O preparatach kolagenowych usłyszeć można coraz częściej, mimo że ich unikalne właściwości zostały odkryte już dosyć dawno. Kolagenem nazywa się grupę związków, które współtworzą wszystkie organizmy zwierzęce. Od najgłębszych komórek serca, po każdy jeden włos czy centymetr sześcienny skóry. 

  1. Budowa białek kolagenowych i ich występowanie
  2. Wytwarzanie kolagenu w organizmie
  3. Peptydy kolagenowe i ich przyswajanie
  4. Hydrolizowany kolagen w badaniach naukowych - czy są dowody na skuteczność?
  5. Badania z hydrolizowanym kolagenem VERISOL
  6. Którą formę kolagenu wybrać?

Chociaż jeden rodzaj kolagenu tworzy większość tkanek w organizmie, to warto wiedzieć, że zidentyfikowano już kilkadziesiąt rodzajów tego białka. Jego wytwarzanie w organizmie zależne jest od kilku czynników, a dzięki odkryciom związanym z optymalizacją jego przyswajalności z przewodu pokarmowego łatwo jest tę produkcję zabezpieczyć za pomocą suplementów. Dobrym na to przykładem jest VERISOL od GELITA.

Budowa białek kolagenowych i ich występowanie

Geny w ludzkim organizmie odpowiadają za produkcję białek. Aż 30% masy wszystkich białek stanowi masa białek kolagenowych [1]. Chociaż rodzajów kolagenu zidentyfikowano aż 28, to dzielą one ważną, wspólną cechę. Otóż budowa białka kolagenowego w skali mikroskopowej ma postać helisy, czyli splecionych włókien. Wygląda trochę jak DNA przedstawiane na grafikach edukacyjnych, jednak zamiast dwóch nici ma trzy. Tworzy specyficzne rusztowania dla wszystkich komórek oraz tkanek w organizmie. Występowanie kolagenu obejmuje skórę, paznokcie, włosy, zęby, ścięgna, chrząstki, kości, naczynia krwionośne, narządy wewnętrzne, mięśnie gładkie, szkieletowe oraz mięsień sercowy i płuca.

Specyficzna kompozycja aminokwasów

Podobnie jak inne białka, kolagen również składa się z aminokwasów. Kompozycja aminokwasowa jest tu jednak dosyć specyficzna, bowiem znakomitą większość stanowią „tylko” 3 aminokwasy: glicyna, prolina oraz hydroksyprolina. Słowo „tylko” znalazło się w cudzysłowie, ponieważ jeden z tych związków, hydroksyprolina, jest charakterystyczny dla białek kolagenowych.

Spośród wszystkich rodzajów kolagenu typ I stanowi 90% puli tego białka w organizmie i jest obecny niemal wszędzie. W chrząstkach występuje typ II, naczyniach krwionośnych i jelitach typ III, a w mózgu, sercu czy nerkach typ VIII, jednak są to tylko pojedyncze przykłady.

Wytwarzanie kolagenu w organizmie

kolagen a skóra

Przy dobrze zbilansowanej diecie oraz braku chorób wynikających z zaburzeń genetycznych kolagen wytwarzany jest na bieżąco, aby regenerować tkanki. Synteza tego białka z czasem ulega jednak osłabieniu. Jest to jeden z zewnętrznych objawów starzenia się organizmu, gdyż przejawia się zmarszczkami i spadkiem elastyczności skóry, a także podatnością na kontuzje aparatu ruchu.  Dla optymalizacji produkcji kolagenu warto uwzględniać w diecie główne jego źródła, czyli mięsa, wywary kostne, podroby i ryby (najlepiej ze skórą i ościami).

Coraz bardziej popularna dieta wegańska niestety stanowi czynnik ryzyka dla gospodarki kolagenowej i nie są znane długotrwałe, zdrowotne skutki stałej rezygnacji z produktów odzwierzęcych, zwłaszcza u organizmów rozwijających się [2].

Warto jeszcze wiedzieć, że do produkcji kolagenu w organizmie konieczna jest obecność witaminy C w diecie. Jednym z najbardziej znanych skutków niedoboru witaminy C jest szkorbut, czyli degradacja kolagenu objawiająca się m.in. uszkodzeniem dziąseł. Dodatkowo osłabianie kolagenu poważnie zagrożone może być na przykład przez palenie papierosów [3].

Peptydy kolagenowe i ich przyswajanie

kolagen wpływ na skórę

Peptydy to cząsteczki składające się z przynajmniej kilku aminokwasów, ale jest to liczba mniejsza niż w przypadku białek. Peptydy kolagenowe to uzyskane poprzez wstępny rozkład kolagenu cząsteczki umożliwiające szybsze wykorzystanie przez organizm, niż ma to miejsce w przypadku spożywania białek kolagenowych w zwykłej postaci pokarmu lub wyizolowanych aminokwasów.

Chociaż do oceny wartościowości białka pochodzenia spożywczego często wykorzystuje się wskaźnik zawartości aminokwasów niezbędnych, to nie do końca ma to zastosowanie w przypadku kolagenu. Kolagen jest prosty w budowie i nie zawiera m.in. tryptofanu, przez co przez wiele lat uważany był za niezbyt odżywczy. Jak się jednak okazuje, aktywność biologiczna peptydów kolagenowych jest na tyle wysoka, że nie muszą one zawierać wszystkich aminokwasów niezbędnych, aby mogły być nazywane cennym elementem diety [4].

Hydrolizowany kolagen w badaniach naukowych - czy są dowody na skuteczność?

W jednym z przeglądów eksperymentów z udziałem ludzi skupiono się na właściwościach kolagenu zabezpieczających przed starzeniem się skóry. Wykazano, że stosowanie peptydów kolagenowych przez 90 dni zwiększa nawilżenie i elastyczność zewnętrznej warstwy organizmu oraz ogranicza zmarszczki. Przez to skóra jest też mniej podatna na uszkodzenia czy podrażnienia [5].

Kolejny przegląd, tym razem dotyczący działania zabezpieczającego stawy w chorobie zwyrodnieniowej, wskazał na zasadność stosowania kolagenu w kontekście łagodzenia sztywności stawów oraz ogólnej dotkliwości choroby [6]. Opublikowany został w 2019 roku, a w przeglądzie tym brano pod uwagę badania trwające przynajmniej 2 miesiące.

W przeglądzie z 2023 roku dokonano kolejnych bardzo ważnych odkryć dotyczących działania peptydów kolagenowych w organizmie. Są one ważne, ponieważ dotyczą redukcji ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowych, będących głównym zabójcą w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Naukowcy zaobserwowali, że suplementowanie diety peptydami kolagenowymi może poprawić kompozycję mięśniowo-tłuszczową ciała, obniżyć poziom lipoprotein o niskiej gęstości, czyli tzw. cholesterolu LDL („złego cholesterolu”), a także obniżyć ciśnienie tętnicze [7].

Badania z hydrolizowanym kolagenem VERISOL

Kolagen VERISOL testowano w eksperymentach, w których wyznacznikiem efektywności było porównanie do placebo. Na przykład w jednym z badań dotyczących redukowania zmarszczek peptydy kolagenowe doprowadziły do obniżenia głębokości zmarszczek wokół oczu, a jednocześnie stwierdzono zwiększoną syntezę kolagenu. Efekt ten zaobserwowano już po 4 tygodniach suplementacji dawkami 2,5 g dziennie [8].

W innym badaniu kontrolowanym placebo (dawki 2,5 – 5 g) stwierdzono wzrost elastyczności skóry [9]. Te same dawki, jednak stosowane przez 6 miesięcy doprowadziły do redukcji cellulitu [10]. W tym samym okresie badawczym inna grupa naukowców odnotowała przyspieszenie tempa wzrostu paznokci oraz ograniczenie ich kruchliwości [11]. 

Którą formę kolagenu wybrać?

Patentowana formuła peptydowa VERISOL dostępna jest w kilku formach fizycznych, dzięki czemu łatwo jest dobrać produkt do swojej wygody i indywidualnych preferencji. Osoby ceniące sobie oszczędność miejsca na półce najczęściej sięgną po preparaty w proszku o atrakcyjnym smaku (zarówno kolagen pochodzenia wołowego, jak i rybi), natomiast każdy, komu zależy na czasie, wybrać może kapsułki lub kompaktowe shoty, czyli buteleczki o pojemności 80 ml.

Wybierz swój kolagen 

Wszystkie produkty zawierają dodatki o funkcjach wspierających produkcję kolagenu, tj. witaminy C i H (biotynę) oraz kwas hialuronowy. Z pewnością każda z tych form jest bardziej przystępna niż buliony czy ryby spożywane na co dzień. Dodatkowo dzięki suplementacji unika się związków, które w nadmiarze mogą być szkodliwe, głównie kwasu moczowego.

Autor: Jakub Wiącek - Neurobiolog i Dietetyk

Źródła:

  • Shoulders, M. D., & Raines, R. T. (2009). Collagen structure and stability. Annual review of biochemistry, 78, 929–958. https://doi.org/10.1146/annurev.biochem.77.032207.120833
  • Karlic, H., Schuster, D., Varga, F., Klindert, G., Lapin, A., Haslberger, A., & Handschur, M. (2008). Vegetarian diet affects genes of oxidative metabolism and collagen synthesis. Annals of nutrition & metabolism, 53(1), 29–32. https://doi.org/10.1159/000152871
  • Knuutinen, A., Kokkonen, N., Risteli, J., Vähäkangas, K., Kallioinen, M., Salo, T., Sorsa, T., & Oikarinen, A. (2002). Smoking affects collagen synthesis and extracellular matrix turnover in human skin. The British journal of dermatology, 146(4), 588–594. https://doi.org/10.1046/j.1365-2133.2002.04694.x
  • Paul C, Leser S, Oesser S. Significant Amounts of Functional Collagen Peptides Can Be Incorporated in the Diet While Maintaining Indispensable Amino Acid Balance. Nutrients. 2019;11(5):1079. Published 2019 May 15. doi:10.3390/nu11051079
  • de Miranda, R. B., Weimer, P., & Rossi, R. C. (2021). Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis. International journal of dermatology, 60(12), 1449–1461. https://doi.org/10.1111/ijd.15518
  • García-Coronado, J. M., Martínez-Olvera, L., Elizondo-Omaña, R. E., Acosta-Olivo, C. A., Vilchez-Cavazos, F., Simental-Mendía, L. E., & Simental-Mendía, M. (2019). Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. International orthopaedics, 43(3), 531–538. https://doi.org/10.1007/s00264-018-4211-5
  • Jalili, Z., Jalili, F., Moradi, S., Bagheri, R., Moosavian, S. P., Naeini, F., Mohammadi, H., Mojtaba Ghoreishy, S., Wong, A., Travica, N., Hojjati Kermani, M. A., & Jalili, C. (2023). Effects of collagen peptide supplementation on cardiovascular markers: a systematic review and meta-analysis of randomised, placebo-controlled trials. The British journal of nutrition, 129(5), 779–794. https://doi.org/10.1017/S0007114522001301
  • Proksch, E., Schunck, M., Zague, V., Segger, D., Degwert, J., & Oesser, S. (2014). Oral intake of specific bioactive collagen peptides reduces skin wrinkles and increases dermal matrix synthesis. Skin pharmacology and physiology, 27(3), 113–119. https://doi.org/10.1159/000355523
  • Hexsel, D., Zague, V., Schunck, M., Siega, C., Camozzato, F. O., & Oesser, S. (2017). Oral supplementation with specific bioactive collagen peptides improves nail growth and reduces symptoms of brittle nails. Journal of cosmetic dermatology, 16(4), 520–526. https://doi.org/10.1111/jocd.12393
  • Schunck, M., Zague, V., Oesser, S., & Proksch, E. (2015). Dietary Supplementation with Specific Collagen Peptides Has a Body Mass Index-Dependent Beneficial Effect on Cellulite Morphology. Journal of medicinal food, 18(12), 1340–1348. https://doi.org/10.1089/jmf.2015.0022
  • Proksch, E., Segger, D., Degwert, J., Schunck, M., Zague, V., & Oesser, S. (2014). Oral supplementation of specific collagen peptides has beneficial effects on human skin physiology: a double-blind, placebo-controlled study. Skin pharmacology and physiology, 27(1), 47–55. https://doi.org/10.1159/000351376
Komentarze (0)