodzeniem naczyń wieńcowych, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zawału. Ponadto długotrwałe podwyższone ciśnienie krwi przeciąża mięsień sercowy, prowadząc do jego hipertrofii i niewydolności.
Łatwiej dochodzi do zakrzepów, co wraz z osłabieniem ściany naczyń krwionośnych w mózgu jest istotnym czynnikiem ryzyka dla udarów niedokrwiennych i krwotocznych. Nieregulowane nadciśnienie stanowi także zagrożenie dla nerek, wzroku, a także zaburzeń tętnic obwodowych, które prowadzą do bólów nóg czy owrzodzeń. Bardzo powszechnym skutkiem nadciśnienia, który powinien być dla każdego alarmujący, są częste bóle głowy, czy duszności przy lekkim wysiłku.
Konsekwencje niekontrolowanej cukrzycy
Podobnie jak nadciśnienie, również cukrzyca typu 2 prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych. Jednym z kluczowych ryzyk jest rozwój choroby niedokrwiennej serca, gdyż wysoki poziom glukozy we krwi uszkadza naczynia krwionośne, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.
Nie tylko układ sercowo-naczyniowy jest narażony na powikłania, ponieważ również nerki często ulegają uszkodzeniu w przebiegu cukrzycy. Długotrwała hiperglikemia, czyli nadmiar glukozy w organizmie, może doprowadzić do nefropatii cukrzycowej, czyli stanu, w którym dochodzi do utraty zdolności filtracyjnych. W najgorszym przypadku może dojść do przewlekłej niewydolności nerek, która bezpośrednio zagraża życiu.
Silny jest też wpływ cukrzycy na układ nerwowy. Długotrwałe nieleczony wysoki poziom glukozy w krwi sprzyja rozwojowi retinopatii cukrzycowej, która jest jedną z głównych przyczyn utraty wzroku w krajach rozwiniętych. Dochodzi w niej do uszkodzeń w obrębie siatkówki oka. Istnieje też neuropatia cukrzycowa, która zaburza czucie w różnych częściach ciała, najczęściej w stopach, co znacznie zwiększa ryzyko zakażeń i owrzodzeń. Wysokie poziomy glukozy w krwi osłabiają również zdolności poznawcze, zwiększając ryzyko demencji i innych zaburzeń neurologicznych oraz neuropsychologicznych.
Tabela: Konsekwencje cukrzycy i nadciśnienia
Skutki uboczne nadciśnienia | Skutki uboczne cukrzycy |
Uszkodzenie serca | Neuropatia i Nefropatia |
Dysfunkcja nerek | Retinopatia |
Zaburzenia widzenia | Hipoglikemia/Hiperglikemia |
Zwiększone ryzyko zawału serca | Choroby sercowo-naczyniowe |
Zaburzenia rytmu serca | Stopa cukrzycowa |
Zmiany w ścianach naczyń krwionośnych | Zaburzenia lipidowe |
Zwiększone ryzyko demencji | Zaburzenia funkcji seksualnych |
Impotencja | Problemy skórne |
Obrzęki | Zmniejszona odporność |
Kwercetyna na nadciśnienie
Badania kliniczne podkreślają potencjalne korzyści wynikające z suplementacji kwercetyną w kontekście ciśnienia krwi. Zaobserwowano dotychczas znaczące obniżenie ciśnienia skurczowego (SBP), podczas gdy efekty na ciśnienie rozkurczowe (DBP) były mniej jednoznaczne. Naukowcy sugerują, że kwercetyna może tutaj działać poprzez różne mechanizmy, w tym poprawę funkcji śródbłonka, który kontroluje napięcie ścian naczyń krwionośnych, czy ochronę antyoksydacyjną komórek.
Kwercetyna na cukrzycę
Stosowanie kwercetyny wydaje się też wpływać korzystnie na kilka mechanizmów molekularnych, które są zaangażowane w gospodarkę glukozową. Chociaż obniżenie poziomu insuliny zaobserwowane w badaniach z udziałem ludzi było zbyt małe, aby uznać je za istotne, to potencjał zdrowotny wykracza poza samą regulację metaboliczną. Substancja ta może bowiem hamować stany zapalne, co ma duże znaczenie w prewencji insulinooporności.
Suplementacja kwercetyną
Z analizy naukowców wynika, że zarówno dawkowanie, jak i czas trwania suplementacji są kluczowymi czynnikami wpływającymi na skuteczność kwercetyny. Dawkowanie powyżej 500 mg/dzień i czas trwania suplementacji dłuższy, niż 6 tygodni wydają się być istotne dla osiągnięcia pozytywnych efektów klinicznych w kontekście zarówno cukrzycy, jak i nadciśnienia. Warto zauważyć, że kwercetyna ma prawie taką samą strukturę chemiczną, jak rutyna, która często występuje w preparatach ukierunkowanych na poprawę odporności czy zdrowia naczyń krwionośnych.
Suplementy zawierające kwercetynę: Sprawdź
Inne pomocne substancje
Olej rybi
Bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3, szczególnie EPA i DHA, olej rybi jest szeroko badany pod kątem wpływu na zdrowie sercowo-naczyniowe. Mechanizmy działania obejmują poprawę funkcji śródbłonka, obniżenie poziomu triglicerydów i działanie przeciwzapalne. Kwasy omega-3 pomagają w rozluźnieniu naczyń krwionośnych, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi. W przypadku cukrzycy, kwasy omega-3 mogą wspomagać kontrolę glikemii poprzez hamowanie stanów zapalnych.
Magnez
Magnez reguluje setki reakcji enzymatycznych w organizmie, które uwzględniają mechanizmy związane z regulacją ciśnienia krwi i metabolizmem glukozy. W badaniach wykazano, że suplementacja magnezem dzięki uspokajającemu wpływowi na układ nerwowy obniża ciśnienie krwi u osób z nadciśnieniem. W kontekście cukrzycy z kolei zauważono, że niedobór magnezu może być czynnikiem pogłębiającym problemy związane z insulinoopornością.
Witamina D
Niedobór witaminy D jest coraz częściej identyfikowany jako czynnik ryzyka dla nadciśnienia i cukrzycy. Witamina D wpływa na ekspresję wielu genów, w tym tych związanych z regulacją ciśnienia krwi i metabolizmem glukozy. W przypadku nadciśnienia witamina D może modulować system związany z regulacją wodno-elektrolitową w mózgu. Korzystny dla zdrowia wpływ w cukrzycy przejawia się z kolei m.in. poprzez regulację funkcji komórek trzustki.
Inne ekstrakty roślinne
Berberyna i resweratrol są naturalnymi związkami roślinnymi z mocnym poparciem w literaturze, jeśli chodzi o wpływ na stan zdrowia osób z ryzykiem nadciśnienia i cukrzycy. Poprzez złożone mechanizmy, w tym przeciwzapalne, oba zwiększają wrażliwość na insulinę, co pomaga w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi. Wpływając na naczynia krwionośne i ochronę antyoksydacyjną mogą też wpływać na parametry związane z regulacją ciśnienia krwi. Działanie tych związków jest na tyle silne, że w przypadku stosowania różnych leków przed ich zastosowaniem warto skonsultować się ze specjalistą.
Źródło:
Arabi, S. M., Shahraki-Jazini, M., Chambari, M., Bahrami, L. S., Maleki, M., Sukhorukov, V. N., & Sahebkar, A. (2023). The effects of Quercetin supplementation on cardiometabolic outcomes: An umbrella review of meta-analyses of randomized controlled trials. Phytotherapy research : PTR, 10.1002/ptr.7971. Advance online publication. https://doi.org/10.1002/ptr.7971
Przy alergiach i astmie też może bardzo pomóc.