Od dawna wiadomo, iż witamina C odgrywa ważną rolę w ustroju człowieka. Obserwacje dotyczące szkorbutu pojawiły się po raz pierwszy w egipskich zwojach medycznych pochodzących sprzed 3500 lat. Potrzeba było wieków, aby odkryć witaminę C i jej fizjologiczną rolę. Obserwacje wielkich żeglarzy z XV i XVI wieku, kiedy szkorbut nękał załogi statków, odegrały ważną rolę w wyjaśnieniu etiologii szkorbutu.

Wśród osobistości w historii choroby na uwagę zasługują James Lind i Albert Szent-Györgyi, pierwszy za przeprowadzenie pierwszego badania klinicznego polegającego na leczeniu szkorbutu sokiem z cytryny i pomarańczy, drugi za odkrycie i identyfikację witaminy C. Kwas askorbinowy ma dziesiątki właściwości, których nie będę opisywał, wystarczy zapamiętać, że jest ważny dla układu odpornościowego, a także moduluje stres oksydacyjny związany, chociażby, z wysiłkiem fizycznym i ma wpływ na stężenie kortyzolu.

witamina C w owocach

Im cięższy trening siłowy, tym większych urazów doznają mięśnie, jednak nawet sesje przebiegające bez dodatkowego obciążenia (np. trening aerobowy) wywołują silny stres związany z oddziaływaniem tlenu (wielokrotnie zwiększoną wymianą gazową). Dlatego wydaje się racjonalne, iż podawanie antyutleniaczy może mieć znaczenie dla osób aktywnych fizycznie. Witamina E jest głównym rozpuszczalnym w tłuszczach przeciwutleniaczem, który zmiata rodniki nadtlenkowe i znacząco spowalnia utlenianie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) – co ma duże znaczenie praktyczne dla człowieka. Ponadto wykazano, iż ma duże znaczenie dla funkcjonowania układu odpornościowego, podobnie jak witamina C.

Jakie znaczenie dla sportowców ma suplementacja witaminami C i E?

Połączona suplementacja witamin C i E potencjalnie może złagodzić stres oksydacyjny (OS) i przyspieszyć regenerację po wysiłku. Naukowcy wzięli pod lupę 18 badań klinicznych, uwzględniających dane od 322 osób. Dane opublikowano 22 marca 2022 r. na łamach Critical Reviews in Food Science and Nutrition.

Wyniki

Stosowanie witamin C i E:

  • osłabiało peroksydację lipidów (może być to markerem stresu oksydacyjnego, reaktywne formy tlenu negatywnie wpływają na tłuszcz w ustroju)
  • zmniejszało stężenie cytokiny IL-6 (w dużej mierze prozapalna, a więc suplementacja obniża reakcję zapalną w ustroju)
  • niwelowało stężenia kortyzolu
  • miało wpływ na stężenie kinazy kreatynowej 48 h po zakończeniu wysiłku (oznacza to mniejsze uszkodzenia włókien mięśniowych)

Komentarz

To nie znaczy, że należy nadmiernie suplementować lub dostarczać tych witamin razem z żywnością. W dietetyce i farmakologii należy znaleźć złoty środek, zarówno niedobory, jak i nadmiar witamin mogą być szkodliwe dla zdrowia i wyniku sportowego. Umiarkowany stan zapalny i stres oksydacyjny są korzystne dla człowieka. Im ciężej ktoś trenuje, tym większych dawek antyutleniaczy może potrzebować, nawet doraźnie np. po zakończeniu triatlonu, biegu długodystansowego lub innej formy rywalizacji. Rutynowo stosuję np. 1 g witaminy C po ciężkiej (jednak niekoniecznie rutynowo po lekkim lub umiarkowanym treningu) sesji mieszanej - np. trening siłowy + interwały.

Polecamy również: Najlepsza witamina C - jaką witaminę C wybrać?

Referencje:

Magiorkinis E. Scurvy: past, present and future https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21402244/

de Lima K. S. Effects of the combination of vitamins C and E supplementation on oxidative stress, inflammation, muscle soreness, and muscle strength following acute physical exercise: meta-analyses of randomized controlled trials https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10408398.2022.2048290

Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (0)