Rak wątroby jest trudny do leczenia i stanowi trzecią najczęstszą przyczynę zgonów związanych z nowotworami. Główną formą jest rak wątrobowokomórkowy, który stanowi 75-85% przypadków. Wskaźniki dotyczące zachorowalności na ten typ nowotworu rosną na całym świecie. 

  1. Czynniki ryzyka
  2. Funkcje odżywcze wątroby
  3. Funkcje regulacyjne wątroby
  4. Funkcje wątroby, a rozwój raka
  5. Farmakoterapia cukrzycy i stłuszczenia wątroby
  6. Naturalne wsparcie wątroby
  7. Hamowanie stresu oksydacyjnego
  8. Hamowanie stanów zapalnych

Czynniki ryzyka

W ostatnim przeglądzie badań naukowych zespół badaczy postanowił określić główne czynniki ryzyka dla zaburzeń stanu i funkcji wątroby. Wymieniono tutaj przede wszystkim cukrzycę i stłuszczenie niealkoholowe, którym można skutecznie zapobiegać poprzez odpowiednio wcześnie wprowadzone zmiany stylu życia.

Funkcje odżywcze wątroby

Organ położony w prawej górnej części jamy brzusznej jest regulatorem stanu odżywienia. Wątroba, bo o niej mowa, jest głównym miejscem produkcji żółci potrzebnej do rozkładu tłuszczów. Przez to ułatwia też absorpcję witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz wpływa na produkcję lipoprotein i transport cholesterolu. Wątroba magazynuje również pierwiastki mineralne, takie jak żelazo oraz miedź. Cenną dla osób aktywnych funkcją wątroby jest przekształcanie nadmiaru glukozy w glikogen, czyli specyficzną rezerwę energetyczną.

wątroba

Funkcje regulacyjne wątroby

W wątrobie enzymy przekształcają nie tylko substancje odżywcze, ale również różne substancje chemiczne (np. leki i toksyny) w mniej szkodliwe produkty, które są następnie wydalane. Odgrywa kluczową rolę w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej, przekształcając toksyczny amoniak w mniej szkodliwy mocznik.

Co więcej, jest kluczowym miejscem produkcji większości czynników krzepnięcia krwi, a dodatkowo wspiera również układ immunologiczny poprzez produkcję pewnych białek odpornościowych i funkcjonowanie specyficznych komórek. Wątroba jest też istotna dla prawidłowego metabolizmu wielu hormonów, takich jak insulina czy hormony tarczycy, a nawet hormony płciowe.

Polecamy również: NAC, zastosowania kliniczne. Detoks dla wątroby i mózgu

Funkcje wątroby, a rozwój raka

Według przeglądu badań z czerwca 2023 roku powikłania związane z otyłością takie jak niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) i cukrzyca typu 2 (T2D), zwiększają ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego (HCC). Wynika to z faktu, że organ ten nie tylko uczestniczy w wielu przemianach metabolicznych i detoksykacji, ale odgrywa też kluczową rolę w regulacji odporności organizmu.

Populacja komórek odpornościowych w wątrobie może być znacząco zmieniona zarówno w niealkoholowym stłuszczeniu wątroby (NAFLD), cukrzycy typu 2 (T2D), jak i raku wątrobowokomórkowym (HCC). NAFLD i T2D wywołują przewlekły, łagodny stan zapalny, który upośledza działanie wielu komórek i powiązany jest z ryzykiem rozwoju wielu chorób, w tym nowotworów. Zaburzone zostają m.in. poziomy pochodzących z układu odpornościowego cytokin, chemokin, czy białka C-reaktywnego.

Czynniki ryzyka HCC zależne od człowieka

Czynniki niezależne Czynniki częściowo zależne
Spożycie toksyn (np. alkoholu) Wrodzona hemochromatoza Wirusowe zapalenie wątroby typów B, C, D
Nadwaga Autoimmunologiczne zapalenie wątroby  
Nadwaga    
Cukrzyca typu 2    
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby    

Farmakoterapia cukrzycy i stłuszczenia wątroby

Metformina jest jednym z najczęściej przepisywanych leków na cukrzycę typu 2. Wprowadzona w latach 50. XX wieku, stała się podstawą leczenia tej choroby. Działa poprzez zwiększanie wrażliwości tkanek na insulinę oraz usprawnianie pracy wątroby. Istnieją przesłanki wskazujące, że stosowanie metforminy może sprzyjać dłuższemu przetrwaniu po diagnozie raka wątroby.

W kontekście stłuszczenia wątroby, które może prowadzić do poważniejszych schorzeń, takich jak marskość czy rak, także pojawiają się obiecujące publikacje dotyczące pewnych leków. Uwagę zwraca się np. na inhibitory FASN, czyli leki blokujące syntezę kwasów tłuszczowych. Pierwsze obserwacje wydają się być obiecujące, jednak badania są jeszcze w zbyt wczesnych fazach, aby móc tutaj wyciągnąć precyzyjne wnioski na temat działania przeciwnowotworowego.

Polecamy również: Najlepsza berberyna - jaką berberynę wybrać?

Naturalne wsparcie wątroby

Berberyna (związek aktywny berberysu) to naturalny składnik wykorzystywany w tradycyjnej medycynie chińskiej, który potrafi regulować poziom cukru we krwi. Jednym z mechanizmów działania berberyny jest aktywacja enzymu AMPK, co czyni ją podobną w działaniu do metforminy, popularnego leku przeciwcukrzycowego. Aktywacja AMPK pomaga w kontroli produkcji glukozy w wątrobie i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę.

cynaryna - karczoch

Cynaryna, składnik aktywny z karczocha zwyczajnego, wspomaga funkcje wątroby i trawienie. Działa przez stymulację produkcji żółci, a także posiada właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, chroniące komórki wątrobowe. Może obniżać poziom cholesterolu, a dokładniej lipoprotein frakcji LDL. Substancją o bardzo podobnym działaniu jest sylimaryna z ostropestu plamistego.

Rośliny w prewencji HCC Leki w prewencji HCC
Berberys Metformina
Ostropest Inhibitory FASN
Karczoch Szczepienia przeciw wirusom HCV i HBV

Hamowanie stresu oksydacyjnego

Galusan epigallokatechiny (EGCG), główny składnik zielonej herbaty, nie tylko chroni komórki, ale może też hamować rozwój komórek nowotworowych. Badania nad zieloną herbatą z obiecującymi rezultatami prowadzone były również w kontekście leczenia otyłości. Według licznych publikacji regularne picie zielonej herbaty może obniżyć ryzyko niektórych nowotworów, jednak nie gwarantuje całkowitej ochrony.

Skuteczniejsze może okazać się stosowanie ekstraktów o stałym, wysokim poziomie substancji aktywnych. Podobnie jest w przypadku kurkumy i jej głównej substancji aktywnej, kurkuminy. Istnieje szereg publikacji wskazujących na jej potencjał w zwalczaniu stresu oksydacyjnego, a nawet kilka w kontekście komórek raka wątrobokomórkowego.

Hamowanie stanów zapalnych

Kwasy tłuszczowe omega-3, powszechnie występujące w tłustych rybach, takich jak łosoś czy sardynki, cenione są między innymi za działanie przeciwzapalne. Często są elementem niedoborowym w dietach, które prowadzą do stłuszczenia wątroby i cukrzycy. Działają one przeciwstawnie do tłuszczy nasyconych i utwardzonych, wspierając układ nerwowy, odpornościowy, a także hormonalny.

Wpływają na błony komórkowe w tkankach i narządach, a ich funkcje mogą mieć znaczenie w zaburzeniach nastroju, chorobach autoimmunologicznych, czy problemach skórnych. Co więcej, kwasy omega-3 mogą odgrywać kluczową rolę w prewencji oraz leczeniu niektórych schorzeń metabolicznych, a także nowotworów.

Źródła:

Blum, Hubert E. “Hepatocellular carcinoma: therapy and prevention.” World journal of gastroenterology vol. 11,47 (2005): 7391-400. doi:10.3748/wjg.v11.i47.7391

Song, Lei et al. “Exploring the active mechanism of berberine against HCC by systematic pharmacology and experimental validation.” Molecular medicine reports vol. 20,5 (2019): 4654-4664. doi:10.3892/mmr.2019.10698

Mastron, J. K., Siveen, K. S., Sethi, G., & Bishayee, A. (2015). Silymarin and hepatocellular carcinoma: a systematic, comprehensive, and critical review. Anti-cancer drugs, 26(5), 475–486. https://doi.org/10.1097/CAD.0000000000000211

Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (1)
lodzianin1

Ciekawy stack

0