Grzyby są organizmami, których coraz to nowe właściwości prozdrowotne odkrywane są przez naukowców. Wiele z nich w istotny sposób wpływa na stymulację układu odpornościowego, wykazują właściwości przeciwwirusowe, przeciwzapalne czy zwiększające produkcję poziomu testosteronu. Jednym z ciekawszych grzybów jest bez wątpienia Cordyceps.
Charakterystyka
Grzyby Cordyceps, występujące również pod nazwami: Maczużnik chiński, Yartsa gunbu czy Ophiocordyceps sinensis, rozwijają się na w dość niecodzienny sposób. Ma to miejsce około 12-15 cm pod ziemią na larwie Tibetan Plateau, którą atakują pod warstwą ziemi, rozwijając się tam przez zimę, po to aby jesienią wybić się na powierzchnię. Osiągają one niewielki rozmiar, sięgający około 0,06 g.
Zidentyfikowano blisko 400 gatunków grzybów Cordyceps. Naturalnie występują one tylko w górach Tybetu i Nepalu, powyżej 3000 metrów n.p.m. Przyczynia się to do tego, że ich cena jest wysoka, a naturalne zbiory mocno eksploatowane. Dlatego też naukowcy opracowali specjalistyczny system hodowli w bioreaktorach, umożliwiający rozwój grzyba i produkcję nawet 10 mln ton rocznie, a co za tym idzie - jego sprzedaż na znaczną skalę. Tego typu produkcja daje możliwość uzyskania szczepów o znacznie zwiększonych ilościach istotnych składników aktywnych.
Skład
Wśród głównych związków odpowiadających za właściwości grzyba wyróżnić należy: adenozynę i kordycepinę. Ilości tych związków w naturalnie występujących grzybach wynoszą kolejno: 245-307 μg/g, 36-57 μg/g. Dla porównania Cordyceps hodowlany zawiera: 3009 μg/g adenozyny i 4059 μg/g kordycepiny.
Wśród obecnych w Cordycepsie związków wyróżnić należy:
- nukleozydy (kordycepina, adenozyna),
- polisacharydy (16% β-glukan),
- mannitol,
- kwasy tłuszczowe (oleinowy, linolowy, palmitynowy, stearynowy),
- poliaminy (spermidyna, spermina),
- putrescynę,
- sterole (ergosterol),
- białka i aminokwasy,
- witaminy A,B,C,E,
- składniki mineralne,
- dysmutazę nadtlenkową (SOD).
Właściwości
W ostatnich latach pojawia się coraz więcej badań mogących świadczyć o tym, że Cordyceps ma istotne właściwości pozwalające na walkę z nowotworami, hipoglikemią czy hipercholesterolemią. Również takie, które wykazują pozytywny wpływ grzyba na układ odpornościowy i poprawę wytrzymałości organizmu, poprzez zwiększenie produkcji ATP. Większość z badań jak do tej pory przeprowadzana była w Chinach, przez co nie są do końca wiarygodne i nie spełniają norm Unii Europejskiej (brak standaryzacji, podwójnie ślepej próby, randomizowania, opracowań statystycznych).
Amerykański Urząd do Spraw Żywności (FDA) uznaje Cordyceps za żywność zawierającą substancje ogólnie uznawane za bezpieczne. Z kolei Amerykańska Akademia Nauk uznała go za potencjalnie zdrowy. W Europejskim Novel Food określany jest jako nutraceutyk (środek spożywczy łączący w sobie wartości żywieniowe i cechy środków farmaceutycznych).
Immunomodulacja
W badaniu przeprowadzonym w 2008 roku przez Departament of Pathology w Kanadzie naukowcy przeprowadzili testy, których celem było określenie zdolności Cordycepsu do aktywacji odpowiedzi prozapalnych w makrofagach (komórki szpiku kostnego) in vitro i wywołania odpowiedzi ochronnych przeciwko patogenom wewnątrzkomórkowym in vivo. Odkryto, iż stosowanie Cordycepsu podawanego myszom zaktywowało makrofagi do produkcji cytokin (białek odpowiadających za udział w odpowiedzi odpornościowej).
W kolejnym badaniu kanadyjskich naukowców badano zdolność Cordycepsu do aktywacji makrofagów w celu wytworzenia czynników, które aktywują ochronne odpowiedzi na wzrost nowotworu, zdolność do przerzutów. Odkryto, że suplementacja Cordycepsem nie zmniejsza wielkości guza, ale może zmniejszyć występowanie przerzutów do płuc po wycięciu raka sutka.
Do ciekawych wniosków doszli badacze ze School of Pharmacy w Nottingham. Na podstawie badania wywnioskowali oni, że obecna w Cordycepsie, kordycepina jest w stanie zmniejszać niekontrolowany wzrost i podział komórek. Stosowanie dużych dawek tego związku niweluje gromadzenie się nowotworu w jednym miejscu.
Poprawa wydolności organizmu
Maczużnik jako silny antyoksydant i suplement mający wpływ na zwiększoną produkcję ATP jest w stanie w pewnym stopniu wpływać na poprawę wytrzymałości mięśni w trakcie długotrwałej i ciężkiej pracy. Odpowiada za to głównie adenozyna, wchodząca w skład ATP, cAMP, DNA i RNA. Poza tym ma on właściwości adaptogenne. Dzięki temu organizm jest w stanie przywrócić homeostazę i równowagę hormonalną. Działa on na te same receptory co kofeina, zwiększając chęci do treningu i możliwości w czasie jego trwania.
W 1999 roku Chińscy naukowcy badali wpływ suplementacji Cordycepsem na sprawność fizyczną myszy. Zastosowano suplementację 200 mg/kg masy ciała dziennie. Po 6 tygodniach przeanalizowano wytrzymałość zwierząt w teście pływania. Wywnioskowano, iż wzrosła ona o 200%.
Podsumowanie
Kordyceps jako adaptogen wykazuje wiele ciekawych właściwości. Wiele z nich wymaga większej ilości dokładniejszych badań. Bez wątpienia jest to perspektywiczny i bezpieczny suplement, do którego jednak warto podchodzić z dystansem.
